ORHAN VELİ'NİN ŞİİRLERİNDE ADLAR ÜZERİNE FİLOLOJİK BİR İNCELEME*

Orhan Veli, Nisan 1914'te İstanbul'da doğmuştur. Henüz ilkokuldayken Fransızcaya karşı büyük bir ilgi duyan Orhan Veli, hocalarının dikkatini çekmiştir. İlk şiirleri, arkadaşları Oktay Rifat ve Melih Cevdet ile birlikte Varlık Dergisi'nde çıkmıştır. Bazı şiirlerinde Mehmet Ali Sel takma adını kullanmıştır. Üç arkadaş, Varlık Dergisi'nin 15 Eylül 1937 tarihli sayısında, Türk Edebiyatında yeni bir çığır açacak olan Garip şiirlerinden örnekler vermeye başlamışlardır. Garip Hareketi, kendisinden önceki şiir anlayışlarına ve felsefelerine bir tepkinin ifadesiydi. Bu çalışmayı yaparken Orhan Veli'nin Bütün Şiirleri adlı eserindeki bütün sözcük türleri, tarafımızdan teker teker fişlenmiş ve şairin tüm şiirlerinde 5865 ad kullandığı saptanmıştır. Yaptığımız tasnife göre, bu adların yaklaşık %65'i somut addır. Bu da şairin fazla duygusal şiirler yazmadığının, yazdığı şiirlerde gerçek yaşamdan, halkın sorunlarından etkilenip güncel yaşamın etkisinde kalarak gerçekçiliğe önem verdiğinin bir göstergesidir. Orhan Veli, şiirlerinde II. Dünya savaşı yıllarındaki gündelik yaşamı daha çok somut adlarla, tüm çıplaklığıyla anlatmıştır. Bu şiirlerinde hafif bir ironi de sezilmektedir. Sanki Orhan Veli, şiirlerinin çoğunda, gerçek yaşamdaki olaylarla gizlice eğlenmektedir. Bu çalışmanın, Türk Edebiyatı çalışmalarında pek yapılmayan filolojik bir çalışma olduğu kanısındayız. İncelememizde, bazı sanatçı ve aydınlar tarafından yerilen, kimi sanatçılara göre de Türk Şiirinde devrim yapan bir şair olarak nitelendirilen Orhan Veli, farklı bir değerlendirme ile tanıtılacaktır.

A PHILOLOGICAL RESEARCH ON THE NOUNS OF ORHAN VELI`S POETRY

Orhan Veli was born in Istanbul on April 1914. Orhan Veli who had a deep interest for French attracted the attention of his teachers. His first poems were published with his friends Oktay Rifat and Melih Cevdet Anday in the Varlık Magazine. He used the pseudonym` Mehmet Ali Sel` in some of his poems. The Three friends start to give examples for the poetry of `Garip` in the 15th September 1937 edition of theVarlık magazine which would be a reform in the Turkish Literature. The`Garip` movement is an expression of a reaction against the philosophyand understanding of poetry that came before this movement. Whilethis research was being carried out, all the types of nouns in OrhanVeli`s book , `All his poems` were detected by us and it was found outthat the poet used 5865 nouns in all his poems. According to theclassification that we have made, approximately 65% of these nounsare concrete nouns. This shows that the poet does not write emotionalpoems and he gives importance to reality as he is impressed by thereal life and the problems of the people. Orhan Veli clearly describesthe daily life during the Second World War with more concrete nouns.It is possible to see slight irony in these poems. It is as if Orhan Veli issecretly enjoying himself with the events of the real life in most of hispoems. We believe that this research is a philological research that israrely done in the Turkish Literature. In our research, we tried to knowand understand Orhan Veli; a poet who made a reform in the TurkishLiterature according to some artists and intellectuals and for others apoet to be reviled.

___

  • AKSAN Doğan, giir Dili ve Türk giir Dili, Engin Yayınları, Ankara 2005.
  • AKYÜZ Kenan, Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri. Ankara Üniversitesi, DTCF Yayınları, Ankara 1979.
  • BEZGRCG Asım, Orhan Veli, Altın Kitaplar Yayınevi, Gstanbul 1991.
  • DEMGRCAN Ömer, Türkçenin Ses Dizimi, Der Yayınları, Gstanbul, 2001.
  • DGLÇGN Cem, Örneklerle Türk giir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2005.
  • ENGGNÜN Gnci, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Dergâh Yayınları, Gstanbul 2007.
  • EKER Süer, ÇağdaG Türk Dili, Grafiker Yayınları, Ankara 2002.
  • ERCGLASUN Bilge, Orhan Veli Kanık, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Gstanbul 1994.
  • FUAT Mehmet, Orhan Veli, Adam Yayınları, Gstanbul 2002.
  • KARAHAN Leyla, Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yayınları, Ankara 1999.
  • KOLCU A. Ghsan, Orhan Veli'nin Poetikası, Salkımsöğüt Yayınları,Erzurum 2009.
  • PARLATIR Gsmail, gAHGN Hatice, Türk Dili, Ekin Yayınevi, Bursa2010.
  • SARACOĞLU Erdoğan, (2011) Orhan Veli Kanık'ın giirlerindeDil ve Anlatım Özellikleri, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal BilimlerEnstitüsü, YayınlanmamıG Doktora Tezi, LefkoGa.
  • STANKGEWGCZ Edward, "Dilbilimin ve giir DilininGncelenmesi", Türk Dili s.348 (1980) s.545- 555.
  • VELG Orhan, Bütün giirleri, Yapı Kredi Yayınları,Gstanbul 2004.