Şeyh Vefa ve "yedi yılduzun ahkamı" adlı risalesi

Bu çalışma, XV. yüzyıla ait bir metinde, dönemin insanlarının günlük işlerine gezegenlerin etki ettiğine dair inanışları ele almaktadır. İncelenen metin ŞEYH VEFÂ adlı astronomi bilginine ait olan 4 yapraklık küçük bir risaledir. Metin Eski Anadolu Türkçesine aittir, müellifin vefatından bir asır sonra kopya edilmiştir. Müellif bu eserinde, gezegenlerin günün hangi saatine nasıl etki ettiği, bu saatlerde hangi işlerin yapılmasının iyi, hangilerinin kötü olacağı; ayın hangi günlerinde hangi işlere kalkışılmasının iyi, hangi işlerin yapılmasının da kötü sonuçlanacağı üzerine düşüncelerini aktarmaktadır.

Sheikh Vefa and his tractate which named "yedi yılduzun ahkamı (seven stars' ascendants)"

This study aims to explain some beliefs -which planet control which hour of a day?- of people living in 15th Century, on the strength of a text which belonging to same century Old Anatolian Turkish which is written by SHEIKH VEFÂ who is an astronomer of this Century. The text is a small tractate which is only 4 leaves. It is duplicated a hundred years later author’s death. In this tractate The Author explains that which planet controls which hour of a day, and doing which one of the routines is better or worse at this auspicious or inauspicious hours or in any day of any months, such as eating, drinking, cutting… etc.; also describes that doing which activities’s consequences are better or worse such as hunting, battling, consult with governors… etc.

PDF

___

ARAT, Reşit Rahmeti (1986). “Özbek halk edebiyatı örnekleri: Öydin öyge köçmek-ni beyânı”, (Yayına Hazırlayan: Osman F. SERTKAYA) Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1982-1983, s. 1-28.
ATASOY, Faysal Okan (2001). Melhame-i Şeyh Vefa Giriş-Metin-Sözlük, İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
AYDÜZ, Salim (1993). Osmanlıda Müneccimler ve Müneccimbaşılık. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Bir Semte Vefa - Bildiriler [Ed. N. Bilge ÖZEL İMANOV, Yunus UĞUR], İstanbul 2009, Klasik Yayınları.
BOYRAZ, Şeref (2006). Fal Kitabı Melhemeler ve Türk Halk Kültürü, İstanbul: Kitabevi.
BURSALI, Mehmed Tahir (1972). Osmanlı Müellifleri, (2. Baskı, Cilt I), İstanbul: Meral Yayınevi.
ABDURRAHMAN CAMÎ. (1289). Nefahatü'l Üns, (Çev. LÂMİÎ ÇELEBİ, Tercüme-i Nefahatü'l Üns), İstanbul.
DEVELLİOĞLU, Ferit (1992), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi.
ERDEMİR, Avni (1999). Muslihu’d-din Mustafa İbn Vefa hayatı, eserleri, tesirleri ve manzum eserlerinin tenkidli metni, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi (Basılmamış).
ERDOĞAN, Abdülkadir (1941). Fatih Mehmed Devrinde İstanbul'da Bir Türk Mütefekkiri Şeyh Vefa - Hayatı ve Eserleri, İstanbul: Ahmed İhsan Basımevi.
HAMMER, Joseph von (1989). Büyük Osmanlı Tarihi (Cilt 3), İstanbul: Üçdal Neşriyat.
HOCA SADEDDİN EFENDİ (1992). Tâcü 't-Tevârîh (Cilt 3), (Haz. İsmet PARMAKSIZOĞLU,) Ankara: Kültür Bakanlığı.
İHSANOĞLU, Ekmeleddin (1997). Osmanlı Astronomi Literatürü Tarihi (Cilt I), İstanbul: İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi; Research Centre for Islamic History Art & Culture (IRCICA).
İHSANOĞLU, Ekmeleddin (2002). “Osmanlı İmparatorluğunda Klasik Bilim Geleneğinin Tarihçesi”, Genel Türk Tarihi (Ed. Hasan Celal GÜZEL, & Ali BİRİNCİ), (Cilt 6, s. 488-521), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
İHSANOĞLU, Ekmeleddin - KAÇAR Mustafa (2002). “Osmanlı Bilimine Toplu Bakış”, Yeni Türkiye 33 (Osmanlı Özel Sayısı III - Düşünce ve Bilim), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, s. 481-489.
NALLINO, C. A. (1943). “Astroloji”, İslam Ansiklopedisi (Çev. Adnan ADIVAR, , Cilt III, s. 682-686). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları.
OKAN, Aysel (1968). İstanbul Evliyaları. İstanbul: Yeni Gür Matbaası.
PAKALIN, Mehmed Zeki (2004). Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü (2. Baskı b., Cilt 2). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
ŞANLI, İsmet (2003). “XVI. Yüzyıl divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-nâme-i Kur'ân-ı 'Azîm'i” Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2003/2, s. 161-178.
TAŞKÖPRÎZÂDE İSÂMÜDDİN EBİ’L-HAYR AHMED BİN MUSTAFA (1989). Hadâik al-Şakâyık. (Çev.EDİRNELİ MECDÎ EFENDİ - Haz. Abdülkadir ÖZCAN vd.) İstanbul: Çağrı Yayınları.
YILDIRIM, Cemal (1983). Bilim Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.