Selçuklular devrinde Türk saraylarında Fars Şâirleri

Selçuklular Farsçayı edebiyat dili haline getirince Farsça altın çağını yaşamağa başladı. Fars dili ve edebiyatının bu dönemde büyük gelişme ve yayılma göstermesi ile İran dışında, özellikle Irak ve Azerbaycan’da güçlü yazarlar ve şâirler yetişti. Selçuklu sultanları Fars şiirine büyük ilgi gösterip, bu dil ile eser veren şâir ve yazarları himâye ederek, teşvik ettiler. Selçuklu devlet adamları ve komutanlarının da aynı çabayı göstermeleri Fars şiirini ulaşabileceği en yüksek noktaya çıkardı. Türk hükümdarları her türlü medeni gelişmede yaptıkları önderlik görevini burada da ortaya koyarak, Fars kültürünün gelişip büyümesine yardım etmişlerdir.

Persian poets in Turkish palaces during the Seljuk period

When the Seljuks made Persian a language of literature, Persian entered its golden era. With the development and spreading of Persian language and literature during this period strong writers and poets emerged outside of Iran and especially in Iraq and Azerbaijan. The Seljuk sultans showed an interest in Persian poetry and protected and encouraged the poets and writers writing in this language. With the same effort coming from the Seljuk leaders and commanders, Persian poetry reached its pinnacle. Turkish rulers carried out the same leadership that they displayed in every civil advancement and helped in the development of Persian culture.

PDF

___

ALYÂRÎ, H., Azerbaycan Atabegleri, İldeniz Oğulları (İÜ Ed. Fak. Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul, 1966.
ATEŞ, A., “Nizâmî”, İA, IX, 324.
Bedîullâh Debîrî Nejâd, “Selçuklular devrinde kültürel durum”, Erdem, III/8, (Mayıs 1987).
Cuveynî, Târîh-i Cihan Guşa, Çev. M. Öztürk, Ankara, 1998.
Devletşah Semerkandî, Tezkire-i Devletşah, Çev. N. Lugal, İstanbul, 1990.
FİRUZANFER, B., Mevlâna Celâleddîn, Çev. F. N. Uzluk, İstanbul, 1990.
İbn Bîbî, el-Evamiru’l-Ala’iye fî’l-Umuri’l-Ala’iye, Çev. M. Öztürk, Ankara, 1996.
İbnu’l-Ezrak, Târihu Meyyâfârikîn ve Âmid (Artuklular Kısmı), Nşr. ve Çev. A. Savran, Meyyâfârikîn ve Âmid Tarihi (Artuklular Kısmı), Erzurum, 1992.
KARAİSMAİLOĞLU, A., “Selçuklu dönemi Şiiri ve Mevlâna’nın Şiirinin özellikleri”, Türk Kültürü, Edebiyatı ve Sanatında Mevlâna ve Mevlevîlik Ulusal Sempozyumu, Bildirler, Konya, 2007.
KARTAL, A., Şiraz’dan İstanbul’a, Türk-Fars Kültür Coğrafyası Üzerine Araştırmalar, İstanbul, 2008.
KAYHAN, H., Irak Selçukluları, Konya, 2001.
KIRLANGIÇ, H., “İran Şiiri için bir sınıflandırma denemesi”, Nüsha, (Bahar 2001).
KÖYMEN, M. A., “Son Irak Selçukluları hükümdarı II. Tuğrul ve zamanı”, AÜFEFAD, XIII, Erzurum, 1985.
MERÇİL, E., Fars Atabegleri Salgurlular, Ankara, 1975.
MERÇİL, E., Kirmân Selçukluları, Ankara, 1989.
Muhammed Avfî, Lubâbu’l-Albâb, Nşr. E. G. Browne, London, Leiden, 1903.
Nizâmî-i Gencevî, Mahzen-i Esrar, Çev. M. N. Gençosmanoğlu, İstanbul, 1986.
Nizâmî el-Arûzî, Çahâr Makâle, Nşr. M. A. Kazvînî, Leyden, London, 1910.
Râvendî, Râhatu’s-Sudûr ve Âyeti’s-Surûr, Çev. A. Ateş, Ankara, 1999.
Sa’id Nefîsî, Târîh-i Nazm-ı Nesr der İran ve der Zebân-ı Fârisî, Tahran, 1344 hş.
SAKAOĞLU, N., Türk Anadolu’da Mengücekoğulları, İstanbul, 2005.
TURAN, O., Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, İstanbul, 1980.
TURAN, O., Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi, İstanbul, 1984.
Vassâf el-Hazre, Târîh-i Vassâf el-Hazre der Ahvâl-i Selâtîn-i Moğol, Nşr. M. Mehdî, Tahran, 1338 hş.
YAZICI, T., “Sa’di”, İA, X, 36-41.
Zâhireddîn Faryâbî, Dîvân-ı Zâhir-i Faryâbî, Meşhed, 1337ş.
Zebîhullah-i Safâ, Târîh-i Edebiyât der Îrân, Tahran, 1343.
Zebîhullah-i Safâ, İran Edebiyatı Tarihi, Çev. Hasan Almaz, İstanbul, 2002.