Model İnsan Yetiştirmenin Kurân’dan İki Temeli Ebeveyne İhsan Emri ve Valideyne İsyan Yasağı

Kurân, örnek insan yetiştirmenin ilkeler koymuştur. Zira aile ve toplumun öğesi, insandır. Model insanı oluşturmak için beşeri sistemler de ilkeler koymuştur. Fakat Kurân, net iki düsturu vurgulamıştır. Ebeveyne iyilik etmek ve valideyne karşı gelmemek, Kurân’ın temel iki emridir. Allah’ın ilahlık hakkı gereği dokunulmaz kılınmıştır. Bu konuda birçok vahiy nazil olmuştur. Ebeveyne ihsanı da içeren Kurân öğretileri, hayata tatbik edilmesi için indirilmiştir. Geçmişte dinler, felsefi sistemler ve ideolojiler, örnek insan için bazı temeller aramıştır. Yürürlüğe konulan iyi uygulamalar, zamanla amacından sapmıştır. Bazıları, insanlık için tehlikeli olmuştur. İnsanın dört temel ilişkisinden birini, bir emir ve bir yasakla düzenlenmiştir. Allah’a ibadet ve ona şirk koşmama emrinden sonra Kurân, ebeveyne ihsan emrini ve valideyne isyan yasağını indirmiştir. Ailede ve toplumda düzenin sağlanması için vazgeçilmez bir durum olmuştur. Kurân, model insanın oluşturulması ve yerleştirilmesinde ebeveyne ihsan emrini sıkça vurgulamıştır. Ebeveyne ihsan edilmemesini yasaklamış ve valideyne isyan edilmesini reddetmiştir. Ailede kurulan ve toplumda devam ettirilen düzen, ancak ebeveyne ihsan etme ve valideyne isyan etmeme kaidesine bağlanmıştır. Bu açıdan varlıkların düzenli, disiplinli ve karmaşadan uzak algılanabilmesi için ebeveyne iyilik etmek emredilmiştir. Bu ilahi emre ters davranılmaması için ana babaya isyan etmek, Allah’a karşı gelmek olarak değerlendirilmiştir. Kurân, ebeveyne isyan edilmesini kesinlikle yasaklamıştır. Valideyne isyan etmek, kişiyi cehenneme götüren bir günah sayılmıştır. Ebeveyne iyiliğin hududu, Allah’a isyan çizgisine kadar tevsi’ edilmiştir. Allah’a şirk koşmaya zorlayan ebeveyne, evladının itaat etmemesi emredilmiştir. Hz. Musa ile salih kul kıssasında ebeveynini küfre ve dalalete zorlayan evlat, din hürriyetine engel olduğu için öldürülmüştür.

Two Bases of Raising the Model Human Being from the Qur’an the Command of Benevolence to Parents and the Prohibition of Rebellion Against the Procreators

The Qur’an has set principles for raising sample people. The element of family and society is human. Human systems also set up principles to create model people. However, the Qur’an emphasized two clear motives. Goodness to the father&mother and not to oppose them are two basic orders of the Qur’an. It has been rendered untouchable due to the right of God’s divinity. There were many revelations about this. The teachings of the Qur’an, including the reward to the father&mother, were sent down to be applied to life. In the past, religions, philosophical systems and ideologies have sought some foundations for the exemplary person. The good practices put into force have deviated from their purpose over time. Some have been dangerous to humanity. One of the four basic relationships of man is regulated by an order and a prohibition. After the worship of Allah and the command not to run partner to him, the Qur’an reduced the order of bestowal to the parent and the prohibition of rebellion against father&mother. It has been an indispensable condition for order in the family and society. The Qur'an frequently emphasized the order of bestowal to father&mother in the creation and placement of model people. He forbade him not to be granted to the parent and refused to rebel against father&mother. The order established in the family and maintained in the society, however, is attached to the rule of not giving the parent and not rebelling against father&mother. In this respect, it is ordered to do good to the parent in order to perceive the assets regularly, disciplined and away from confusion. In order not to act against this divine order, rebelling against the parents was considered to be against God. The Quran strictly had been forbidden rebellion against the parents. Revolting against father and mother was been considered a sin that takes the person to hell. The limit of doing good the father and mother had been extended to the limit of rebelling against God. It was been ordered to comply with the mother & father in the Qur'an who forced their children to been accepted another as a God than real God. It was was killed by him the son that who had been forced his father&mother to deny and reject Allah, in the story between Moses and the Good Man, because the son has prevented the freedom of religion of his father&mother.

PDF

___

Akyüz, V. (1991). “Ana Baba (Ebeveyn)”, DİA, III/103-105. TDV Yayınları.
Ateş, S. (1989). Yüce Kurân’ın Çağdaş Tefsiri, I-XI. Yeni Ufuklar Neşriyat.
Aydın, M. (2013). “Yahyâ”, DİA, XLIII/232-234. TDV Yayınları.
Bebek, A. (2002). “Kebîre”, DİA. XXV/163-164. TDV Yayınları.
Buhârî, M.İ. (2006). el-Câmiu’s-Sahîh. Mektebetü’r-Rüşd.
Çağrıcı, M. (1991). “Ana Baba (Ebeveyn)”, DİA, III/103-105. TDV Yayınları.
Derveze, M.İ. (2000). et-Tefsîru’l-Hadîs. I-X. Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî.
İbn Kesîr, İ. (1999). Tefsîru’l-Kurâni’l-Azim. I-VIII. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
İbn Âşûr, M.T. (1984). Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr. I-XXX. Dâru’t-Tunûsiyye li’n-Neşr.
İsfahanî, R. (2009). Müfredâtü Elfâzi’l-Kurân. Dâru’l-Kalem.
Karaman, H., Özek, A., Dönmez, İ.K., Çağrıcı, M., Gümüş, S. (2014). Kurân Yolu Meâli. DİB Yayınları.
Karaman, H., Özek, A., Dönmez, İ.K., Çağrıcı, M., Gümüş, S. (2014). Kurân Yolu. I-V. DİB Yayınları.
Kurtubî, M. (2006). el-Câmi‘ li Ahkâmi’l-Kurân. I-XX. Dâru Âlemi’l-Kütüb.
Mukâtil, İ.S. (2003). Tefsîru Mukâtil. I-III. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Müslim, H. (1991). el-Câmiu’s-Sahîh. I-IV. Dâru’l-Hadîs.
Nâsıf, M.A. (1986). et-Tâcu’l-Câmi‘ li’l-Usûl fî Ehâdîsi’r-Rasûl. I-V. Dâru Temel.
Râzî, F. (1981). Mefâtîhu’l-Gayb. I-XXXII. Dâru’l-Fikr.
Şinkîtî, M.E. (2012). Edvâu’l-Beyân. I-IX. Dâru Âlemi’l-Fevâid.
Şirbînî, H. (2004). es-Sirâcü’l-Münîr. I-IV. Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
Taberî, M (2001). el-Câmiu’l-Beyân. I-XXVI. Dâru Hicr.
Tirmizî, M. (1975). el-Câmiu’s-Sahîh. I-V. Matbaatu Mustafa Babi Halebi.
Yavuz, Y.Ş. (1994). “Ebû Hanîfe”. DİA. X/138-143. TDV Yayınları.