ATASÖZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ ÖRNEĞİNDE AKIL KONSEPTİNİN TÜRK VE RUS DİLİ DÜNYA GÖRÜŞÜNDEKİ İFADE ŞEKİLLERİ

Atasözleri bir toplumun ulusal karakterini, yüzyıllar boyunca şekillenmiş olan dünya görüşünü ve kültürünü yansıtan söz öbekleridir. Yüzyıllardır sürekli iletişim içerisinde olan Türk ve Rus halklarının atasözlerinde büyük oranda benzerlik görülür. Türk ve Rus atasözlerinde en çok değinilen konulardan biri akıldır. Akıl, güç, değer, Allah vergisi bir özellik, iletişim ve toplumsal düzeni sağlamanın ve başarılı olmanın önemli bir aracı olarak karşımıza çıkar. Söz konusu makalede Türk ve Rus dillerindeki akıl ile ilgili atasözleri orijinal kaynaklardan alınarak karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Analiz sırasında özellikle atasözlerinin başlıca anlamlarına ve anlam farklılıklarına yer verilmiştir. Bu sebeple makalede akıl ile ilgili atasözleri dil, kültür bağlamında ele alınmış ve çalışmada sadece diller arasındaki değil, aynı zamanda kültürler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar da gözler önüne serilmiştir. Bu çalışma, Türk öğrencilere Rus dilinin, Rus öğrencilere ise Türk dilinin öğretilmesinde, kelime hazinelerinin geliştirilmesinde, Türk ve Rus kültürünün tanıtılmasında, aynı zamanda Türk ve Rus kültürdilbilim araştırmalarında yardımcı bir kaynak olma özelliği taşımaktadır. Çalışmanın Rus dilinde yazılması, Türk dilini ve Türk kültürünü daha büyük kitlelere tanıtma amacını gütmektedir. Daha önce yazılmış Türk ve Rus atasözlerinin karşılaştırıldığı makalelere son derece nadir rastlanması bu alandaki boşluğa dikkat çekmektedir. Bu yönden söz konusu çalışma, yeni çalışmaların önünü açmakta ve araştırmacıların çalışmalarına yön verecek bir kaynak olma niteliği taşımaktadır.

THE EXPRESSION FORMS OF THE INTELLIGENCE CONCEPT IN TURKISH AND RUSSIAN LANGUAGE WORLDVIEW IN THE COMPARATIVE ANALYSIS OF PROVERBS

Proverbs are groups of words that reflect the national character of a society, the worldview that has been shaped for centuries, as well as culture. It has been found that proverbs of the Turkish and Russian people, who have been in constant communication for centuries, demonstrate many similarities between each other. One of the topics that is often referred to in Turkish and Russian proverbs is intelligence. Intelligence is manifested as power, value, natural ability that plays an important role in establishing social order, communication and achieving success. In this article, we perform a comparative analysis of original Turkish and Russian proverbs related to intelligence. The analysis focuses on the meaning and differences in meaning. For this reason, proverbs related to intelligence were handled in terms of language and culture; the study demonstrates similarities and differences not only between languages, but also between cultures. This study concentrates on vocabulary development, introduction to Turkish and Russian cultures in the process of teaching Russian language to Turkish students and Turkish language to Russian students, and at the same time, it serves as a supplementary resource for Turkish and Russian cultural and linguistic researchers. By writing of this work in Russian language, the aim was to introduce Turkish language and Turkish culture to bigger masses. In addition, the rarity of a previously written article on comparing Turkish and Russian proverbs draws attention to the gap in this area. Thus, this study opens the way for new studies and is featured as a source for researchers to guide their studies.

PDF

___

Аникина В. П. (1988). Русские пословицы и поговорки. М.: Художественная литература.
Аносов Е. А. (2012). Гендерные стереотипы в паремиях русского языка в свете методологических подходов к исследованию феномена гендерной стереотипизации. Вестник ЮУрГУ, (25), 93-96.
Горький М. (1934). Материалы и исследования, т.1, Л.: Изд-АН СССР.
Гудков Д. Б., Ковшова М. Л. (2007). Телесный код русской культуры: материалы к словарю. М.: «Гнозис».
Гумбольдт В. фон. (2000). Избранные труды по языкознанию. М.: «Прогресс».
Даль В. (1993). Пословицы русского народа. М.: Русская книга.
Колпакова Н.П., Мельц М.Я. и Шаповалова Г.Г. (1957). Избранные пословицы и поговорки русского народа. М.: Института русской литературы АН СССР (Пушкинский дом).
Мансурова О. Ю. (2016). Турецко-русский словарь пословиц. М.: URSS.
Нгуен Ф. З., Новикова О. В. (2017). Идеал человека в русских и вьетнамских пословицах и поговорках, Актуальные вопросы современной филологии и журналистики, No3 (26).
Ожегов С.И. (2011). Толковый словарь русского языка. М.: Мир и Образование, Оникс.
Сарач Х. (2015). Роль кодов культуры в формировании русской и турецкой языковых картин мира (на материале фразеологизмов с компонентом «болото»). Вестник ЦМО МГУ, (1), 66-70.
Сидорина Н. П. (2006). Турецко-русский словарь. М.: Толмач.
Соколова Л. В. (2015). Русские пословицы и поговорки о языке и речевом этикете, Инновационная наука, No 6-2.
Тупенко Н.М. (1959). Пословицы и поговорки. Иркутск: Иркутское книжное издательство.
Фомина Н.Е. (ред.) (2008). Анекдоты о Ходже Насреддине. Харьков: Изд-во «ФОЛИО».
Aksan D. (2002). Anadilimizin Söz Denizinde. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Aksoy Ö. A. (1995). Atasözleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
Aksungur M. A. (2011). Atasözleri ve Atasözü Nitelikli Deyimler. Ankara: Alka Matbaası.
Başaran S. (1994). Hadislerin Türk Atasözlerine Tesiri. Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayınları.
Eyüpoğlu S. (2005). Yunus Emre. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Gültek V. ve Gültek B. (2000). Türkçe-Rusça, Rusça-Türkçe Atasözleri Sözlüğü. İstanbul: Sosyal Yayınları.
Kurt İ. (1991). Atasözlerine Psikolojik Bir Yaklaşım. Ankara: Kültür Bakanlığı.
Önol I., Pervane E. ve Bora S. (2015). Ömrüne Sığmayan Adam Aziz Nesin 1915-2015 Yazılmamış Özyaşamöyküsü. İstanbul: Nesin Vakfı.
Yağmur S. (2012). Mevlana’dan İnciler. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Yurtbaşı M. (1995). Sınıflandırılmış Türk Atasözleri. Ankara: Özdemir Yayıncılık.