LÜBNAN İÇ SAVAŞI’NDA FİLİSTİNLİ ÖRGÜTLERİN ROLÜ

Osmanlı Devleti’nin dağılma aşamasında, 24 Nisan 1920’de San Remo Konferansı ile Suriye’yi manda rejimi altına alan Fransa, Büyük Suriye’den ayırdığı toprak parçası ile 31 Ağustos 1920’de Lübnan devletini kurmuştur. Ancak ülkede din ve mezhep açısından farklı grupların yer alması nedeniyle siyasal sistem bir konsensüs çerçevesi içinde din üzerine yapılandırılmıştır. Bu durum sosyo-politik açıdan ülkenin kırılgan ve dış müdahalelere açık bir yapıya sahip olmasını sağlamıştır. Bu durumdan dolayı ülkedeki Filistin varlığı tehdit olarak değerlendirilmiştir. 1948 Arap-İsrail Savaşı ile Lübnan’a gelen Filistinli mültecilere 1967 Arap-İsrail Savaşı ile ülkeye giren Filistinli örgütlerin eklenmesi ülkede Filistin varlığı konusunda belirgin rahatsızlıkların çıkmasına neden olmuştur. Ülkedeki Filistin varlığı demografik açıdan Müslümanlara avantaj sağladığı için Hıristiyanların bu konuda tepkisini çekmiştir. Öte yandan, ekonomik açıdan da yük getirdiği düşünülmüştür. Bunlarla birlikte, ülkeye gelen Filistinli örgütler İsrail ile olan anlaşmazlığını Güney Lübnan’dan İsrail’e karşı yürüttüğü saldırı mahiyetindeki faaliyetlerle Lübnan topraklarına taşımıştır. 1970-1971 yıllarındaki Ürdün iç savaşında Ürdün’den çıkarılan Filistin Kurtuluş Örgütü, Lübnan’a gelerek ülkede önemli bir güç haline gelmiştir. FKÖ’yü kontrol altına almak için Lübnan hükümeti örgüt ile Kahire Anlaşması’nı yapmış ancak bu anlaşma FKÖ’nün Lübnan’daki varlığını daha da güçlendirmiş ve İsrail’e saldırılarını arttırmıştır. Bu durum da İsrail’in Lübnan topraklarına mütecaviz saldırılar düzenlemesine ve sınır ihlalleri yapmasına zemin hazırlamıştır. Diğer taraftan, ekonomide din ve mezhep gruplarına dayalı sektörel yapılanma da siyasi ve ekonomik kırılganlığı destekler mahiyette olmuştur. Siyasi, askeri ve ekonomik açıdan güçlü bir yapıya sahip olmayan, iç egemenlik konusunda zayıf kalan Lübnan devleti iç savaşı önleyememiş ve ülke 1975’te başlayıp 1990’da sona erdirilebilen kanlı bir iç savaşa sahne olmuştur. Günümüzde Lübnan iç savaşının siyasi, ekonomik ve askeri açıdan değerlendirilmesi yapılırken nedenleri arasında, hatta başında ülkedeki Filistinliler gösterilmektedir. Bu görüşün karşısında yer alan görüşler de ortaya konulmaktadır. Bu tartışmalara ışık tutması açısından, başta Filistin Kurtuluş Örgütü olmak üzere birçok Filistinli örgütün bu iç savaştaki rolleri ve etkileri mevcut çalışma ile sorgulanmaktadır.

THE ROLE OF PALESTINIAN ORGANIZATIONS IN THE LEBANESE CIVIL WAR

In the process of Ottoman Empire’s decline, France that created a mandate in Syria in line with the 24th April 1920 San Remo Conference, has created Lebanon on 31th August 1920 by separating it from greater Syria. Because of the existence of different religions and sects in the country, political system was established on religion as well. Eventually this turned Lebanon into a sensitive country and vulnerable to outside interventions. Therefore, the existence of Palestinians in the country is accepted as a threat in this work. 1967 Arab-Israeli War became a turning point of hostilities in Lebanon when 1948 Palestinian refugees were joined by Palestinian organizations. Christians raised their voice when the number of Muslims in the country grew rapidly and turned Christians into a minority. On the other hand, the presence of Palestinian refugees attracted negative reactions because it was perceived as an additional weight to the Lebanese budget. Thus, Palestinian organizations transferred their conflict with Israel into Lebanese soil by attacking Israel from Lebanon. After being expelled from Jordan during the 1970-1971 civil war, Palestine Liberation Organization (PLO) became an important power by moving in Lebanon. In order to keep it under the control, Lebanese Government signed the Cairo Agreement with PLO, however, this treaty enabled PLO to strengthen its presence in Lebanon and increase the attacks against Israel. Consequently, Israel violated Lebanon’s territorial integrity by organizing armed attacks. On the other side, religious/sectarian structure of the economy created a delicate socio-economic balance. Not being able to create a proper internal sovereignty within its borders, Lebanon witnessed a bloody civil war between 1975 and 1990. Most of the analyses today focus on the Palestinian factor as the main reason of the civil war in Lebanon. However, there is also another opinion that is against this argument. With PLO ahead, this work tackles the role of the other Palestinian organizations during the civil war in order to shed light on the discussions of the topic.

___

  • Acar, C. İrfan. (1989). Lübnan Bunalımı ve Filistin Sorunu. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Armaoğlu, Fahir. (1994). Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları (1948-1988). Ankara: Türkiye İş Bankası.
  • American Foreign Policy. (1967). Current Documents, (520-523).
  • Güdül, Serpil. (2008) Uluslararası Terörizmin Egemenlik-Otorite İlişkisi Açısından Analizi: Lübnan 1967-2006. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
  • Davişa, Adid. (2004). Arap Milliyetçiliği, Lütfi Yalçın (Çev.). İstanbul: Literatür.
  • Dibeh, Ghassan. (2002). The Political Economy of Inflation and Currency Depreciation in Lebanon, 1984-1992. Middle Eastern Studies. 38 (1).
  • Gilmour, David. (1987). Lebanon- The Fractured Country, Oxford: Martin Robertson.
  • Gordon, David. (1983). The Republic of Lebanon-Nation in Jeopardy. Colorado: Westview.
  • Heiberg, Marianne. (1984). Lübnan Sorunu ve Gelecekteki Savaşlar İçin Uyarılar. Zeynep B. Bagana (Çev.). Dış Politika. Ankara: Dış Politika Enstitüsü. XI (1), 33-38.
  • Hiro, Dilip. (1993). Lebanon– Fire and Embers, London: Weidenfeld and Nicholson.
  • Hourani, Albert. (1991). A History of the Arab Peoples. U.S.A.: Harvard University.
  • Hudson, Michael C. (1977). Arab Politics. Yale University.
  • Johnson, Michael. (1986). Class and Client in Beyrut - The Sunni Muslim Community and the Lebanese State, 1840-1985. London: Ithaca.
  • Khalidi, Walid. (1984). Conflict and Violence in Lebanon: Confrontation in the Middle East, Cambridge: Center for International Affairs, Harvard University.
  • Makdisi, S., Lebanon. (1975). Monetary Developments, Management and Performence in the Postwar period Up to 1972, Part I. The Middle East Journal, 29, 81-92..
  • Martin, G., Leonore. (1998). Towards an Integrated Approach to National Security in the Middle East. Leonore G. Martin (Ed.) New Frontiers in the Middle East Security. London: MacMillan, 3-24.
  • McGowan, Afaf Sabeh. (1989). Historical Setting of Lebanon. Lebanon, Thomas Collelo (Ed.). Washington, U.S.: Library of Congress, Federal Research Division.
  • Odeh, B.J. (1985). Lebanon: Dynamics of Conflict-A Modern Political History. London: Zed Books.
  • Polk, R. William. (1980). The Arab World. U.S.A.: Harvard University.
  • Rabil, G., Robert. (2003). Embattled Neighbors – Syria, Israel and Lebanon. Colarado, U.S.A.: Lynne Rienner.
  • Rabinovich, Itamar. (2004). Arap Politik Partileri: İdeoloji ve Etnisite, Zafer Avşar (Çev). Milton J. Esman and Itamar Rabinovich (Der.). Orta Doğu’da Etnisite, Çoğulculuk ve Devlet. İstanbul: Avesta, 217-240.
  • TATAR, Volkan. (2018). The Concept of ‘Sovereignty’ in United Nations’ Documents. Turkish Studies, 13(7), 229-241. Doi: 10.7827/TurkishStudies.13067. ISSN: 1308-2140.
  • UNRWA Yıllık Raporu. (1 Temmuz 1955 – 30 Haziran 1956).
  • Winslow, Charles. (1996). Lebanon – War and Politics in a Fragmented Society. London:Routledge.