KUR'AN'IN KUR'AN İLE TEFSİRİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR: MEHMET OKUYAN ÖRNEĞİ

Bu çalışmada Kur'an'ı tefsir etme yöntemlerinden biri olan Kur'an'ı Kur'an ile tefsir etme yöntemi ele alınmıştır. Kur'an'ın konularına göre tertip edilmiş bir kitap olmadığı göz önüne alınırsa, onun kendi bütünlüğü içinde anlaşılması, akla ve muhakemeye önemli ölçüde ihtiyaç gösteriyor demektir. Aklın bu konudaki fonksiyonu, Kur'an parçaları arasında esasen mevcut olan irtibatları tespit etmek ve bu parçalardaki açıklayıcı unsurları bulup çıkartmaktır. Ayetler arasındaki bağlantıyı tespit etmek ise Kur'an'a ciddi bir vukufiyeti gerektirmektedir. Bu yöntem ilk dönemlerden beri uygulana gelen bir yöntemdir. Hatta İbn Teymiyye tarafından tefsirde en doğru metot olarak nitelenmektedir. Bu şekildeki bir niteleme bu yöntemle varılan sonuçların tartışmasız kabul edilebilir anlamına gelmemektedir. Çünkü varılan sonuçlar bir anlamda müfessirin dirayetine ve içtihadi bir olguya dayanmaktadır. Kur'an bütünlüğünü esas aldığını iddia eden birçok müellifin farklı sonuçlara varmış olmaları bu tezi destekler mahiyettedir. Yapmış olduğumuz bu çalışmanın ana eksenini bu yöntemin son dönem uygulayıcılarından bir olan Mehmet Okuyan'ın Kıraat yayınları tarafından beş cilt olarak yayınlanan "Beyanatu'l Furkan" adlı eseri oluşturmaktadır. Okuyan'ın eserinde uyguladığı bu yöntemle açıkladığı ve genelde mevcut olan yorumlardan farklı yorumlar yaptığı ayetlerden örnekler sunulmuştur. Bu örneklerin içerik açısından sıhhatinden ziyade metodik anlamda izlenen yol ve yönteme dikkat çekilmiştir. Bunu yaparken de içeriğe yönelik bazı tespit ve değerlendirmeleri yapmayı da ihmal etmedik

NEW APPROACHES IN INTERPRETATION THE QUR'AN WITHQUR'AN: EXAMPLE OF MEHMET OKUYAN

In this study, one of the interpreting methods of the Qur'an, interpreting the Qur'an with Qur'an is discussed. Understanding the Qur'an, in its own integrity, significantly requires reason and judgment when it's taken into account that Qur'an is not a book that organized according to subjects. The functions of the reason in this subject are determining the connections that actually exists between the verses of Qur'an and bringing into open the explanatory elements in these verses. Determining the connections between verses requires a deep knowledge of Qur'an. This method has been implemented since the first eras. Besides, this method is considered as the most accurate interpreting method by Ibn Teymiyye. Attributions as such, do not imply that conclusions which are concluded with this method, are admissible beyond dispute. Because these conclusions are based on sagacity of the interpreter and an intellectual phenomenon, in a sense. Authors, who claim that basing their work on the integrity of the Qur'an, yet come to the different conclusions, substantiate this thesis. The main frame of this study is Mehmet Okuyan's "Beyanatu'l Furkan" who is one of the last era implementers of this method. The interpretations of the verses which is explained by Okuyan with this method and differs from the existent interpretations of the same verses are submitted in this study. Our main purpose in this study, is not stating the accuracy of these interpretations but remarking the method which is applied to them. Whilst doing that, we made some determinations and considerations on the content.

___

Albayrak, Halis, Kur'an'ın Bütünlüğü Üzerine, Şule Yay. İstanbul 1996,s.43.

el-Alusi, Şihabuddin Mahmud, Meani'l Kur'an, Dar İhyau't Türasi'l Arabi, Beyrut ts. (I-XXX).

Aydın, Muhammed, Rivayet Tefsiri' Kavramı ve Kur'an'ın Kur'an ile Tefsiri: Eleştirel Bir yaklaşım, Sakarya Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 20 {2009/2).

Ateş, Süleyman, Yüce Kur'an'ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul 1988. (I-XII).

el-Cessas, Ebu Bekir Ahmed b. Ali, Ahkamu'l Kur'an, (Tahkik: Muhammed Sadık Kamhavi), Beyrut 1412/1992, (I-V)

Ebussuûd, Muhammed el-İmadî, İrşâdu'l-akli's-Selîm, Mektebetü'r-Riyad, Riyad trs.

Fazlurrahman, Ana Konularıyla Kur'an, (Çev. Alparslan Açıkgenç), Ankara 1987, s.30-31; Albayrak, Kuran'ın Bütünlüğü Üzerine, Şule Yay. İstanbul 1996.

Halil B. Ahmet, Kitabu'l-ayn, (Tahkik: Abdulhamit Hindevi), Daru'lKütubu'lİlmiyye, Beyrut 1424/2003. (I-IV)

el-Huvvari, Hud b. Muhakkem, Tefsir'u Kitabi'llahi'l-Aziz, Dar el-Ğarbu'l İslami, Beyrut 1990. (IIV)

İbn Kesir, Ebu'l Fida İsmail b. Ömer, Tefsiru'l Kur'an'il Azim, (Tahkik: Sami b. Muhammed Sellame), Dar Taybe, Riyad 1420/1999. (I-VIII)

İbn Manzur, Cemaluddin b. Muhammed b. Mükrim, Lisanu'l-Arab, Dar Sadır, Beyrut trs. (I-XV)

İbn Teymiyye, Takiyyüddîn, Tefsir Usulüne Giriş, (Çeviri Yusuf IŞICIK), Esra yayınları, İstanbul 1997.

el-Maturidi, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mansur, Te'vilatu Ehli's Sunne, (Tahkik Fatıma Yusuf el-Haymi), Risale, Beyrut, 1425/2004,(I-V).

Mukatil, b. Süleyman, Tefsiru Mukatil b. Süleyman, (Tahkik Ahmet Ferit) Dar Kutubü'l İlmiye, Beyrut 1424/2003.

Okumuş, Mesut, Semantik ve Analitik Açıdan Kur'an'da "Salat" Kavramı, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2004/2, cilt: III, sayı: 6, s. 1-30

Okuyan, Mehmet, Beyanatu'l-Furkan, Kıraat yayınları, İstanbul 2014, (I-V).

Okuyan, Mehmet, Çok Anlamlılık Bağlamında Kur'an Sözlüğü, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2015.

Öztürk, Mustafa, Kur'an'ın Kur'an'la Tefsiri: Bir Mahiyet Soruşturması, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, Temmuz-Aralık 2008.

Pak, Zekeriya, (Editör: Mehmet Akif Koç), Tefsir El Kitabı, Grafiker Yay., Ankara 2014

er-Râzî, Fahruddin, et-Tefsîru'l-Kebir,(Mefâtîhu'l-Gayb), Dâru'l-Fikr, Beyrut 1981.

es-Semerkandi, Ebu'l Leys Nasır b. Muhammed b. Ahmed b. İbrahim, Bahr'ul Ulum, (Tahkik: Camiatu'l Ezher) Dar Kütubu'l İlmiyye, Beyrut 1413/1993, (I-III).

es-Suyuti, Ebi'l-Fadl Celaleddin Abdurrahman b. EbiBekrel-İtkan fi ulumi'l Kur'an, Daru ibn Kesir, Beyrut 1993.

Şimşek, Sait, Hayat Kaynağı Kur'an Tefsiri, Beyan Yayınları, İstanbul 2012.

et-Taberi, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, el-Camiu'l-Beyan an Te'viliayi'l-Kur'an, (Tah. Abdullah b. Abdi'l Muhsin et-Turki) Dar Hacer, Beyrut 1422/2001.(I-XXVI)

El-Vahıdi, Ali b. Ahmed b. Muhammed b. Ali Ebu'I-Hasan, Esbabu'n-Nüzul, El-Mektebetu'sSekafiyye, Beyrut trs.

Yazır, Elmalı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur'an Dili, Azim Dağıtım, İstanbul 1992, (I-X).

ez-Zemahşeri, Carullah Ebi'l Kasım Mahmud b. Ömer, el-Keşşaf an Ğavamidu't Tenzil ve uyunu'l Ekavil fi Vucuhi'l Te'vil, Mektebetü Abikan, Riyad 1418/1998. (I-IV)