Romanya Sürat Vapurlarıyla 1911’de Köstence’den İskenderiye’ye Seyahat -Bir TarifeBroşürü ve Bir Gezi Programına Göre-

Sanayi Devrimi ile meydana gelen teknolojik gelişmeler her alanda olduğu gibi ulaşımın da gelişmesineve çeşitlenmesine neden olmuştur. Yüksek basınçlı buhar motoruyla çalışan gemilerin inşası ulaşım ve taşımacılığa adeta yeni bir soluk getirmiş; buharlı gemilerle yolcu, yük ve posta taşımacılığı yapan şirketlerinkurulmasına zemin oluşturmuştur. Bu şirketlerin en yoğun faaliyet gösterdiği bölgelerden birisi de Karadenizolmuştur. 20. yüzyıl başlarında Karadeniz’de çoğunluğu Batılı ülkelere ait 12 şirket faaliyet göstermiştir.1878’de bağımsızlığını kazanan Romanya diğer pek çok alanda olduğu gibi ulaşım ve taşımacılık alanındamilli bir girişim olarak Romanya Sürat Vapurları (Serviciul Maritim Român-SMR) işletmesini kurmuştur.Romanya Sürat Vapurları (SMR), Orient Ekspres ve Ostende Ekspres’le Avrupa şehirlerinden gelenyolcuları, Köstence Limanı’ndan İstanbul, İzmir, Beyrut ve İskenderiye gibi doğudaki limanlara taşımaamacıyla oluşturulmuş bir denizcilik işletmesidir. Orient Ekspres ve Ostende Ekspres’le Batı Avrupaşehirlerinden doğuya lüks tren yolculuklarının yapılması planlanmıştı. Faaliyet gösterdiği dönemdeKaradeniz’in Beyaz Kuğuları olarak anılan Romanya Sürat Vapurları (SMR) ise tren yollarında sağlanan bulüks yolculuğu denizde de devam ettirmek amacını taşıyordu. Bu çalışma Romanya Sürat Vapurları (SMR)İşletmesine ait bir broşür üzerinden 20. yüzyıl başlarında Karadeniz ile Doğu Akdeniz limanları arasındavapurla yolculuğun ayrıntılarını ortaya koymak ve aynı şirkete ait bir vapurla İstanbul’dan Romanya’yagerçekleştirilmesi planlanan bir seyahatin programını incelemek amacıyla hazırlanmıştır.

Voyage from Constanța to Alexandria in 1911 By Serviciul Maritim Roman (SMR) -According to ABrochure of Time Schedule and A Voyage Schedule-

The technological developments brought about by the Industrial Revolution caused developmentsand diversification in transporting as in many other areas. Transportation sector had a new breathe bybuilding of ships with steam engines powered by high pressure and it paved the way for establishing ofcompanies that transport passenger, cargo and mail with steamboats. Black Sea was one of the regions wherethese companies acted the most intensively. At the beginning of 20th century, twelve companies -mostlybelonging to Western countries- were active in Black Sea. Having gained its independence in 1878, Romaniaestablished the Romanian Maritime Service (SMR-Serviciul Maritim Român) as a national enterprise in thesector of transportation, as in many other areas. Serviciul Maritim Român (SMR) is a maritime companyestablished to transport passengers arriving from European cities by means of Orient Express and OstendeExpress from the port of Constanța to the ports of the Orient such as İstanbul, İzmir, Beirut and Alexandria.Luxury train journeys from Western European cities to the east were planned with the Orient Express andOstende Express. Romanian Speedboats (SMR), known as the White Swans of the Black Sea during theiroperating period, aimed to continue these luxurious railway voyages also on the sea. This study was preparedto show the details of a voyage by speedboat between the Black Sea and the Eastern Mediterranean ports atthe beginning of the 20th century through a brochure belonging to the Serviciul Maritime Român (SMR) andto examine the schedule of a trip planned to be made from Istanbul to Romania with a speedboat belonging tothe same company

PDF

___

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA): A.DVN.MKL. 52/4-1; BEO.786.58910; DH.MKT.1045.1063; DH.SN.THR.1.66; HR.İD.2124.29; HR.SYS.2029.16-17;2030.1-3-4; Y.A.HUS.516.166; Y.PRK.ASK.238.67; Y.PRK.ZB.36-59.
Tanîn. (1327, 15 Mart). Nu: 922.
İktihâm. (1328, 3 Temmuz). Nu: 142.
(Romanya Seyahati) Bir Hafta Zarfında Azimet ve Avdet (1327). Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı.
Ardelenau, K. (2021, 1 Şubat). “Constantza, Economy & Infrastructure / Infrastructure / Steam shipping and navigation companies / Histories”, The Black Sea research Project Web, https://cities.blacksea.gr/en/constantza/4-2-4-1/
Ardeleanu, K. (2021, 12 Şubat). “Constantza”, https://cities.blacksea.gr/en/constantza/4-2-4-1/
Băjenaru, A. (2021, 15 Şubat). “Istoricul şi desvoltarea Serviciului Maritim Român (S. M. R.)”, 14 Eylül 2019, https://techirghiol.com/istoricul-si-desvoltarea-serviciului-maritim-roman-s-mr
Christodorescu, C. (1905). Portul Constanţa (Köstence Limanı), İçinde: Mişcare comercială şi maritimă în anul 1903 Constanţa: Tipografia Ovidiu: 201–204.
Cojoc, M. (2006). Constanţa-port internaţional. Comerţ exterior al României prin portul Constanţa 1878–1939. Bucharest: Cartea Universitară.
Çopur İ. vd. (2006). Tarihte Türk-Rumen İlişkileri. Genelkurmay ATASE ve Denetleme Başkanlığı Yayınları.
Gâlcă, T. (1930). Navigaţia fluvială şi maritimă în România (Regia Autonomă a Porturilor şi Căilor de Comunicaţie pe Apă).
Güneş, H. (2020). Sıradışı Bir İttihatçı-Besarya Efendi’nin Hayatı ve II. Meşrutiyet Dönemi Hatıraları, Tarih Kritik, 6 (3): 295-299.
http://enciclopediaromaniei.ro/wiki/Serviciul_Maritim_Rom%C3%A2n (2021, 20 Şubat)
https://ro.wikipedia.org/wiki/Serviciul_Maritim_Rom%C3%A2n (2021, 2 Şubat)
https://www.historia.ro/sectiune/general/articol/infiintarea-serviciului-navigatie-maritim-pasagerulregele-carol-partea-i (2021, 22 Şubat)
Kılıçarslan, M. E. (2013). Avusturya Lloyd Vapur Kumpanyası’nın Osmanlı İskelelerindeki Faaliyetleri (Basılmamış Doktora Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi (MMZC), Devre: 2, Cilt: 2, İçtima Senesi: 1, s. 322.
Mocanu, E.O. (2012). Portul Brăila de la regimul de porto franco la Primul Război Mondial (1839–1914). Editura Istros.
Moşneagu, M. (2008). 50 de ani de navigaţie maritimă românească (1895–1945), İçinde vol. Dobrogea 1878–2008. Orizonturi deschise de mandatul european, edt. Valentin Ciorbea, Ex Ponto, 279–333.
Pacu, M. N. (1891). Cartea judeţului Covurluiu. Note geografice, istorice şi în deosebi statistice. Stabilimentul Grafic I. V. Socecu.
Romanya Sürat Vapurları İdare-i Bahriyesi (1911). Matbaa-i Ebuzziya.
Stoica, L. (1999). Mărturii de epocă privind istoria Dobrogei (1878–1947), İçinde vol. I (1878– 1916) [Contemporary Evidence on the History of Dobrudja (1878–1947)]. Muzeul de Istorie Naţională şi Arheologie.
Taftă, L. (1999). Companii franceze de navigaţie la Dunărea de Jos şi pe Marea Neagră în a doua jumătate a secolului al XIX-lea, Revista Arhivelor, 76, 61:1-2: 140–148.
Uygun, S. (2018). Fransız Fraissinet Vapur Kumpanyası (La Compagnie Fraissinet) ve Osmanlı Limanlarındaki Faaliyetleri, Karadeniz İncelemeleri, 24: 97-40. https://doi.org/10.18220/kid.422614
Ülküsal, M. (1966). Dobruca ve Türkler. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.