Kıbrıslı Rumların bölge barışını tehdit eden silahlanma çabaları

Bu araştırmada, Kıbrıslı Rumların silahlanma faaliyetlerinin nedenleri ve sonuçları incelenmiştir. Bundan hareketle araştırmanın temel amacı, Kıbrıs‟ta taraflar arasında cereyan eden görüşmelerde silahsızlanma faaliyetlerinin ne anlama geldiğini göstermektir. Kıbrıs‟ta silahsızlanma konusu, her iki tarafın ilke olarak kabul ettiği bir husustur. Ancak taraflar arasında nihaî çözüme ulaşmış bir konu değildir. Bunun başlıca sebebi, Rumların savunma stratejisinin, daha çok „saldırı‟ amaçlı olmasından kaynaklanmaktadır. Kaldı ki Rumlar, yeni nesil saldırı silahlarına önem vermekle birlikte, silahlanma programlarını buna göre şekillendirmektedirler. Böylece Rumlar, bölgedeki güç dengesini, kendi lehine dönüştürmeye çalışmaktadırlar. Aslında bu yöntemin en önemli mahsuru, çok pahalı ve her iki tarafı da silahlanma yarışına itiyor olmasıdır. Nitekim bu durum, adada denetimsiz bir silahlanma yarışının başlamasına neden olmuştur. Dolayısıyla bu yarış, ilgili tarafları ve garantör devletleri haklı olarak tedirginliğe sürüklemektedir. Bu yönü ile Rum yönetiminin silahlanma çabaları, sadece Kıbrıs‟taki sükûn içinde devam eden barışı tehdit etmemekte, aynı zamanda bölge barışını da bozmakta, dengeleri sarsmakta ve silahlanma yarışını tetiklemektedir. Bu durumun halli için ortaya atılan askersizleştirme ve silahtan arındırma önerileri, Rumlar tarafından Garanti ve İttifak Anlaşmalarını ortadan kaldırmak için atılan stratejik bir adım olarak görülmektedir. Türkler ise bu iki ilkeye karşı olmamakla birlikte, Garanti ve İttifak Anlaşmalarının değiştirilmesine karşı çıkmaktadırlar. Bu gerçekten hareketle araştırma, iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde kuramsal olarak Kıbrıs‟ta silahsızlanma ile ilgili bazı önemli kavramlar ele alınıp değerlendirilmiştir. İkinci ve son bölümde ise Rum yönetiminin silahlanma faaliyetleri ve askerî harcamaları incelenmiştir.

The Greek Cypriots’ efforts to arm threatening regional peace

In this research, the reasons and consequences of the Greek Cypriots‟ activities of armament have been examined. Therefore, the main purpose of the research is to show what the disarmament activities during the discussions taking place between the sides in Cyprus stand for. The issue of disarmament is a matter which has been accepted as a principle by both parties in Cyprus. However, it is not an issue which has been conclusively resolved between the sides. The main reason for this is that the defense strategy of Greek Cypriots is based more on the aim to „attack‟. Moreover, not only do Greek Cypriots give importance to offensive weapons of the new generation, but also shape their programs of armament accordingly. This way, the Greek Cypriots attempt to transform the balance of power in the region to their own benefit. Actually, the most significant inconvenience of this method is that it is highly expensive and drives both sides towards an arms race. Eventually, this situation has caused an uncontrolled arms race to start on the island. Therefore, this race rightfully leads the concerning parties and guarantor states towards unrest. From this aspect, the efforts of the Greek Cypriots to arm not only threatens the peace in Cyprus which continues in tranquility, but at the same time damages regional peace, disrupts the balances, and triggers the arms race. The proposals put forth for demilitarization and clearing of weapons for the settlement of this situation has been viewed by Greek Cypriots as a strategic step taken in order to eliminate the Treaties of Guarantee and Alliance. On the other hand, although the Turks are not against these two principles, they oppose the amendment of the Treaties of Guarantee and Alliance. Based on this reality, this research is composed of two main sections. In the first section, some important concepts related to disarmament in Cyprus have been hypothetically addressed and evaluated. In the second and final section, the armament activities and military expenditures of the Greek Cypriot Administration have been examined.

PDF

___

„ABD Rumlara Silah Satmıyor‟, Simerini Gazetesi, 19 Ağustos 1994, No: 7228, s. 6-7.
A New Pattern of Relationship in Cyprus, The Turkish Cypriot Proposals of 11 October 1989, Published by The Public Information Office of The Turkish Republic of Northern Cyprus, (Lefkoşa: 1990).
ALASYA, Halil F., „Sabır Taşını Çatlatma‟, Türkiye Gazetesi, 30 Mart 1989, No: 71317, s. 9.
ALASYA, Halil F., „Taviz Tavizi Davet Eder‟, Bayrak Gazetesi, 3 Kasım 1990, No: 1281, s. 9.
AYOMAMİTİS, Kostas, „Bir Rum Gazetecinin İzlenimleri – Kıbrıs Soruna Gerçekçi Bir Bakış‟, Diethnistiki Prosklis Dergisi, Çeviren: Sabahattin Egeli, 3 Mayıs 1990, s. 6.
Background on The Cyprus Problem, 3. Printing, Directorate General of Press and Information of The Turkish Republic, (Ankara: 1993).
Background on The Cyprus Problem, Directorate General of Press and Information, (Ankara: 1991).
Bir Rum Gazetecinin İzlenimleri – Kıbrıs Soruna Gerçekçi Bir Bakış, KKTC Enformasyon Dairesi, (Lefkoşa: 1991).
BİRAND, Mehmet Ali, „Rum ve Yunanlı Dostlara Söyleyemedik‟, Sabah Gazetesi, 10 Kasım 1997, No: 32254, s. 11.
„BM Genel Sekreteri Butros Gali‟nin Sunduğu Öneriler‟, KKTC Cumhurbaşkanı Arşivi, Dosya: BM Önerileri – Gali Plânı, Tarih: 18 Haziran 1993.
BREMER, Stuart A., „Dangerous Dyads: Conditions Affecting The Likelihood of Interstate War 1916-1965‟, Classics of International Relations, John A. Vasquez (ed.), (ABD: Upper Saddle River, Prentice Hall, 1996), s. 228-246.
BROWN, Seyom, The Causes and Prevention of War, (New York: 1994).
CEMAL, Akay, „Inspite of Vasiliu – Denktaş in Negotiations, EDEK Look for Creating Crisis Proposal for Depression in Cyprus‟, Kıbrıs Mektubu Dergisi, Cilt: II, 1989, 3, s. 77-81.
Commission Opinion on The Application by The Republic of Cyprus for Membership, (Brüksel: 1994).
Cyprus Mail, 20 September 1989, No: 3011, s. 1.
ÇAĞLAYANGİL, İhsan Sabri, Anılarım, 3. Baskı, (İstanbul: Yılmaz Yayınları, 1990).
„Çok Aşırı Miktarda Silah‟, Alithia Gazetesi, 16 Kasım 1992, No: 5515, s. 3.
DENKTAŞ, Raif Rauf, Kıbrıs Meselesinde Son Durum, (Lefkoşa: Raif Denktaş Eğitim Vakfı Yayınları, 1996a).
DENKTAŞ, Raif Rauf, Letter of Cyprus, Ministry of Foreign Affairs and Defence TRNC, (Lefkoşa: 1996b).
DİEHL, Paul, „Arms Races and Escalation: A Closer Look‟, Journal of Peace Research, Cilt: XX, 1983, s. 48-67.
Dış Basın ve Türkiye, (Ankara: TC Başbakanlık Basın – Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü Yayınları, 23 Mart 1994).
Dünden Bugüne A. Mesut Yılmaz’ın Parlamento Konuşmaları 1984-1998, Derleyen: Veysel Atacan, (İstanbul: 1999).
EGELİ, Sabahattin, „1960 Republic of Cyprus Destroyed by Murders‟, Cyprus International Symposium on Her Past and Present, Publication of Eastern Mediterranean University of TRNC and Van Yüzüncü Yıl University of Turkish Republic, (Ankara: 1994), s. 245-249.
Evans, Graham and Jeffrey Newnham, The Dictionary of World Politics: A Reference Guide to Concepts, Ideas and Institutions, (New York: Harvester-Wheatsheaf, 1990).
Frank, Jerome D., Sanity and Survival: Psychological Aspects of War and Peace, (New York: Random House, 1967).
„Füze Kargaşası‟, Hürriyet Gazetesi, 18 Ocak 1997, No: 23131, s. 19.
GİBBONS, Harry Scott, The Genocide Files, (Londra: Charles Bravos Publishers, 1997).
GİLPİN, Robert G., „The Richness of The Tradition of Political Realism‟, Neutralism and Its Critics, Roben O. Keohane (ed.), (New York: Columbia University Press, 1986), s. 89-112.
GÖNLÜBOL, Mehmet, Uluslararası Politika İlkeler – Kavramlar – Kurumlar, 4. Baskı, (Ankara: 1993).
GRİVAS, George, The Memories of General Grivas, (Londra: 1972).
Güvenlik Konseyi Karar Taslağını Yayınlıyoruz‟, Kıbrıs Gazetesi, 25 Kasım 1992, No: 1023, s. 3.
HATAY, Özer, „Vasiliu: KKTC‟ye Değer Biçti, 85 Trilyon‟, Hürriyet Gazetesi, 14 Aralık 1992, No: 89102, s. 20.
Hectic Greek Cypriot Rearmament and Its Offensive Designs, (Lefkoşa: Turkish Republic of Northern Cyprus Ministry of Foreign Affairs and Defence Public Relations Department, 1995).
HERACLİDES, Alexis, Yunanistan ve Doğudan Gelen Tehlike Türkiye Türk-Yunan İlişkilerinde Çıkmazlar ve Çözüm Yolları, Çev. Mihalis Vasilyadis ve Herkül Millas, (İstanbul: İletişim Yayınları, 2002).
İSMAİL, Sabahattin, Kıbrıs Üzerine Bildiriler, (Lefkoşa: Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi (CYREP) Yayınları, 1998).
JERVİS, Robert, Perception and Misperception in International Politics, (Princeton: 1976).
Kıbrıs Gerçeğinin Bilinmeyen Yönleri, (İstanbul: Uluslararası İlişkiler Ajansı Yayınları, 1992).
Kıbrıs Karadayı ile Sallandı‟, Milliyet Gazetesi, 14 Ocak 1997, No: 91208, s. 1.
Kıbrıs Rum Basını Özetleri‟, Türk Ajansı Kıbrıs Arşivi, 17 Şubat 1995, s. 4.
Kıbrıs Rum Basını Özetleri‟, Türk Ajansı Kıbrıs Arşivi, 3 Şubat 1995, s. 1.
Kıbrıs Rumlarını Savunmak Zorundayız‟, Cumhuriyet Gazetesi, 23 Mart 1996, No: 63075, s. 1.
Kıbrıs Sorunun Dünü ve Bugünü‟, TC Dışişleri Bakanlığı Akademisi, 15 Mart 1995.
Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümü - 30 Mart 2004‟, KKTC Cumhurbaşkanı Arşivi, Dosya: BM Önerileri – Annan Plânı, Tarih: 30 Mart 2004.
Kıbrıs‟taki Askerî Dengeler‟, Kıbrıs Gazetesi, 12 Mart 1995, No: 3288, s. 17.
KILIÇKIRAN, Osman, Kıbrıs Meselesinin Tarihçesi ve Çözümü ile İlgili Kısa Bir Deneme, (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1990).
KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş‟ın Lord Finsberg‟e Gönderdiği Mektup‟,
KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: Mektuplar, Tarih: 9 Nisan 1996.
KKTC ile TC Arasındaki 23 Nisan 1998 Tarihli Ortak Deklârasyon', KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: Protokoller, Tarih: 1998.
KKTC‟ye Tam Destek‟, Milliyet Gazetesi, 5 Temmuz 1997, No: 62095, s. 1.
LENG, Russell J., „Realism and Crisis Management: A Report on Five Empirical Studies‟, Evaluating U.S. Foreign Policy, John A. Vasquez (ed.), (Cambridge: Cambridge University Press, 1986), s. 49-57.
LENG, Russell J., „When Will They Ever Learn? Coercive Bargaining in Recurring Crises‟, Journal of Conflict Resolution, 1983, 27, s. 79-89.
Luttwak, Edward N., „The Traditional Approaches to Peace‟, Approaches to Peace: An Intellectual Map, W. Scott Thompson (ed.), (Washington: United States Institute of Peace, 1991), s. 351-374.
Mahi Gazetesi, 8 Mayıs 1975, No: 879, s. 3.
MERAY, Seha L., Devletler Hukukuna Giriş, Cilt: II., 4. Baskı, (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1975).
MORAN, Michael, Why, So Far, The Cyprus Problem Has Remained Unsolved, (Lefkoşa: 1997).
NİCOLSON, Harold, The Evolution of Diplomatic Method, (Londra: 1954). OĞUZ, Süleyman, 50. Yılda Kıbrıs, (Ankara: 1973).
OPPENHEİM, Lawrence, International Law, Cilt. II., (Londra: 1935).
ORGANSKİ, A. F. K., World Politics, (New York: 1958).
Ortak Doktrinin İkinci Aşaması‟, Simerini Gazetesi, 17 Şubat 1995, No: 4402, s. 4.
ÖZFATURA, Mustafa Necati, „Kıbrıs Üzerine Oynanan Oyunlar‟, Türkiye Gazetesi, 1 Nisan 1997, No: 9071, s. 9.
ÖZFATURA, Mustafa Necati, „Kıbrıs‟taki Tehlikeli Oyun‟, Türkiye Gazetesi, 4 Ağustos 1998, No: 20191, s. 1.
PAPANDREOU, Andreas, Democracy at Gunpoint: The Greek Front, (Atina: 1983).
Question of Cyprus, A Documented Story of 28 Years (1960-1988) – Greek and Greek Cypriots Statement, Report of UN Secretaries General, Reports of The International Press, Agreements, Decisions, Memoirs, (Lefkoşa: Ministry of Foreign Affairs and Defence TRNC, 1988).
Rearmament Campaign and Military Build-Up in Southern Cyprus‟, 28 October 1989‟, KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: GKRY Silahlanma Programı, Tarih: 1989.
Rolandis ile Söyleşi‟, Alithia Gazetesi, 12 Ocak 1992, No: 9012, s. 2.
Rum Basın Bülteni‟, Türk Ajansı Kıbrıs Arşivi, 16 Kasım 1992, s. 3.
Rum Basın Bülteni‟, Türk Ajansı Kıbrıs Arşivi, 19 Ağustos 1994, s. 6-7.
Rum Basın Bülteni‟, Türk Ajansı Kıbrıs Arşivi, 29 Kasım 1992, s. 10.
Rum Basın Bülteni‟, Türk Ajansı Kıbrıs Arşivi, 5 Haziran 1994, s. 9.
Rum Basın Özetleri Özel Sayı‟, Türk Ajansı Kıbrıs Arşivi, 20 Temmuz 1987, s. 1-19.
Rum Basın Özetleri‟, KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: Rolandis‟in Demeçleri, Tarih: 12 Ocak 1992.
Rum Basın Özetleri‟, Türk Ajansı Kıbrıs Arşivi, 26 Temmuz 1990, s. 1-2.
Rum Basın Özetleri‟, Türk Ajansı Kıbrıs Arşivi, 4 Mart 1994, s. 9.
Rum Kesimi Silah Deposu‟, Kıbrıs Gazetesi, 2 Ekim 1992, No: 902, s. 1-2.
Rum Silahlanması Devam Edecek‟, Simerini Gazetesi, 3 Şubat 1995, No: 4391, s. 1.
Rum Silahlanması Füze Krizi ve Gerçekler, (Lefkoşa: KKTC Dışişleri ve Savunma Balkanlığı Tanıtma Dairesi, 1998).
Rum-Yunan Askerî Bütünleşmesi‟, Fileleftheros Gazetesi, 21 Mart 1994, No: 5688, s. 15.
Rum-Yunan İkilisinin Gerçek Niyetlerini Açığa Vuran Bir Belge‟, Kuzey Kıbrıs Gazetesi, 5 Ekim 1987, No: 404, s. 7.
Saldırı Da Bir Savunmadır‟, Agon Gazetesi, 26 Temmuz 1990, No: 3115, s. 1-2.
Savaş Plânı Hazır‟, Hürriyet Gazetesi, 14 Ocak 1997, No: 311279, s. 1.
Savunma Defence Dergisi ile Karadayı‟nın Söyleşisi-2-Kıbrıs, Bosna Olmaz‟, Sabah Gazetesi, 11 Ağustos 1998, No: 32131, s. 9.
Savunma Komitesi‟, Alithia Gazetesi, 20 Mart 1988, No: 9117, s. 1.
Silah Alımları Yeniden Başlıyor‟, Fileleftheros Gazetesi, 5 Haziran 1994, No: 6155, s. 9.
Silahlanmaya Devam‟, Fileleftheros Gazetesi, 4 Mart 1994, No: 4068, s. 9.
SNYDER, Glenn H., „The Balance of Power and The Balance of Terror‟, Balance of Power, in Paul Seabury (ed.), (New York: 1981), s. 181-203.
Sonuçsuz Görüşme Toplumları Yaralar‟, Cumhuriyet Gazetesi, 27 Nisan 1997, No: 38851, s. 6.
STAVRİNİDES, Zenon, The Cyprus Conflict – National Identity and Statehood, (Lefkoşa: 1975).
STEFANİDU, Marina, „Kıbrıslı Rumların Savunma Doktrini‟, Periodiko Haftalık Dergisi, 18 Temmuz 1987, 62, s. 1-19.
STEPHEN, Michael, The Cyprus Question, (Londra: The British – Northern Cyprus Published by Parliamentary Group, 1997).
SULLİVAN, Michael P., Power in Contemporary International Politics, (Columbia: University of Southern California Press, 1990).
Talking Points‟, KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: BM Görüşme Tutanakları, Tarih: 1998.
TAMÇELİK, Soyalp, „Kıbrıs Meselesi ile İlgili Tespitler ve Öneriler‟, Bilge Dergisi, Yaz 1997, 17, s. 12-17.
TAMÇELİK, Soyalp, „Rum-Yunan İttifakında Ortak Savunma Doktrini ve Özellikleri‟, Stratejik Araştırmalar Dergisi - SAREM, Cilt: VI, 2008a, 12, s. 13-39.
TAMÇELİK, Soyalp, Kıbrıs Meselesinin Çözüm Plânları (BM’nin 789 Kararına Göre), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2008b.
Tank Gücümüz Süper Çağdaş‟, Agon Gazetesi, 1 Nisan 1996, No: 231, s. 1.
TAVŞANOĞLU, Leyla Emeç, Türk-Yunan Akîller Tartışılıyor, (İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1998).
The Challenge Enlargement Commission Opinion on The Application by The Republic of Cyprus for Membership, (Lüksemburg: Bulletin of The European Communities Supplement 5 / 93, 1993).
The Turkish Cypriots, (Lefkoşa: Turkish Republic of Northern Cyprus Ministry of Foreign Affairs and Defence Public Relations Department, 1997).
Tuncer, Hüner, Eski ve Yeni Diplomasi, (Ankara: Ümit Yayınları, 1995).
Türk Yanlısı Yayın‟, Simerini Gazetesi, 29 Kasım 1992, No: 3251, s. 10.
Türkiye AB Adaylığına Alınmalı‟, Milliyet Gazetesi, 9 Eylül 1997, No: 32107, s. 1.
Unknown Aspects of The Cyprus Reality, (İstanbul: International Affairs Agency, 1992).
UN Secretary General‟s Reports: S / 10664 – May 1972‟, KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: BM Kararları, Tarih: 1972.
UN Secretary General‟s Reports: S / 5950 – September 1964‟, KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: BM Kararları, Tarih: 1964.
UN Secretary General‟s Reports: S / 6228 – March 1965‟, KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: BM Kararları, Tarih: 1965.
UN Secretary General‟s Reports: S / 7191 – March 1966‟, KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: BM Kararları, Tarih: 1966.
UN Secretary General‟s Reports: S / 7350 – June 1966‟, KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya:
UN Secretary General‟s Reports: S / 8286 – December 1967‟, KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: BM Kararları, Tarih: 1967.
Varoluş Yolumuz, 2. Baskı, (Lefkoşa: CTP Yayınları, 2001).
Vasiliu ile Söyleşi‟, Fileleftheros Gazetesi, 22 Ağustos 1992, No: 7012, s. 3.
Vasquez, John A., The War Puzzle, (Cambridge: Cambridge University Press, 1993).
WALLACE, Michael D., „Armaments and Escalation: Two Competing Hypotheses‟, International Studies Quarterly, Cilt: XXVI, 1982, s. 3-16.
WALLACE, Michael D., „Arms Races and Escalation: Some New Evidence‟, Journal of Conflict Resolution, Cilt: XXIII, 1979, s. 14-28.
WALTZ, Kenneth N., Theory of International Politics, Reading, (ABD: Addison-Wesley, 1979).
Washington Post Gazetesi, 30 July 1974, No: 21281, s. 8.
WAYMAN, Frank W., J. David Singer and Gary Goertz, „Capabilities, Allocations, and Success in Militarized Disputes and Wars 1816-1976‟, Classics of International Relations, John A. Vasquez (ed.), (ABD: Upper Saddle River, 1996), s. 58-71.
Whoolacott, Martin, „Cyprus: Dealing for Dollars‟, Maclean’s Magazine, 25 June 1979, s. 29-30.
Yeni Kıbrıs Partisi Programı, (Lefkoşa: 1995).
Yunan Tezlerinde Yanlışlıklar‟, Cumhuriyet Gazetesi, 14 Eylül 1984, No: 10293, s. 7.
Zepos, Kostas, „Diplômatikes Opseis Tôn Hellênotourkikôn Diaphorôn‟, Epetêida Institoutou Diethnôn Skheseôn, (Atina: 1997), s. 99-118.
ZEPOS, Kostas, „Pedia Drasês Tês Hellênikês Eksôterikês Politikês: Hellinotourkika Kai Heniaio Amyntiko Dogma‟, Epetêrida Lnstitoutou Diethnôn Skheseôn, (Atina: 1996), s. 121-141