OKUL MÜDÜRLERİNİN HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARI İLE ÖĞRETMENLERİN İŞ DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Bu araştırma öğretmen algılarına göre ortaokul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki belirlemeyi amaçlamıştır. Bu araştırmada genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli seçilerek yapılmış nicel bir çalışmadır. Araştırma verileri, 2018 yılı Denizli ili Pamukkale ilçesindeki 326 öğretmenden alınan anketlerden elde edilen verilerden sağlanmıştır. Verilerin toplanmasında Van Dierendonck ve Nuijten (2011) tarafından geliştirilmiş olan Türkçeye uyarlaması Duyan (2012) tarafınca yapılan Hizmetkâr Liderlik Ölçeği kullanılmıştır. İşdoyumunu ölçmek için Dawis, Weiss, England, ve Lofquist tarafından 1967 yılında geliştirilen Türkçe’ye Baycan (1985) tarafından uyarlanan Minessota İş Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Ortaokul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson Korelasyon testi kullanılmıştır. Ortaokul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki büyüklüğünü ölçmek için Regresyon Analizi testi kullanılmıştır. Ölçekler ve alt boyutları arasındaki ilişki incelendiğinde Hizmetkâr liderlik ile iş doyumunun dışsallık alt boyutu arasında pozitif yönlü orta düzeyde bir ilişki, hizmetkâr liderlik ölçeğinin mütevazı ve sorumlu yöneticilik alt boyutu ile iş doyumu ölçeğinin dışsallık alt boyutu arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki bulunduğu görülmektedir. Diğer boyutlar arasında pozitif yönlü zayıf bir ilişki bulunduğu görülmektedir. Ortaokul öğretmenlerinin iş doyumunun hizmetkâr liderlik ölçeğinin alt boyutları ile birlikte orta düzeyde anlamlı bir ilişki gösterdiği görülmüştür. Regresyon analizinin anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları incelendiğinde ise, sadece mütevazılık ve sorumlu yöneticilik değişkeninin iş doyumu üzerinde önemli (anlamlı) bir yordayıcı olduğu görülmektedir. Diğer değişkenler önemli bir etkiye sahip değildir.

THE RELATIONSHIP BETWEEN SEVICING LEADERSHIP BEHAVIOUR OF THE SCHOOL MANAGERS AND TEACHERS’ JOB SATISFACTION

This research was aimed to determine the relationship between secondary school principals 'servant leadership behaviors and teachers' job satisfaction according to teachers perception. This research is a descriptive and quantitative study which is done by selecting relational survey model from general survey models. The data was obtained from the surveys of 326 teachers from Pamukkale, Denizli in 2018 year. The Servant Leadership Scale developed by Van Dierendonck and Nuijten (2011) and adapted to Turkish by Duyan (2012) was used to collect the data. The Minnesota Job Satisfaction Scale was developed by Dawis, Weiss, England, and Lofquist in 1967 and adapted to Turkish by Baycan (1985). The Pearson Correlation test was used to determine the relationship between the servant leadership behaviors of secondary school managers and teachers' job satisfaction. Regression analysis test was used to measure the relationship between the servant leadership behaviors of secondary school managers and the job satisfaction of the teachers. When the relationship between the scales and their subdimensions were to be examined, there was a moderate positive relationship between servant leadership and the externality subdimension of job satisfaction, a modest positive relationship between the sub-dimensions of modest and responsible management of the servant leadership scale and the externality sub-dimension of the job satisfaction scale. There is a weak positive relationship between the other dimensions. It was observed that the job satisfaction of secondary school teachers showed a significant correlation with sub-dimensions of servant leadership scale. When the t-test results of the significance of the regression analysis are examined, it is seen that only modesty and responsible managerial variable is a significant (meaningful) predictor on job satisfaction. Other variables do not have a significant effect.

PDF

___

Akyüz, B. Ve Eren, M. Ş. (2013). ‘’Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Eğitim Sektörü Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Çalışma’’. Girişimcilik Ve Kalkınma Dergisi, 8(2).
Akyüz, B. (2014,2016).Yönetimde Hizmetkâr Liderlik. Ankara, Gece Kitaplığı Yayıncılık.
Alonderience, R. & Majauskaite, M. (2016). Leadership Style and Job Satisfaction in Higher Education Institutions. International Journal of Educational Management, 30(1), 140-164.
Atalan, B. D. (2017). Öğretim Elemanlarının Mobbinge Maruz Kalma Düzeylerinin İş Doyumuyla İlişkisi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (477523).Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Bakan, İ. ve Doğan, İ. F. (2012). ‘’Hizmetkâr Liderlik’’. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-12.
Balcı, A. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. (8). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Barutçugil, Ġ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul, Kariyer Yayıncılık.
Başaran, İ. E. (1991). Örgütsel Davranış İnsanın Üretim Gücü. Ankara, Gül Yayınevi.
Başaran, M. (2017). Okul Yöneticilerinin Yönetim Biçimleri İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (461554).Gazi Üniversitesi, Ankara.
Bil, E. (2018). Ortaöğretim Okullarının Öğrenen Örgüt, Örgütsel Güven Ve İş Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmış Doktora Tezi (494192). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Bursalıoğlu, Z. (2013).Okul Yönetiminde Yeni Yapı Ve Davranış. Ankara, Pegema Yayıncılık.
Dıerendonck, D. V. & Nuijten, I. (2011). The Servant Leadership Survey: Development And Validation Of A Multimensionel Measure. J Bus Psychol, 26, 249-267
Doğan, Ü. (2015). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Örgütsel Adanmışlık Düzeyleri İle Müdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları Arasındaki İlişki. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (419303). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
Duyan, E. C. (2012). Hizmetkâr Liderlik: Çalışan İyilik Hali Ve Çalışma Yaşamının Kalitesi İle İlişkileri Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Erberk, B. A. (2017). Ortaokul Öğretmenlerinin Karara Katılımı Ve İş Doyumu Arasındaki İlişki. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (482017). Başkent Üniversitesi, Ankara.
Erdil, O., Keskin, H., İmamoğlu, S. Z., & Erat, S. (2004). Yönetim Tarzı ve Çalışma Koşulları, Arkadaşlık Ortamı ve Takdir Edilme Duygusu ile İş Tatmini Arasındaki İlişkiler: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17-26.
Erdoğan, H. (2017). Ortaokul Yöneticilerinin Öğretim Liderliği İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisan Tezi (469135). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
Eren, E. (2001). Yönetim Ve Organizasyon: Çağdaş Ve Küresel Yaklaşımlar. Beta Yayıncılık, 5. Baskı, İstanbul.
Eren, E. (2000,2001, 2004, 2007, 2012,2017). Örgütsel Davranış Ve Yönetim Psikolojisi. Beta Yayınları, İstanbul.
Fındıkçı, İ. (2009,2012,2013).Bir Gönül Yolculuğu Hizmetkâr Liderlik. Alfa Yayınları, İstanbul.
Göç, A. (2017). Okul Yöneticilerinin Duygusal Emek Ve İş Doyumu Arasındaki İlişkiye Dair Bir İnceleme. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (471013). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Greenleaf, R .K. (1991). The Servant As Leader, Indianapolis, In: The Robert K. Greenleaf Center.
Güler, M. (2018). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Zaman Yönetimi Becerileri İle İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (518111).Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
Gündüz, H. (2008). İlkğretim Okullarında Örgütsel İklim İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişkisi.Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep. S. 27-35.
Kadıoğlu, S. (2018). Eğitim Kurumlarında Okul Kültürünün Öğretmenlerin İş Doyumuna Etkisi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (519961). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
Kahveci, H. (2012. İlköğretim Okullarında Hizmetkâr Örgüt Liderliğinin İncelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (304226). Osmangazi Üniversitesi, Eskşehir.
Kaya, Ö. (2013). Özel Eğitimde Roller Ve Sorumluluklar, (Editör, Sezgin Vuran), Özel Eğitim, 3. Baskı, Ankara: Maya Akademi Yayıncılık.
Lapointe, E. & Vandenberghe, C. (2018). Examination of the Relationships between Servant Leadership, Organizational Commitment and Voice and Antisocial Behaviors. Journal of Business Ethics, 148(1), 99-115.
Madenlioğlu, C., Uysal, Ş. ve Banoğlu, Y. S. (2014). Okul Müdürlerinin Etik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin İş Doyumlarının Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(1), 47-69.
Mahmutoğlu, A. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Örgütünde İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık. Abant İzzet Baysal Ün., s. 25-55.
Northouse, P. G. (2014). Leadership: Theory And Practice. (Çev) Şimşek, C. İstanbul: Sürat Yayınları.
Öcal, Ö. (2011). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin İş Tatmini Düzeylerinin Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi “İstanbul İli Maltepe İlçesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
Öner, Z. H. (2008). Hizmetkâr Yöneticilik İle İşe Kapılma Değişkenleri Arasındaki İlişkide, Örgütse Adaletin Ara Değişken Olarak Etkisi; Tutarlılık Anlayışı ve İşin Karmaşıklık Düzeyinin Şartlı Değişken Olarak Rolleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Özkan, A. (2017). İlkokul Ve Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyumu Düzeyleri (Balıkesir İli Merkez İlçeler Örneği). Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (475375).Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
Polat, D. D. (2018). Öğretmenlerin Yılmazlık Düzeyleri İle İş Doyumu, Mesleki Tükenmişlik, Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Ve Örgüt İklimi Algıları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (518605).Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Sağlam, M. H. (2017). Öğretmen Algılarına Göre Yöneticilerin Kişilik Özellkleri Ve Hizmetkâr Liderlik Davranışları. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (469666).Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Sokoll, S. (2014). Servant Leadership and Employee Commitment to A Supervisor. International Journal Of Leadership Studies, 8, 88-104.
Spears, L.C. (2004), Leader To Leader; Practicing Servant Leadership, 34; Abı/Inform Complete, S. 7- 11.
Spears, L. C. (1998,1996). Reflections On Leadership: How Robert K. Greenleaf’s Theory Of Servant Leadership Influenced Today’s Top Management Thinkers, New York: Wiley.
Taylor, T. (2008). ‘’The Servant Leadership Of John Wooden’’. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Pepperdine University, Malibu.
Türkmen, F. (2016).Ortaokul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (429317). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
Ünsal, Y. (2018). Eğitim Örgütlerinde Sergilenen Hizmetkâr Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin Örgütsel Yabancılaşmasına Etkisi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (510384). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Van Dierendonck, D. (2011), “Servant leadership: A review and synthesis”, Journal of Management, 37(4), 1228-1261. 174
Van Dierendonck, D.; Nuijten, I. (2011), “The Servant Leadership Survey: Development and validition of a multidimensional Measure”, Journal of Business and Psychology, 26(3), 249-267.
Vınod, S. & Sudhakar, B. (2011). “Servant Leadership: A Unique Art Of Leadership!”, Interdisciplinary Journal Of Contemporary Research İn Business, 2(11), 456-467.
Yavuzkurt, T. (2017). Ortaöğretim Öğretmenlerinin İş Yeri Arkadaşlık Algısı Ve İş Doyumu İle İlişkisi (Aydın İli Örneği). Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (479305). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
Yelboğa, A. (2007). Bireysel Demografik Değişkenlerin İş Doyumu İle İlişkisinin Finans Sektöründe İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi. 4(2), 1-18.
Yılmaz, R. G. (2013). Kamuda Görev Yapan Yöneticilerin Hizmetkâr Liderlik Yeterlikleri İle Farklılıkları Yönetme Becerileri. Yayınlanış Yüksek Lisans Tezi (342500). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Yukl, G. (2010). Leadership İn Organizations. New Jersey: Pearson Education.