Kül Tigin Abidesi ve Kutadgu Bilig’deki ortak fiillerin tamlayıcı ilişkisi açısından incelenmesi

Türk dilinin ana kaynakları arasında yer alan Kül Tigin Abidesi ve Kutadgu Bilig hem içerik olarak hem de dönemlerinin dil özelliklerini yansıtmaları bakımından oldukça önemli dil yadigârlarıdır. Bu çalışmada, bu iki önemli eserimizde kullanılan ortak fiillerin, fiil tamlayıcı ilişkisi açısından gösterdiği benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda her iki eserde, anlam ortaklığı veya benzerliği bulunan fiiller tespit edilmiş ve bu fiillerin her iki eserde de alabildiği tamlayıcılar örnekleriyle birlikte 1. tabloda değerlendirilmiştir. 2. tabloda ise bu iki eserdeki ortak fiillerin alabildiği tamlayıcıların toplu halde görülebilmesi için fiiller ve tamlayıcıları örneksiz olarak verilmiştir. Sonuç bölümünde ise elde edilen veriler değerlendirilmiştir.

The Analysis of common verbs Which Are used in Kül Tigin Monument and Kutadgu Bilig in terms of verb-complement relations

Kül Tigin Monument and Kutadgu Bilig which take place among the main sources of Turkish language are fairly significant language memorials both in terms of their contents and reflecting the characteristics of language of their era. In this study, the common verbs which are used in these two significant works are tried to be identified in terms of the similarities and the differences of verb-complement relations. For this purpose; in both of these two works, the verbs which have the unity of denotation or similarity are identified and verb-complement relations of these verbs which can be used in both of these two works are evaluated with their examples in the first chart. However; in the second chart; in order to be seen collectively, the common verbs and their complements in these two works, are given without examples. In conclusion part, the input datas are evaluated.

PDF

___

B : Batı
D :Doğu
G: Güney
K : Kuzey
KB: Kutadgu Bilig
KTG: Karahanlı Türkçesi Grameri
KBGF: Kutadgu Bilig Grameri-Fiil M: Makaleler
OA: Orhun Abideleri
OTG: Orhun Türkçesi Grameri
OY: Orhun Yazıtları
OYSD: Orhun Yazıtlarının Söz Dizimi
TSD: Türkçenin Söz Dizimi
AKSAN Doğan, Köktürkçenin Söz Varlığı Üzerine, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten [1983], 1980 - 1981, s.17-21.
ARAT Reşit Rahmeti, Kutadgu Bilig, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2006.
BOZKURT Fuat, Türklerin Dili, Cem Yayınevi, İstanbul, 1992.
ALYILMAZ Cengiz, Orhun Yazıtlarının Söz Dizimi, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum, 1994.
ERCİLASUN Ahmet Bican, Makaleler, (Hazılayan: Ekrem
ARIKOĞLU), Akçağ Yayınları, Ankara, 2007.
ERCİLASUN Ahmet Bican, Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2006.
ERCİLASUN Ahmet Bican, Kutadgu Bilig Grameri Fiil, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1984.
ERGİN Muharrem, Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1995.
HACIEMİNOĞLU Necmettin, Karahanlı Türkçesi Grameri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2008.
KAÇALİN Mustafa S., Kutadgu Bilig, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/
KARAAĞAÇ Günay, Türkçenin Söz Dizimi, Kesit Yayınları, İstanbul, 2009.
KARAHAN Leyla, Fiil Tamlayıcı İlişkisi Üzerine, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Eylül 1997, C: 1997/II, S: 549, s.209-213.
KORKMAZ Zeynep, Gramer Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2007.
TEKİN Talat, Orhon Türkçesi Grameri, Türk Dilleri Araştırma Dizisi:9, İstanbul 2003.
TEKİN Talat, Orhon Yazıtları, Yıldız Dil ve Edebiyat 1, İstanbul, 2003.
TEKİN Talat, Türk Dilleri Giriş, Yıldız Dil ve Edebiyat 2, İstanbul, 2003.
VARDAR Berke, Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multılıngual Yabancı Dil Yayınları, Ġstanbul, 2007.