MODERN KAMUSAL ALANA ELEŞTİREL YAKLAŞIMLAR: GENEL BİR DEĞERLENDİRME (POSTMODERNİZM, FEMİNİZM VE DİN)

Modern kamusal alan kavramıyla, 18.yüzyıldan sonra ortaya çıkan kamusal alan anlayışı ifade edilmektedir. Bu anlamda, kamusal alanla ilgili birçok tartışma ve önerilen farklı modellerden bahsetmek mümkündür. Ancak, çalışmamızda Habermas çerçevesinde, modern dönemin kamusal alanla ilgili tasavvurlarının ortak ilkeleri izlenmekte ve buna yönelik eleştirel yaklaşımlar ele alınmaktadır. Modern kamusal alanın ilkeleri, aydınlanma düşüncesiyle ortaya çıkan bir insan, evren ve toplum anlayışı çerçevesinde belirlenmiştir. Modern kamusal alan, siyasal bir alan olarak tasavvur edildiği için, aynı zamanda modern siyasal sistemlerin ve hukuk sistemlerinin meşruiyet düzlemidir. Bu nedenle kamusal alanda müzakere edilen siyasal konuların kesin ve doğruya ulaşılarak üzerinde uzlaşı sağlanması hedeflenmiştir. Kesin sonuçlara ulaşabilmek ve kamusal müzakereyi doğru yürütebilmek için, katılımcıların rasyonel akıl sahibi kişiler olmaları temel ilke olarak belirlenmiştir. Aklın evrenselliğinden hareketle, kamusal alanın da evrenselliği hedeflenmiştir. Evrensel değerlerin temsil alanı olan modern kamusal, bu ilke ve değerlere sahip olmayan birçok toplumsal grup için dışlayıcı ve eşitsiz bir karakter kazanmıştır. Bu nedenle modern dönem de kamusal alanla ilgili tartışma ve eleştiriler hep gündemde olmuştur. Bireysel eleştirilerin yanı sıra, çeşitli felsefi ve toplumsal hareketlerin modern kamusal alana yönelik farklı eleştirilerinden bahsedilebilir. Ancak postmodernizm, feminizm ve din perspektifli eleştiriler, modern kamusal alanın temellerine yönelik eleştiriler oldukları için önemlidirler. Bu üç yaklaşım, birbirinden çok farklı olmakla birlikte, benzer eleştiri noktalarını paylaşmakta hatta birbirlerine meşruiyet sağlamaktadırlar. Din ve postmodernizm, aydınlanmacı rasyonel akıl, insan, evren ve sekülerlik anlayışını eleştirirken feminizm ise modern kamusalın erkekler tarafından belirlenmesini eleştirmektedir. Her bakış açısının eleştiri nedenleri ve meşruiyet düzlemleri farklıdır. Buna rağmen modern kamusal alanın eleştirisinde yollar kesişebilmektedir

CRITICAL APPROACHES TO MODERN PUBLIC SPHERE: A GENERAL EVALUATION (POSTMODERNISM, FEMINISM AND RELIGION)

The modern concept of the public sphere is expressed via the understanding of the public sphere which emerged after the 18th century. In this sense, it is possible to mention many debates regarding the public sphere which suggest different models. However, in our study within the framework of Hebermas, it has followed that the common principles and ideas of the modern public sphere have critical approaches previously unexplored. The principles of the modern publicsphere are determined within the framework of understanding man, universe, and society as determined by the idea of enlightenment. Since the modern public sphere is considered as a sphere for political purposes, it also has roots in the legitimacy of modern politicaland legal systems. Therefore, a concensus on the political issues being discussed in the public sphere. To reach definitive conclusions and conduct public negotiations correctly, it has been determined the basic principles of participants must be individuals with a rational mind. Beginning with the universality of mind, the universality of the public sphere is targeted. Modern public sphereres present universal values in which an exclusive and unequal character for many social groups which do not have these principles and values. Therefore, discussion and criticisms of the public sphere in the modern era have always been on the agenda. In addition to individual criticisms, different criticisims of a variety of philosophical and social movements on modern public sphere can be mentioned. However, criticisms from the perspective of postmodern feminism and religion are important as they are criticisms for the foundation of the public sphere. Although these three approaches are verydifferent from each other, they share similar points of criticism and even provide legitimacy for each other. Although religion and postmodernism criticizes the understanding of the enlightened and rational mind, the human universe, and secularity, feminism criticizes the determination of modern public spheres by men. Each perspective regarding criticism and legitimacy are different; however, the roads can cross on the critique of the modern public sphere

PDF

___

AYDIN, Mustafa (2005). “Kamusal Alan ve Siyaset”,(Editör: EDAM), Sivil Bir Kamusal Alan, İstanbul: Kaknüs Yayınları, ss. 97–116.
BAUMAN,Zygmunt(2000).Postmodernlik ve hoşnutsuzlukları, (Çeviren: İsmailTürkmen),İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
BAUMAN, Zygmunt(2000).Siyaset Arayışı, (Çeviren: Tuncay Birkan), İstanbul: Metis Yayınları
BENHABİB, Şeyla (1996). “Kamu Alanı Modelleri”, (Çeviren:Doğan Şahiner), Cogito, (8),ss.239-258.
BENHABİB, Şeyla(1998). “Feminizm ve Postmodernizm; Huzursuz Bir İttifak”,(Çeviren: Feride Evren Sezer)Çatışan Feminizmler, İstanbul: Metis Yayınevi, ss.25-43.
BERGER, Peter L. (1999). “Dini Kurumlar”,(Çeviren: Adil Çiftçi),Toplumbilim Yazıları, İzmir: Anadolu Yayınları, ss. 71–136.
BORA, Aksu(2004). “Kamusal Alan Sahiden Kamusal mı?” , (Editör: Meral Özbek), Kamusal Alan, İstanbul: Hil Yayınları, ss.529–1538.
BUTLER,Judith(1998) “Olumsal Temeller; Feminizm ve “Postmodernizm Sorusu”, (Çeviren: Feride Evren Sezer) Çatışan Feminizmler, İstanbul: Metis Yayınevi, ss.44-67.
ÇAHA, Ömer(1999). Sivil Toplum, Aydınlar ve Demokrasi, İstanbul: İz Yayınları.
ÇAYIR, Kenan(1999). “İslamcı Bir Sivil Toplum Örgütü: Gökkuşağı İstanbul Kadın Platformu”, Göle, Nilüfer (1999).İslam‟ın Yeni Kamusal Yüzleri. İstanbul: Metis Yayınları, ss.41- 67.
ÇINAR, Menderes(2006). “Çok Hukuklu Toplum; Kamusal Alana Veda mı? Otantik Kimlik Politikası mı?”, (Editör: Ahmet Karadağ), Kamusal Alan ve Türkiye, Ankara: Asil Yayınları,ss.210–236.
ÇİĞDEM, Ahmet(2003). Aydınlanma Düşüncesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
DAVİSON, Andrew (2002).Türkiye‟de Sekülerizm ve Modernlik (Çeviren: Tuncay Birkan), İstanbul: İletişim Yayınları.
DACHEUUX, Eric (2012).Kamusal Alan, (Çeviren: Hüseyin Köse), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
EAGLETON,Terry(1999)Postmodernizmin Yanılsamaları, (Çeviren: Mehmet Küçük), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
FRASER, Nancy (2004). “Kamusal Alanı Yeniden Düşünmek”, (Çevirenler: Meral Özbek, Cemal Balcı), (Editör: Meral Özbek).Kamusal Alan, İstanbul: Hil Yayınları,ss.103–132.
FRASER Nancy, Nicholson Linda(2000) “Felsefesiz Toplumsal Eleştiri; Feminizm ve Postmodernizm Arasında bir Karşılaşma”, (çeviren: Mehmet Küçük) (Editör: Mehmet Küçük),Modernite versus Postmodernite, (3.Baskı), Ankara: Vadi Yayınları,ss.425–450.
FRASER, Nancy(1998) “Sahte Karşısavlar; Benhabib ve Butler‟a Yanıt”, Çeviren: Feride Evren Sezer) Catışan Feminizmler, İstanbul: Metis Yayınevi, ss. 68-85.
GÜRÜZ, Adnan(2011).Feminizm, Postmodernizm ve Hukuk, Ankara: Phoenix Yayınevi.
HABERMAS, Jurgen (2002). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, (Çevirenler:Tanıl Bora, Mithat Sancar),İstanbul: İletişim Yayınları.
HANSEN, Miriam (2004). Değişen Karışımlar ve Genişlemiş Alanlar,(Çeviren: Meral Özbek),(Editör: Meral Özbek), Kamusal Alan, İstanbul: Hil Yayınları, ss.141–177.
HARVEY,David(1999).Postmodernliğin Durumu, (Çeviren:Sungur Savran), İstanbul: Metis Yayınları.
HUYSEN,Andreas(2000). “Postmodernin Haritasını Yapmak”, (Çeviren: Mehmet Küçük), (Editör: Mehmet Küçük),Modernite versus Postmodernite, (3.Baskı), Ankara: Vadi Yayınları, ss.207–235.
HELLER, Agnes(2000). “Modernitedeki Ahlaki Durum”,(Çeviren:Elif Çırakman),(Editör: Mehmet Küçük),Modernite versus Postmodernite, (3.Baskı), Ankara: Vadi Yayınları, ss.166–183.
JEANNİERE, Abel (2000). “Modernite Nedir?”(Çeviren:Nilgün Tutal),(Editör: Mehmet Küçük), Modernite versus Postmodernite, (3.Baskı), Ankara: Vadi Yayınları, ss.95–107.
JAMESON,Fredric(1988). “Postmodernizm ya da geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı”, (Çeviren: Deniz Erksan) Zekâ, Necmi(1988) Postmodernizm, İstanbul: Kıyı Yayınları.
KARADAĞ, Ahmet(2006). “Postmodernite ve Kamusal Alan: Mutlak Hakikat Arayışının Sonu”, (Editör: Ahmet Karadağ), Kamusal Alan ve Türkiye, Ankara: Asil Yayınları, ss.42–74.
KELLNER, Douglas (2000). “Toplumsal Teori Olarak Postmodernizm: Bazı Meydan Okumalar ve Sorunlar”, (Çeviren: Mehmet Küçük), (Editör: Mehmet Küçük),Modernite versus Postmodernite, (3.Baskı), Ankara: Vadi Yayınları, ss.367–404.
KESKİN, Ferda (1998). “Şeyla Benhabib ile Söyleşi”, Cogito, (15),ss.132–140.
KEYMAN, E. Fuat (1998). “Kamusal Alan Cumhuriyetçi Liberalizm:Türkiye‟de Demokrasi Sorunu”, Doğu Batı Dergisi,(5),ss.57–93.
KÖMEÇOĞLU, Uğur(2003). “Kamusal Alan Kavramlaştırılmasında Bazı Teorik Sorunlar”, Sivil Toplum(2),ss.7-16.
KÖROĞLU, Muhammet Ali (2012).Özerk Kamusal Alanların Oluşumunda Dinin Rolü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Konya.
KÖKER, Eser (2004).“Saklı Konuşmalar”, (Editör: Meral Özbek), Kamusal Alan, İstanbul: Hil Yayınları, ss.539–550.
LİEBMAN,Stuart(2004).“Alexander Kluge İleSöyleşi”,(Çeviren:Nefin Dinç, Meral Özbek),(Editör: Meral Özbek ), Kamusal Alan. İstanbul: Hil Yayınları, ss.609– Lyotard,J.F.(2000).Postmodern Durum, (Çeviren: Ahmet Çiğdem) Ankara: Vadi Yayınları.
MOUFFE, Chantal(2000). “Radikal Demokrasi; Modern mi, Postmodern mi?” (Çeviren: Mehmet Küçük), (Editör: Mehmet Küçük), Modernite versus Postmodernite, (3.Baskı), Ankara: Vadi Yayınları,ss.297–314.
NEGHT Oskar, Kluge Alexander(2004). “Kamusal Alan ve Tecrübeye Giriş”.(Çeviren:Meral Özbek), Kamusal Alan, İstanbul: Hil Yayınları,ss.133–139.
ÖZBEK, Meral(2004). “Kamusal Alanın Sınırları”,(Editör: Meral Özbek), Kamusal Alan, İstanbul: Hil Yayınları, ss.19–89.
ÖZBEK, Meral (2004). “Politik Kamusal Alan ve Kolektif Yaratıcılık”(Editör: Meral Özbek ), Kamusal Alan, İstanbul: Hil Yayınları,ss.181–232.Paz, Octavio(2000). “Modernite ve Romantizm”, (Çeviren: Nilgün Tutal),(Editör: Mehmet Küçük), Modernite versus Postmodernite, (3.Baskı), Ankara: Vadi Yayınları, ss.184–203.
RASKİN,Marcus(2008). “Hikâye Anlatma Zamanı”, (Çeviren: Sevinç Altınçekiç, Taylan Doğan), Marcus Raskin, Noam Chomsky vd., Bilim ve Postmodernizm Tartışmaları, İstanbul: Bgs Yayınları, ss.19-38.
ŞABAN, Zekiyyüddin(1996). İslam Hukuk İlminin Esasları,( Çeviren: İbrahim Kâfi Dönmez), Ankara: T.D.V. Yayınları.
SMART, Barry(2000). “Postmodern Toplum Teorisi”, (Çeviren: Mehmet Küçük), (Editör: Mehmet Küçük), Modernite versus Postmodernite, (3.Baskı). Ankara: Vadi Yayınları, ss.317–366.
SUBAŞI, Necdet(2002). “Gündelik Hayat ve Dinsellik”, Avrupa Günlüğü, 1,ss. 237–260.
ŞAYLAN,Gencay(2009).Postmodernizm, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
THOMPSON,John B(1994).Kamusal Alanın Dönüşümü, Ankara Üniversitesi Yıllığı,ss.241-262.
TRİG,Roger(2004).Akılcılık ve Bilim, İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
TOK, Nafiz(2006). “Liberal Demokratik Toplum ‟da Kamusal Alan, Adalet, İstikrar ve Birlik”, (Editör: Ahmet Karadağ), Kamusal Alan ve Türkiye, Ankara: Asil Yayınları, ss.110- 133.
TOURAİNE, Alain(2004).Modernliğin Eleştirisi, (Çeviren: Hülya Tufan) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
VERGİN, Nur (1998) . “İslam‟da Çağdaşlık ve Türk Demokrasisine Geçişte Rolü”,(Derleyenler: E.Fuat Keyman, A.Yaşar Sarıbay), Küreselleşme, Sivil Toplum ve İslam, Ankara: Vadi Yayınları, ss.56–73.
VİLLA, Dana R.(1996). “Postmodernlik ve Kamusal Alan”,( Çeviren: Bahar Öcal Düzgören), Cogito, (8), ss.259-274.
WEİNTRAUB, Jeff (1997). “The Theory and Politics of The Public / PrivateDistinction”, (Editor: Jeff Weintraub, Krishan Kumar), Public and Private in Thought and Practice, London: The University of Chicago Press, pp.1-42.
YÜKSELBABA, Ülker(2012). “Habermas ve Kamusal Alan; Burjuva Kamusallık İlkesinden