19984

PİR SULTAN ABDAL’IN BİR MECMUADA YER ALAN ŞİİRLERİ III

Alevî-Bektaşî edebiyatının yedi büyük şairinden biri olan Pir Sultan Abdal, bunlar arasında bugüne değin hakkında en çok araştırma yapılan şairdir. Alevî-Bektaşî edebiyatının da en lirik şairidir. XVI. yüzyıl başlarında Sivas'ın Yıldızeli ilçesinin Banaz köyünde doğan Pir Sultan Abdal'ın asıl adı Haydar'dır. Hayatı menkabevî bir nitelik kazanmıştır. Özellikle Anadolu'da Pir Sultan Abdal geleneği oluşmuş ve sayıları 10'a yaklaşan şairin Pir Sultan mahlasını kullandığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada bir mecmuada yer alan Pir Sultan Abdal şiirlerine yer verilmiştir. Rika ile yazılmış yazma hâlindeki bu mecmuada Şah Hatâyî ve Kul Himmet'e ait pek çok şiir de yer almaktadır. Mecmuadaki Kul Himmet'e ait şiirler daha önce tarafımızdan yayımlanmıştır. Mecmuanın bazı sayfaları eksiktir. Mecmuada Pir Sultan Abdal'a ait toplam 69 şiir yer almaktadır. Makale boyutlarını oldukça aşacağı için bu çalışmada bunlardan son 23'üne yer verilmiştir. Tespit edilebildiği kadarıyla bu 23 şiirden 17 tanesi daha önceki çalışmalarda yayımlanmış, 6 tanesi ise bugüne değin yayımlanmamıştır. Yayımlanan şiirlerin bu çalışmaya alınmasında daha önce yayımlanan şiirlerle bu mecmuadaki şekilleri ve dörtlük sayıları arasında farklılıkların olması, farklı ifade ve söyleyiş özelliklerinin görülmesi ile karşılaştırmalı çalışmalara kaynak sağlanması etkili olmuştur. Bu bakımından 23 şiir de bu çalışmaya alınmıştır. Şiirlerin 20'si beş dörtlük, 1 tanesi ise 4 dörtlük, 1 tanesi 6, 1 tanesi de 12 dörtlüktür. 20 şiirde de 11'li hece ölçüsünün, 3 şiirde ise 8'li hece ölçüsünün kullanıldığı görülmektedir. Hece ölçüsündeki kimi aksaklıklar da metin tamir edilerek giderilmeye çalışılmıştır

POEMS OF PİR SULTAN ABDAL IN A PERIODICAL III

Pir Sultan Abdal is one of the seven greatest poets of Alevi-Bektashi literature; among these poets, he is the one about whom the most number of researches have been carried out. Pir Sultan Abdal is the most lyrical poet of Alevi-Bektashi literature. He was born at the beginning of 16thcentury in Sivas city, Yıldızeli district, Banaz village; his real name was Haydar and his life has gained a legendary feature in time. Especially in Anatolia, there has been a Pir Sultan Abdal tradition and it is determined that more than 10 poets used Pir Sultan Abdal’s pen name. In this study, Pir Sultan Abdal’s poems in a specific journal will be analyzed. In this journal, written with rika in the shape of manuscript, there are many other poems belonging to Şah Hatayi and Kul Himmet. Poems of Kul Himmet in the journal were formerly published by us. Some of the pages in the journal are missing. There are 69 poems of Pir Sultan Abdal in the journal. As this number is too many for our article, only the first 23 poems will be analyzed. According to our research, 17 of these poems were formerly published in previous studies. 6 of them haven’t been published until today. Poems included in this study are chosen according to some criteria; they are different from the previously published ones in terms of shape and quadrant numbers and they have some different strain and phonetics aspects. These specifically chosen poems can be used as resources in comparative studies. So, 23 poems are included in this study. There are five quadrants in 20 poems, there are four quadrants in 1 poem, there are six quadrants in 1 poem and there are twelve quadrants in 1 poem. It is determined that eleven syllabic meters are used in 20 of the chosen poems while eight syllabic meters is used in 3 poems. It is attempted to correct some of the defects in syllabic meters by restoring the texts

PDF

___

Albayrak, Nurettin (2007), “Pîr Sultan Abdal” DİA, (XXXIV, 277-278), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Aslanoğlu, İbrahim (1992), Şah İsmail Hatâyî ve Anadolu Hatâyîleri, İstanbul: Der Yayınları.
Aslanoğlu, İbrahim (2000), Pir Sultan Abdallar, İstanbul: Can Yayınları.
Avcı, Ali Haydar (2004), Bize de Banaz’da Pir Sultan Derler, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Avcı, Ali Haydar (2012), Osmanlı Gizli Tarihinde Pir Sultan Abdal ve Bütün Deyişleri, İstanbul: Barış Kitap Yayınları.
Bezirci, Asım (2010), Pir Sultan Yaşamı, Kişiliği, Sanatı, Etkisi, Sözlük, Kaynakça ve Bütün Şiirleri, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
Birdoğan, Nejat (2003), Anadolu’nun Gizli Kültürü Alevîlik, İstanbul: Kaynak Yayınları.
Boratav, Pertev Naili ve Abdülbaki GÖLPINARLI (1943), Pir Sultan Abdal, Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Yayınları.
Ergun, Sadeddin Nüzhet (1956), Hatâyî Divanı Şah İsmail Safevî Edebî Hayatı ve Nefesleri, İstanbul: Maarif Kitaphanesi.
Gölpınarlı, Abdülbaki (1969), Pir Sultan Abdal Hayatı, Sanatı, Eserleri, İstanbul: Varlık Yayınları.
Günay, Umay (2008), Pir Sultan Abdal Üzerine Bir Değerlendirme. Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Ankara: Akçağ Yayınları, 305-328.
Günşen, Ahmet (2007), “Gizli Dil Açısından Alevîlik-Bektaşîlik Erkân Ve Deyimlerine Bir Bakış”, Turkish Studies-İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 2/2, Spring, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.74, ANKARA-TURKEY, s. 328-350.
Kaya, Doğan (1994), Sivas’ta Âşıklık Geleneği ve Âşık Ruhsati, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
Kaya, Hasan (2015), “Kul Himmet Üstadım’ın Bir Mecmua ve İki Cönkte Yer Alan 7 Şiiri”, JASSS The Journal of Academic Social Science Studies, S. 37, Autumn I, 173-184.
Kaya, Hasan ve Necat Çetin (2015), “Kul Himmet’in Bir Mecmuada Yer Alan 50 Şiiri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Nisan, C. 8, S. 37, 181-204.
Öztelli, Cahit (2012), Pir Sultan Abdal Bütün Şiirleri, İstanbul: Özgür Yayınları.
Öztürk, Tuba (2007), Pir Sultan Abdal Bütün Şiirleri, İstanbul: Akvaryum Yayınevi.
Tekin, Nergishan (2013), İnanç ve İsyan Ozanı Pir Sultan Abdal, İstanbul: Paraf Yayınları.
Yağcı, Öner (2011), Pir Sultan Abdal Yaşamı ve Şiirleri. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Zaman, Süleyman (2009), Yedi Ulu Ozan. İstanbul: Can Yayınları.