TRAINING TEACHERS WITH FORMATION PROGRAM AND A SUGGESTED MODEL
Öğretmenlik mesleğinin önemi konusunda toplumda önemli bir görüş birliği olduğu bilinmektedir. Fakat öğretmenlerin hizmet öncesi yetişme biçimi, atanma sürecinde yaşadığı sorunlar ve hizmet sürecinde ortaya koyduğu roller mesleğin algılanma biçimini etkilemektedir. Öğretmenlerin statüsünde bu statünün yansıması olan rollerinde zamanla değişme olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin statü ve rollerinde meydana gelen değişmenin onların toplumdaki konumlarında, görevler ve sorumluluklarından da zaman içinde değişmeler yarattığı bilinmektedir Ülkemizde öğretmen yetiştiren ilk kurum 1848 yılında kurulmuştur. Öğretmen yetiştiren kurumlar süreç içinde adları değişmekle beraber işlevleri hep öğretmen yetiştirme olmuştur. Bu kurumların tarihsel süreç içinde evirilerek yeni isimlerle işlevlerini devam ettirdikleri görülmektedir. Öğretmen yetiştiren bu kurumların sorun odaklı kuruldukları görülmektedir. Fakat zaman içinde bu kurumların kendileri ile beraber yeni sorunlar getirdikleri görülmektedir. Bu sorunlardan biri de öğretmen yetiştirmede sorumlu olan eğitim fakültelerinde mezun olan öğrenci sayılarının fazlalığına rağmen formasyon uygulaması ile öğretmen yetiştirme sistemidir. Bugün dünyada ve Türkiye'de farklı öğretmen yetiştirme modelleri bulunmaktadır. Bu modellerin sağlıklı işlemesi için toplumsal ve bireysel ihtiyaçlara yanıt vermesi gerekir. Bu modellerin uygulanması ile öğretmen adayları öğretmenlik mesleği için gerekli becerileri kazanmaktadırlar. Bu programlardan birisi de pedagojik formasyon uygulaması olduğu söylenebilir. Bu çalışma, öğretmenlik sertifika programına devam eden öğretmen adaylarının sorunlarını öğrencilerin öğretmenlik uygulaması sürecinde karşılaştıkları sorunlar, öğretmenlik uygulaması dersine rehberlik eden öğretim elemanlarından kaynaklanan sorunlar, öğretmenlik uygulaması sürecinde öğretmenden ve uygulama okulundan kaynaklanan sorunlar kapsamında değerlendirmeyi amaçlanmaktadır.
FORMASYON PROGRAMI İLE ÖĞRETMEN YETİŞTİRME VE BİR MODEL ÖNERİSİ
Öğretmenlik mesleğinin önemi konusunda toplumda önemli bir görüş birliği olduğu bilinmektedir. Fakat öğretmenlerin hizmet öncesi yetişme biçimi, atanma sürecinde yaşadığı sorunlar ve hizmet sürecinde ortaya koyduğu roller mesleğin algılanma biçimini etkilemektedir. Öğretmenlerin statüsünde bu statünün yansıması olan rollerinde zamanla değişme olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin statü ve rollerinde meydana gelen değişmenin onların toplumdaki konumlarında, görevler ve sorumluluklarından da zaman içinde değişmeler yarattığı bilinmektedir Ülkemizde öğretmen yetiştiren ilk kurum 1848 yılında kurulmuştur. Öğretmen yetiştiren kurumlar süreç içinde adları değişmekle beraber işlevleri hep öğretmen yetiştirme olmuştur. Bu kurumların tarihsel süreç içinde evirilerek yeni isimlerle işlevlerini devam ettirdikleri görülmektedir. Öğretmen yetiştiren bu kurumların sorun odaklı kuruldukları görülmektedir. Fakat zaman içinde bu kurumların kendileri ile beraber yeni sorunlar getirdikleri görülmektedir. Bu sorunlardan biri de öğretmen yetiştirmede sorumlu olan eğitim fakültelerinde mezun olan öğrenci sayılarının fazlalığına rağmen formasyon uygulaması ile öğretmen yetiştirme sistemidir. Bugün dünyada ve Türkiye'de farklı öğretmen yetiştirme modelleri bulunmaktadır. Bu modellerin sağlıklı işlemesi için toplumsal ve bireysel ihtiyaçlara yanıt vermesi gerekir. Bu modellerin uygulanması ile öğretmen adayları öğretmenlik mesleği için gerekli becerileri kazanmaktadırlar. Bu programlardan birisi de pedagojik formasyon uygulaması olduğu söylenebilir. Bu çalışma, öğretmenlik sertifika programına devam eden öğretmen adaylarının sorunlarını öğrencilerin öğretmenlik uygulaması sürecinde karşılaştıkları sorunlar, öğretmenlik uygulaması dersine rehberlik eden öğretim elemanlarından kaynaklanan sorunlar, öğretmenlik uygulaması sürecinde öğretmenden ve uygulama okulundan kaynaklanan sorunlar kapsamında değerlendirmeyi amaçlanmaktadır.
___
- Abazaoğlu, A. (2014). Türkiye ve dünyada öğretmen yetiştirme programları ve öğretmenlere yönelik mesleki gelişim uygulamaları, Turkish Studies Cilt 9/5 Spring 2014, p. 1-46,
- Akpınar, B. (2013). Öğretmen Adaylarının Stres Nedenleri Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 2013, 3 (2), 147-174.
- Akyüz, Y. (2010) Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000 – M.S. Pegama Yayıncılık, Ankara.
- Altunya, N. (2008). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Deneyimi (1848-2008) Yenibosna-İstanbul: Uygun Basım
- Ataç, E. (2003). 21. yüzyılda öğretmen eğitimi: türkiye’de öğretmen eğitiminin değerlendirilmesi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, s. 1-3.
- Azar, A. (2003). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine lişkin görüşlerinin yansımaları, Milli Eğitim Dergisi, 159, 181-194.
- Bilir, A (2011). Türkiye’de öğretmen yetiştirmenin tarihsel evrimi ve istihdam politikaları, Journal of Faculty of Educational Sciences, vol: 44, no: 2, 223-246
- Baskan, G, A (2001). Öğretmenlik mesleği ve öğretmen yetiştirmede yeniden yapılanma, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi , Sayı, 20, 16 – 25.
- Bulut, S., Demircioğlu, H. ve Yıldırım, A. (1995). Ortaokul ve Liselerde Fen ve Matematik Öğretimi: Sorular ve Öneriler. II. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Ankara: ODTÜ Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 207–237.
- Çınar, H, Sağır A. (2016). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik değer ve tutumları (Karabük ve Kastamonu üniversitesi örneği), Turkish Studies cilt 11/13 Yaz, s.. 141-170
- Demircan, C. (2007). Okul deneyimi ıı dersine yönelik öğrenci görüşlerinin incelenmesi (Mersin Üniversitesi örneği), Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 119-132.
- Eraslan, L, Çakıcı, D (2011) Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, Kastamonu Eğitim Dergisi, cilt:19, no:2, s.427-438.
- Gökçe, E., ve Demirhan, C. (2005). Öğretmen eğitiminde yenilikçi bir yaklaşım mı yoksa geleneksel bir anlayış mı? Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(2), 187-195.
- Gömleksiz, M. N. Mercin, L, Bulut, İ. ve Atan, U. (2007). Okul deneyimi II dersine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri (sorunlar ve çözüm önerileri). Eğitim Araştırmaları Dergisi, Sayı, 23, 148-158
- Gürbüztürk, O, Gürleyük G. C, ve Özgan Sucu, H. (2014). Sınıf öğretmenliği programında okul deneyimi dersi etkinlikleri gerçekleştirme durumları. İlköğretim Online, 13(3), 899-915. Güven, İ. (2010). Türk Eğitim Tarihi, Ankara: Natürel Yayınları.
- Işık, A, Çiltaş, A ve Baş F. ( 2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1): 53-62
- İnan H, Bayraktar, E. (2015). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminin mesleki yeterliliklere etkisi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 17, s. 322-332
- Karagözlü, G. (1991). Teacher Education Reform in Turkey, Action in Teacher Education, 13, 3– 15.
- Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1)1-13
- Kılbaş Köktaş, Ş. (2003). Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Adana , Nobel Kitabevi.
- Kılıç, A. ve Gödek Altuk, Y. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okul deneyimi derslerine yönelik tutumları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 41-70.
- Kiraz, E., ve Yıldırım, S. (2007). Enthusiasm vs. experience in mentoring: A comparison of Turkish novice and experienced teachers in fulfilling supervisory roles, Asia Pacific Education Review, 8(2), 250-261.
- Kudu, M., Özbek, R. ve Bindak, R. (2006). Okul deneyimi-ı uygulamasına ilişkin öğrenci algıları, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 99-109.
- Kuran, K (2002). Öğretmenlik Mesleği (Niteliği ve Özellikleri), A. Türkoğlu, (Ed.), “Öğretmenlik Mesleğine Giriş” . Ankara: Mikro Yayınları.
- Manalova, O. (2011). “Mesleki Etik İlkelerine İlişkin Türkiye ve Moldova'daki İlköğretim Oku Öğretmenlerinin Görüşleri”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Rıza, T. ve Hamurcu, H. (2000). Sınıf Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulamasına Yönelik Görüşleri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (8), 1-8.
- Okçabol (2004) Öğrenci, Öğretmen, Öğretmen Adayı Ve Öğretim Elemanı Gözüyle Öğretmen yetiştirme, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya Oğuz, A. (2004). Okul deneyimi I dersinin öğretmen adayları üzerindeki etkileri, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 141-163.
- Polat, S. (2013). Pedagojik Formasyon Sertifika Programı ve Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, E-international Journal of Educational Research, Volume:4/2, ss.48-60.
- Sözer, E. (1991). Türk üniversitelerinde öğretmen yetiştirme sistemlerinin öğretmenlik davranışlarını kazandırma yönünden etkililiği, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınlar.
- Şenel, E. A. (1999). Öğretmenlik sertifikası programına katılan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine önelik tutumlarına öğretmenlik uygulamalarının etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir
- Paker, T. (2008). Öğretmenlik uygulamasında öğretmen adaylarının uygulama öğretmeni ve uygulama öğretim elemanının yönlendirmesiyle ilgili karşılaştıkları sorunlar, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23. Sayı 132(132-139)
- Taşdere, A(2014) Sınıf öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine yönelik yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri, Turkish Studies , 9/2 , s. 1477-1497
- Türk Eğitim Derneği. (2009). Öğretmen Yeterlikleri, Ankara, Adım Okan Matbaacılık. Temel, A. (1990). Fen- edebiyat fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına öğretmenlik formasyon programlarının etkisi, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 180-192
- Uygun, S. (2010). Türkiye’de öğretmen adaylarının seçimi ile ilgili bazı uygulamaların tarihsel analizi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, (3). s.707-730.
- Üstüner, M. (2004) Geçmişten günümüze türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme ve günümüz sorunları, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s.5 (7), 63-82.
- Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: kurumsal bir bakış, Kastamonu Eğitim Dergisi,s. 17(1), 33–46
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
- Yükseköğretim Kurulu (1998a). Eğitim Fakülteleri Öğretmen Yetiştirme Programlarının Yeniden Düzenlenmesi. Ankara