Seyf-i Sarayının Gülistan tercümesinde aynı isim unsurlarının kıl- ve et- yardımcı fiilleriyle kullanımından oluşan eş değer birleşik fiiller ve Oğuzca etkisi

Memluk Kıpçakçası, Mısır’da Kıpçak Türkleri tarafından kullanılmış olan yazı dilinin adıdır. Aşağı yukarı XIII. yüzyılın ortalarından XV. yüzyılın sonuna kadar kullanılmış olan bu yazı dili ile pek çok eser kaleme alınmıştır. Söz konusu Türkçe ile yazılmış olan eserlerin dilinde tartışılan konulardan biri Oğuz Türkçesi tesiridir. Bu sahadaki eserlerin dili XV. yüzyılın sonlarına doğru yerini bütünüyle Oğuz Türkçesine bırakmıştır. Bu yazıda Memluk sahasının temel eserlerinden birisi olan Gülistan Tercümesinin dilinde kıl- ve et- yardımcı fiillerinin aynı isim unsurlarıyla oluşturduğu 44 tane eş değer birleşik fiil yapısı üzerinde durduk.

The influence of Oghuz Turkish and using of synonym compound verb that was constructed auxiliary verbs kil- and et- on the Sayf-i Sarayi's Gulistan bi't-Turki

Mamluk Kipchak is name of written language which have been used by Kipchak Turks of ın Egypt. Many works have been written this written language with which roughly have been used from in the middle of XIII. century towards at the end of XV. century. One of the argued subject is Oghuz Turkish influence in the works have been written in Mamluk Kipchak. The language of works in this area was replaced with Oghuz Turkish towards the end of the XV. Century. In this article, dealt with 44 synonym verb structure which was formed with same nouns element and ḳıl-/et- auxiliary verbs on the Gülistan bi’t-Turki which is one of the major works of the Mamluk Area.

PDF

___

ARAT, Resit Rahmeti (1992), Atabetü’l-Hakayık, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
ARAT, Resit Rahmeti (1991), Kutadgu Bilig I Metin, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
ARAT, Resit Rahmeti (1979), Kutadgu Bilig III İndeks, hazırlayanlar: K.Eraslan, O. F. Sertkaya, N.Yüce) İstanbul, Türk Kültürünü Arastırma Enstitüsü.
ARAT, Resit Rahmeti (1985), Kutadgu Bilig II Çeviri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
ATALAY, Besim (2006), Divanü Lugat-it-Türk Dizini Endeks IV, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
ATALAY, Besim (2006), Divanü Lugat-it-Türk Tercümesi I, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
ATALAY, Besim (2006), Divanü Lugat-it-Türk Tercümesi II, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
ATALAY, Besim (2006), Divanü Lugat-it-Türk Tercümesi III, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
ECKMANN, János (1964), “Memluk Kıpçakçasının Oğuzcalaşmasına Dair”, TDAY, Ankara, s. 35–41.
GÜLSEVİN, Gürer (2003), “Oguzca Olmayan Tarihi Metinlerde Oguzca Unsurlar ve „Nehcü‟l-Feradis‟ Örnegi”, 46th Meeting of Permanent International Altaistic Conference, 22–27 Haziran 2003 Ankara.
GÜLSEVİN, Gürer (2007), “Kutadgu Bilig‟in Dilinde Lehçelerin Özellikleri”: „denk çiftler‟, Turkish Studies, Volume 2/2 Spring 2007, s. 276–299.
İNAN, Abdülkadir (1953), “XIII.-XV. Yüzyıllarda Mısırda Oğuz-Türkmen ve Kıpçak Lehçeleri ve Halis Türkçe”, TDAY 1953, Ankara.
KARAMANLIOĞLU, Ali Fehmi (1989), Gülistan Tercümesi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
KARAMANLIOGLU, Ali Fehmi (1994), Kıpçak Türkçesi Grameri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
KUN T, Halasi (1940), “Die Mameluk-Kiptschakischen Sprachstudien und die Handscriften in Stambul” KCsA III, 1. Budapest.
NECİPOVİÇ, Emir Necip (1975), Türkoyazıçnıy Pamyatnik XIV veka “Gülistan” Seyfa Sarai i yego yazık, Akademia Nauk SSSR Institut Vostokovedeniya, Akademiya Nauk Kaz SSR Institut Yazıkoznaniya, Izdatel‟stvo “Nauka” Kaz SSR, Alma-Ata.
ÖZGÜR, Can (2003), “Kıpçakça Yazılmış Eserlerde Türkmence (Oğuzca) Unsurlar”, İÜEF Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 2001–2003, İstanbul, s. 349–357.
TAYMAS, A. Battal (1955), “Seyf-i Sarayinin Gülistan Tercümesini gözden geçiriş”, TDAY 1955, Ankara, s. 73–98.