PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ ÖĞRENCİLERİNİN OKUL YÖNETİCİLERİ İLE ÖĞRETMENLERE İLİŞKİN ALGILARI: METAFOR ÇALIŞMASI

Bu çalışmanın amacı pedagojik formasyon eğitimi öğrencilerinin okul yöneticileri ve öğretmenlere ilişkin algılarının değerlendirilmesidir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim çalışması olarak desenlenmiştir. Veri toplama aracı olarak katılımcılardan söz konusu kavramlarla ilgili metaforlar üretmelerinin istenildiği yapılandırılmış bir soru formu kullanılmıştır. Metaforlar, var olan gerçek olaylarla, elde etmek istediğimiz ideal düzenlemeler arasında bağlantı kurarak hayal gücümüzü geliştirebilmemizi sağlar. Çalışma grubu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesinde pedagojik formasyon eğitimi programına katılan kursiyerlerin arasından amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ile belirlenmiştir. Veriler, bilişsel yaklaşımı temele alan metaforik çözümlemelerden yararlanılarak tümevarımcı içerik analizine tabi tutulmuştur. Bilişsel anlayışa göre metaforların önemli görevlerinden birisi soyut kavramların anlatılmasını ve anlaşılmasını sağlamaktır. Sonuç olarak öğretmen adayları okul müdürlerinin rollerini ağırlıklı olarak güç merkezi kavramı ile açıklanabilecek şekilde otorite, düzen ve disiplin sağlayıcı nitelikte algılamaktadır. Okul müdürleri otorite ve bürokrasi sembolü olarak görülürken müdür yardımcıları destek sağlama, meslektaşlık ve mesleki donanım, arkadaşlık, yardım ve işbirliği gibi kavramlarla öğretmene daha yakın konumlandırılmaktadır. Bu bakımdan müdür yardımcılarının öğretmenler ile daha yakın, daha samimi ve daha açık ilişki ve iletişim kurma eğilimi içinde oldukları söylenebilir. Öğretmenlerle ilgili olumlu algılar ise öğretmenlere ilişkin bir güvenin var olduğuna ve öğrenme süreçlerinin önemli bir ögesi olarak algılanmaya devam edildiklerine işaret etmektedir. Bütünde değerlendirildiğinde okul müdürlerine ilişkin algının müdür yardımcıları ve öğretmenlere göre; müdür yardımcılarına ilişkin algının da öğretmenlere göre daha olumsuz olduğu görülmektedir.

PERCEPTIONS OF PROSPECTIVE TEACHERS ATTANDING PEDAGOJICAL FORMATION COURSES REGARDING THE SCHOOL ADMINISTRATORS AND TEACHERS: A METAPHORICAL STUDY

The purpose of this study is to evaluate the perceptions of the pedagogical formation students about the school administrators and teachers. The study was designed as a phenomenological study, one of the qualitative research methods. The data were collected by a structured form in which the participants were asked to describe the suggested terms by metaphors. Metaphors allow us to develop new imaginations in order to grasp the connections between the actual fairs and the ideal ones. The study group was selected from among the participants attending the pedagogical formation program at the Faculty of Education of the University of Akdeniz. Convenience sampling, one of the purposeful sampling methods, was used in the study. The data were subjected to inductive content analysis using metaphorical imaginations based on the cognitive approach. According to cognitive approach, one of the important tasks of metaphors is to explain and understand the abstract concepts. As a result, prospective teachers perceive the roles of school principals as providing authority, order and discipline, which can mostly be explained by the concept of power-centered roles. While the school principals are considered as a symbol of authority and bureaucracy, assistant principals are perceived closer to teachers by means of support, collegiality, professional qualifications, friendship, professional guidance and cooperation. In this regard, it can be said that the assistant principals tend to be closer, more sincere and to have more open relationship style with the teachers. Positive perceptions about teachers indicate that they are reliable and that they continue to be perceived as an important element of the learning process. Consequently, prospective teachers have more negative perceptions about school principals than assistant principals and teachers. They also have more negative perceptions about assistant principals than teachers.

PDF

___

Arnett, R. C. (1999). Metaphorical guidance: Administration as building and renovation. Journal of Educational Administration, 37(1), 80-89.
Arslan, H. (2015). Sınıf yönetiminin temel kavramları. İçinde R. Sarpkaya (Ed.), Sınıf Yönetimi (ss.1-26). Ankara, Türkiye: Anı Yayıncılık.
Akçay, C. & Başar, M. A. (2004). İlköğretim okul müdürlerinin yönetsel görevlere ayırdıkları zaman ve bunları önemli görme dereceleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38, 170-197.
Altun, S. A. & Kirkit, G. (2005). Okul yöneticilerinin basındaki imajı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 41, 25-46.
Açıkalın, A., Şişman, M. & Turan, S. (2007). Bir insan olarak okul müdürü. Ankara: PegemA yayıncılık.
Aydın, M. (2014). Eğitim yönetimi: Kavramlar, kuramlar, süreçler, ilişkiler (10. Basım). Ankara: Gazi Kitabevi.
Aydın, İ. S. & Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğrenci kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies, 5(3), 818-842.
Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar yardımıyla analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Balcı, A. (1999). Metaphorical images of school: School perceptions of students, teachers and parents from four selected schools (Unpublished Doctorate Dissertation). METU Graduate School of Social Sciences, Ankara
Baker, P. J. (1991). Metaphors of mindful engegament and a vision of better schools. Educational Leadership, 48(7) 32-35
Bayar, A. (2014). The components of effective professional development activities in terms of teachers’ perspective. International online journal of educational sciences, 6 (2), 319–327.
Bayar, A., Üstün, A. & Bayar, M. (2016).Öğretmenlerin İnformal Yolla Öğrenmeleri Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Turkish Studies, 11(14), 61-74.
Black, A. (2013). Picturing Experience: Metaphor as Method, Data and Pedagogical Resource. In W. Midgley, K. Trimmer, & A. Davies, (Eds.). Metaphors for, in and of Education Research (pp.26-50). UK: Cambridge Scholars Publishing.
Berger, P.L. & Luckmann, T. (1966). The social consfruction of reality: A treatise in the socilogy of knowledge. London: Pinguin books.
Botha, E. (2009). Why metaphor matters in education. South African of Education, 29, 431-444.
Cerit, Y. (2008a). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
Cerit, Y. (2008b). Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712
Cook-Sather, A. (2003). Movements of mind: The matrix, metaphors, and re-imagining education. Teachers College Record, 105, 946-977.
Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi (2. Baskı). Ankara: PegemA yayıncılık.
Çetin, M. & Adıgüzel, S. (2006). İstanbul ili resmî ilköğretim okulu müdürlerinin uzmanlık yeterliklerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 167-183.
Çobanoğlu, N., & Gökalp, S. (2015). Öğretmen adaylarının okul müdürüne ilişkin metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 279-295.
Deal, T.E. & Peterson, K.D. (1990). The principal's role in shaping school culture. Washington: Office of Educational Research and Improvement.
Deal, T.E. & Peterson, K.D. (2009). Shaping school culture (2.nd Ed.). San Francisco: Jossey-Bass.
Demirtaş, H. & Özer, N. (2014). Okul müdürlerinin bakış açısıyla okul müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
Doğan Kılıç, E. Üstün, A. & Önen, Ö. (2011). Öğrenen örgütlerde etkili liderlik: Burdur örneği. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 6(1), 5-22.
Dönmez, Ö. (2008). Türk eğitim sisteminde kullanılan yönetici metaforları (Kayseri İli Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Ekiz, D. & Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen kavramına ilişkin metaforlarının belirlenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 439-458.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., ve Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education (5th ed.). New York: McGraw-Hill.
Gündüz, Y. & Balyer, A. (2013). Gelecekte okul müdürlerinin gerçekleştirmesi gereken roller. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3), 45-53.
Gür, H. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği ile ilgili metaforları: Kosova örneği. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(3), 885-897.
Karaköse, T. (2008). Okul müdürlerini itibarlı kılan değerlerin belirlenmesine yönelik bir çalışma. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 113-129.
Karataş, K., Ardıç, T. & Oral, B. (2017). Öğretmenlik mesleğinin yeterlikleri ve geleceği: metaforik bir analiz. Turkish Studies, 12(33), 291-312.
Kart, M. (2016). Pedagojik formasyon öğrencileri ile eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmen kavramına ilişkin metaforik algıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72.
Lakoff, G. & Johnson, M. (2015). Metaforlar: Hayat anlam ve dil (G.Y. Demir, Çev.). İstanbul: İtihaki (Orijinal çalışma basım tarihi 2003).
MEB, (2017). Millî Eğitim Bakanlığı ortaöğretim kurumları yönetmeliği. Resmî Gazete, Sayı: 30182.
Mahlios, M. & Maxson, M. (1998). Metaphors as structures for elementary and secondary preservice teachers’ thinking. International Journal of Educational Research, 29, 227-240.
Midgley, W. & Trimmer, K. (2013). ‘Walking the labyrinth’: A metaphorical understanding of approaches to metaphors for, in and of education research. In W. Midgley, K. Trimmer, & A. Davies, (Eds.). Metaphors for, in and of Education Research (pp.1-9). UK: Cambridge Scholars Publishing.
Morgan, G. (2006). Images of organization. London: Sage Publications.
Okutan, M. (2000). Okul müdürlerinin yönetimsel davranışlarının değerlendirilmesi. PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi,7, 32-45.
Oğuz, A. (2009). Öğretmen adaylarına göre ortaöğretim öğretmenlerini temsil eden metaforlar. Milli Eğitim, 182, 36-56.
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
Saban, A., Koçbeker, B. N. & Saban, A. (2006). An investigation of the concept of teacher among prospective teachers through metaphor analysis. Educational Sciences: Theory & Practice, 6(2), 509-522.
Sabancı, A. (2009). Sınıf yönetiminin temelleri. İçinde M. Çelikten (Ed.), Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre Sınıf Yönetimi (ss.27-56). Ankara, Türkiye: Anı Yayıncılık.
Şahin, E. A. (2009). Türkiye’de İlköğretim okulu müdürlüğünün bir meslek olarak mevcut durumu: Bir Delphi çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 125-136.
Tepebaşılı, F. (2013). Metafor yazıları. Konya: Çizgi Kitabevi.
Turhan, M. & Yaraş, Z. (2013). Öğretmen ve öğrencilerin öğretmen, disiplin, müdür, sınıf kuralları, ödül ve ceza kavramlarına ilişkin metafor algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 129-145.
Tuzcuoğlu, S. (2009). Yöneticiliğin psikolojik özellikleri ve yıldırma. İçinde Oktay, A (Ed.). Türk Eğitim Sistemi ve Yönetimi (ss.373-381). İstanbul: Kriter Yayınları.
Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlüğü. (2017). www.tdk.gov.tr
Tüzel, E. & Şahin Kalyon, D. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının okul yöneticilerine ilişkin metaforları. Turkish Studies, 12(33), 501-522.
Yalçın, M. & Erginer, A. (2014). İlköğretim öğrencilerinin okul müdürü algılarına ilişkin yaptıkları çizimler. Eğitim ve Bilim, 39(171), 270-285.
Yıldırım N. & Uğur, M. (2011). Öğrencilerin algısından okul müdürü imgelerinin karikatürize ifadeleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 409-426.
Yıldırım, A., Ünal, A. & Çelik, M. (2011). Öğretmen kavramına ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş algılarının analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 92-109.
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Zhao, H., & Huang, J. (2008). Interpreting metaphor in use by Mandarin teachers of English. Polyglossia, 15, 1-9.