"MİSKÎNLİK" DAİRESİNDE "DEVREDEN" BİR DERVİŞ YÛNUS EMRE

"Miskîn" kelimesi, geçmişten günümüze kadar uzanan çizgide olumsuz bir kavram alanına sahip bir kelime olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna bağlı olarak da söz konusu kelime, dilde ve yaşamda kendisine ancak "karşıt" bir noktada yer bulabilmektedir. İlk planda olumsuz çağrışımlar yapan "miskîn" kelimesi, daha farklı bir bakış açısından bakıldığında ise olumlu olarak algılanmaya ve değerlendirilmeye imkân verecek bir mahiyette karşımıza çıkmaktadır. Algılayıştaki bu farklılık, söz konusu kelimenin işaret ettiği "hareketsizlik/durağanlık" durumunun insanın fiziksel ya da ruhsal yönlerinden hangisiyle alakalı olarak ortaya çıktığıyla çok yakından ilgilidir. Nitekim insanın fiziki yönüyle ilgili olarak karşımıza çıktığında olumsuz bir değere sahip olan "miskîn" kelimesi, ruhsal yönüyle ilgili olduğu durumlarda ise olumsuz değerinden sıyrılarak olumlu bir değer yüklenmektedir. Yûnus Dîvânı'nda ise "miskîn" kelimesi, bazen sözlük anlamına sadık bir kullanımla karşımıza çıkmakta iken genelde ise kelime anlamını aşan ve onun çok ötesine geçen bir kullanım şekliyle karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu kelime, bu tarz kullanımlarda anlam ve değer açısından çok başka bir boyuta sıçramış durumdadır. Bu çalışmada, yüzeysel bir bakış açısıyla bakıldığında olumsuz çağrışım değerlerine sahip olan "miskîn" kelimesinin arka plandaki anlam ve değeri sorgulanmıştır. Bu yapılırken de şiirlerinde kendisini sık sık "miskîn" sıfatıyla nitelendiren Yûnus Emre'nin şiirleri esas alınmış ve onun gerçek ve tasavvufî kimliğiyle söz konusu kelimenin çağrışım değerleri arasındaki muhtemel ilgi ve ilişkiler üzerinde durulmuştur.

AN ASCETIC "TURNING" IN CIRCLE OF "SLOTHFULNESS": YUNUS EMRE

"Slothful" is a word which we come across its negative concept from past to present. Therefore, the aforementioned a word finds its place as a "contrast" point in life and language. In the first place that the negative associations "slothful" word, a different viewpoint than the one that would allow a positive nature appears to be perceived and evaluated. This difference in understanding, however, pointed out that the word "inactivity/ stasis" with regards to which one aspect of physical or mental condition of people is very closely related. The physical aspect of fact, when seen in relation to a negative value with a "slothful" word, is the psychological aspects of peeling off a positive value when negative value is loaded. But in the Poetry of Yunus Emre, though we come across the word, "slothful" with its literal meaning, it goes beyond of this and exceeds its meaning indeed. The aforementioned word comes up to another dimension as its meaning and value with these kinds of usages. In this work, the underlying meaning and value of the word, "slothful" which has negative connotation values when it's considered superficially are questioned. While doing this, we base on the poems of Yunus Emre, who often characterizes himself as "slothful" in his poems, and put emphasis on possible relevance and relations between his real and mystical identity and the aforementioned word.

___

Abdulkerim Kuşeyrî (1991), Kuşeyrî Risâlesi (hzl. Süleyman Uludağ), Dergâh Yayınları, İstanbul

Ahmed Gazzâlî (2004), Aşkın Hâlleri (çev. Turan Koç-M.Çetinkaya), Gelenek Yayıncılık, İstanbul

Azîzüddîn Nesefî (2004), İnsân-ı Kâmil (çev. Ahmet Avni Konuk), Gelenek Yayıncılık, İstanbul

BAŞGÖZ, İlhan (2003), Yunus Emre, Pan Yayıncılık, İstanbul

CEBECİOĞLU, Ethem (2004), Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Anka Yayınları, İstanbul

CHITTICK, William (2008), Tasavvuf, İz Yayıncılık, İstanbul

DEVELLİOĞLU, Ferit (2000), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara

Fuzûlî (2005), Leylâ vü Mecnûn (hzl. Hüseyin Ayan), Dergâh Yayınları, İstanbul

GUENON, Rene (2001), Yatay ve Dikey Boyutların Sembolizmi (çev. Fevzi Topaçoğlu), İnsan Yayınları, İstanbul

Kur'ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli (hzl. Hayrettin Karaman vd.) (2006), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara

MERMER, Ahmet vd. (2008), Eski Türk Edebiyatına Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara

ÖGKE, Ahmet (1997), Kur'an'da Nefs Kavramı, İnsan Yayınları, İstanbul

ÖZTÜRK, Yaşar Nuri (2000), Mevlânâ Celâleddîn Rûmî ve İnsan, Yeni Boyut Yayınları, İstanbul

SUNAR, Cavit (2003), Tasavvuf Felsefesi veya Gerçek Felsefe, Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları, İstanbul

TATÇI, Mustafa (1990), Yunus Emre Divanı I-II, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara

Türkçe Sözlük (2005), Türk Dil Kurumu, Ankara

ULUDAĞ, Süleyman (1999), Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Marifet Yayınları, İstanbul