Sûdî′nin Şerh-i Gülistan′da Şem′î′ye yönelttiği sahih nüshalara muhalefetle ilgili eleştiriler

Sûdî Fars edebiyatının temel klasiklerinden olan ve bütün dünyada olduğu gibi Osmanlı imparatorluğunun hüküm sürdüğü coğrafyada da büyük bir takdir ve beğeniyle okunan Hafız Divanı, Bostan ve Gülistan′a şerh yazmış bir şahsiyettir. Sûdî′nin Şerh-i Gülistan′da kendinden önce Gülistan′a şerh yazanlarla ilgili bir hayli eleştirisi bulunmaktadır. Bu eleştirilerin hedefindeki şahsiyetlerden biri de Şem′î′dir. Eserde yaklaşık beşyüz yerde Şem′î′yi hedef alan eleştiriler bulunmaktadır. Bu eleştiriler bazı yönlerden içiçe girmiş bir hal alsa da bunları Sağlam Nüshalara Muhalefet Etmekle İlgili Eleştiriler, Anlamla İlgili Eleştiriler ve Dilbilgisi, Üslûp ve Nazım Şekilleri ile İlgili Eleştiriler olarak üç ana başlık altında toplamak mümkündür. Bu çalışmada her iki şarihin hayatı ve Gülistan′a yazdıkları şerh hakkında kısaca bilgi verildikten sonra Şem′î′nin sağlam bir metin tespitindeki dikkatsizlik ve yanlışlıkları ve sağlam nüshalara muhalefet etmesi ve nüsha tercihine dair Sûdî′nin kendisine yönelttiği eleştiriler sınıflandırılacak, bu eleştiriler ve gerekçeleri ayrıntılı olarak ele alındıktan sonra her iki şarihten hangisinin haklı olduğu gösterilmeye çalışılacaktır.

Sudi′s Critics to Şem′i in the Şerh-i Gulistan relating to the differences from the sound manuscripts

Sudi is an author who wrote interpretation of Hafiz Divan, Bostan and Gulistan which are essential Persian classics and were read widely in the world as well as in Ottoman Empire with great pleasure. In Sudi’s Şerh-i Gulistan, there are many critics about the previous interpretations of Gulistan. One of the targets of the critics is Şem’i. In the work, there are critics on Şem’i approximately in five hundred places. Although these critics are complicated in some ways, these can be grouped into three main titles: The critics relating to the differences from the main copy, the critics on meaning and the critics on grammar, style and verse forms. In this article, brief information about both interpreters and their interpretations about Gulistan will be given. After this introduction, Sudi’s critics on Şem’i’s carelessness and mistakes to determine the sound texts and differences from the main copy will be classified and these critics and justifications will be explained in details. Consequently it will be tried to determine which annotator is more accurate in his justifications.

PDF

___

CANPOLAT Hülya (2006). Sa′dî′nin Gülistan Önsözüne Yapılan Türkçe Şerhlerin Karşılaştırılmalı İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Ege Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ERGİN Muharrem (1985). Türk Dili, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
GÖLPINARLI Abdülbaki (1989). Hafız Divanı, (çev. Abdülbaki Gölpınarlı), İstanbul: MEB Yayınları. Gülistan http://www.farsdili.com/kitap/golestan.pdf
HOCA, Nazif M. (1980). Sûdî, Hayatı, Eserleri ve İki Risalesinin Metni, İstanbul: İÜ Şarkiyat Enstitüsü.
KAYA İbrahim (2008). Sûdî Şerh-i Divan-ı Hafız: Kelimeler-Remizler-Kavramlar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
ÖZTÜRK Şeyda (2010). “Şem'i maddesi” DİA, C. 38, İstanbul: İsam Yayınları, s. 503–504.
ÖZTÜRK Şeyda (2011). Şem'i Efendi ve Mesnevi Şerhi, İstanbul: İsam Yayınları.
Sa’dî (1971). Bostan ve Gülistan, (çev. Rıfat Bilge), İstanbul: Meral Yay.
Sa’dî (1991). Gülistan, (çev. Hikmet İlaydın), İstanbul: MEB Yayınları.
ŞDH Sûdî (1288). Şerh-i Divan-ı Hafız I, II, III, İstanbul.
ŞG Sûdî (1293). Şerh-i Gülistan (Şem′î şerhiyle birlikte). İstanbul The Gulistan of Sa'di Sheikh Muslih-uddin Sa'di Shirazi (Translated by Sir Edwin Arnold)
http://iec-md.org/IECE/cultural/saadi_gulistan_arnold_ch_7.html
YAZIR Hamdi (1973). Hak Dini Kur’an Dili C. VIII, İstanbul: Eser Kitabevi.