190120

SİHÂM-I KAZÂ’NIN DİL VE ÜSLUP BAKIMINDAN ELEŞTİRİSİ

Divan şiiri Türkçe'nin kurallarının ve sınırlarının incelikle uygulandığı sağlam bir dil geleneğine sahiptir. Divan şairleri şiirlerinde orijinal söyleyiş arayışını kusursuz bir dil kullanımı ile birlikte sürdürmüşlerdir. Divan şairlerinin beyitlerinde aruz vezninin işleyişine uygun güçlü bir şiir dili haline gelmesi, şairlerin bu dili bağlamında, son derece özenli ve hatasız kullanması ile mümkün olmuştur. Selçuklular devrinin hâkim yazı dili olan Farsça karşısında başlarda yetersiz görülen Türkçe, 17. yüzyıla gelinceye kadar şairlerin mısralarında titizlikle işlenmiş ve Divan şiirindeki ifade gücü ve ahenginin zirveye ulaştırılması ise, bu yüzyılın kendine özgü üslubu ile öncü divan şairi olan Nef'i tarafından başarılmıştır. Şair Farsça Divanı'nda ise şairliğinin edinilmiş değil, yaratılıştan var olduğunu göstermiş ve lirizmini başka bir dile kusursuz biçimde taşıdığını göstermiştir. Sihâm-ı Kazâ ise Türkçenin nazımda ulaştığı gücün çok uzağında, yalnızca içeriği değil Türkçesi ile de kabul görmemiş bir eserdir. Tanzimat'tan başlayarak hazırlanan şiir şerhleri ve antolojileri incelendiği zaman, bu eserlerde Sihâm-ı Kazâ'daki şiirlere yer verilmediği görülür. İlginçtir ki Sihâm-ı Kazâ'nın şiir severlerin hafızasına kazandırdığı beyit sayısı yok denecek kadar azdır. Bu çalışmada eserdeki manzumelerin dil kusurları incelenecek ve üslûp bakımından zamanının ve bugünün şiir okurunun beğeni düzeyine hitap etmediği ve niçin edemediği örneklerle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ölçüt olarak sadece Türk halkının zevk-i selimi değil, aynı zamanda Nef'î Divanı'ndaki şiirler esas alınmış, tespit edilen hatalar onun içindeki şair eleştirisi ile farklı bir özelliği olan divânı ve dönemin Türkçe söz varlığını içeren eserlerle karşılaştırılmıştır

A CRITICAL REVIEW OF LITERARY LANGUAGE AND STYLE IN SİHÂM-I KAZÂ IN COMPARISON WITH NEF’İ’S DİVAN

Ottoman literature called Divan represents a well-established tradition that aims to reach perfectness in style and use of language. Turkish language that seemed to be insufficient to create its own poetic language against Persian has claimed its own independence in poetry having been improved and enriched by hundreds of poets until Nef’i’s era. Nef’i, one of the pioneering poets of the divan poetry with his originality in harmony and style in the 17th century, helped Turkish to gain its complete power of expression and harmony and displayed in his Persian Divan that he could easily transfer and use his poetic genius in another language. In his Turkish and Persian Divans, he reflects the essential patterns of the mental tradition in a sensitive language. On the other hand, Sihâm-ı Kazâ, a collection of satirical poems, has never been well received due to its flawed language and lackness a beautiful poetic style. When poetical commentaries and anthologies published since the Tanzimat period are examined, it may well be said that they do not include any poems from this work. It is also interesting that poetry lovers hardly keep any distiches from this work in their mind. The book does not derive its fame from its language or content. In this study the poems in Sihâm-ı Kazâ, are studied and subjected to analytic criticism to contrast its poems’ quality with the then-poem readers’ literary senses

PDF

___

AKKUŞ, Metin, Hicvin Ankâları, Nef’î ve Sihâm-ı Kazâ, Akçağ Yay., Ankara 1998.
ALTIKULAÇOĞLU, Sevil, Yabancı Dil Sınıflarında Eşdizimli Sözcük Öğretimi ve Anadilin Rolü, Dil Dergisi, s. 148, 2010. s.38-52
BEYATLI, Yahya Kemal , Edebiyata Dair, Kubbealtı Yay., İstanbul 1997.
BİLGEGİL, Kaya, Edebiyat Bilgi ve Teorileri (Belâgât), Enderun Kitabevi, İstanbul, 1989.
BİLGEGİL, Kaya, Cehennem Meyvesi, Salkımsöğüt Yay., Ankara 1997.
BUFFON, Rémy G. Saisselin “Style, and Gentlemen”, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, v. 16/3, Mar. 1958, pp. 357-361. s.357, http: //www.jstor.org/stable/427383. Accessed: 02/03/2011 04:19
ÇOBAN, Ahmet, Edebiyatta Üslup Üzerine, Akçağ Yay., Ankara 2004.
COŞKUN, Menderes , “Türk Tarih Ve Edebiyat Kaynaklarının İç Ve Dış Tenkidi Meselesi”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic V. 4/2 Winter, 2009.
EBUZZİYA Tevfik, Nef’i, Matbaa-i, Ebuzziya, İstanbul 1311.
ENGİNÜN, İnci, “Yeni Türk Edebiyatında Nef’î”, Gazi Türkiyat Dergisi, Bahar, S. 8, Ankara 2011
HARMANCI, Abdullah, “Cemal Süreya Şiirinde Dil Sapmaları”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic V 8/4 S. 2013. s. 909-918
HAŞİM, Ahmet, “Şiir Hakkında Bazı Mülahazât”, Ahmet Haşim, Bütün Şiirleri, (Haz.: İnci Enginün-Zeynep Kerman,) Dergâh Yay., İstanbul 2005.
İPEKTEN, Haluk, Nef'î: Hayatı, Sanatı, Eserleri, Akçağ Yay., Ankara 1996.
KARAHAN, Abdülkadir, Nef'î Divanı'ndan Seçmeler, KB Yay., Ankara 1992.
KÖPRÜLÜ, M. Fuad, Divan Edebiyatı Antolojisi, Akçağ Yay., Ankara 2006.
MENDERES, Coşkun, & DURMUŞ Osman, "Gelibolulu Ali'nin Künhü'l-Ahbar'da Türkçeyi Kullanım Sorunları", Uluslararası Gelibolulu Mustafa Ali Çalıştayı, TDK, Ankara, 2011.
MENGİ, Mine, “Divan Şiirinde Yergi Amaçlı Söz Sanatları”, Divan Şiiri Yazıları, Akçağ Yay., Ankara 2000.
NEF’Î, Nef’î Divanı, (Haz. Metin Akkuş), Akçağ Yay., Ankara 1993.
ÖNAL, Mehmet, Edebi Dil ve Üslup, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi S. 36, Erzurum 2008.
ÖZKAN, Bülent, “Türkçenin Öğretiminde Sıfatların Eşdizim Sözlüğü -Yöntem Ve Uygulama”, Einternational Journal of Educational Research, v. 1, I. 2- Autumn, 2010. pp. 51-65
SEVÜK, İsmail Habib, Edebiyat Bilgileri, Remzi Kitabevi, İstanbul 1942.
TANÇ, Nilüfer, “Alımlama Estetiği Işığında Hüsn ü Aşk’ın Poetik Değeri: Suhan”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic V. 8/9 Summer 2013. s. 2351-2360
TULUM, Mertol, 17. Yüzyıl Türkçesi ve Söz Varlığı, TDK Yay., Ankara 2011.
TANPINAR, A.Hamdi, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Kitabevi, 1988.
…………….., Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergah Yay., İstanbul 1977.