Kars bağlamında aşık tarzı şiir geleneğinin sorgulanması

Türkiye’deki âşık tarzı şiir geleneği çalışmalarında ilk olarak adı geçen yerlerden biri olan Erzurum-Kars bölgesi, “kültürün canlı bir şekilde yaşadığı ve yaşatıldığı” söylemiyle hemen bütün araştırıcıların sözlü ve yazılı ürünlerinde yer almaktadır. Bölgenin özellikle tarihî, demografik ve coğrafi konumunun yıllar boyunca geleneğin yaşaması ve yaşatılmasında temel olan anlatıcı, dinleyici ilişkisinin varlığına olanak tanıması, bu söylemin gelenekselleşmesine neden olmuştur. Ancak son çeyrek asırda kültürel, ekonomik ve sosyolojik açıdan değişen kültürel yapı geleneğin sürdürülebilirliğini zayıflatmıştır. Yaşanan gelişmelere yeterince ilgi göstermeyen kurumların âşıkların beklentilerini karşılayamaması hayal kırıklıklarını arttırmış ve âşıklık sanatından ziyade âşıkların sosyo ekonomik sıkıntıları gündemde yer edinmiştir.

The question of the studies of minstrel style poems in Kars context

Erzurum-Kars Region which is one of the first mentioned places in the studies of minstrel style poems in Turkey takes place in both written and oral works of almost all of the researchers with the saying “the place where the culture still exists and is being perpetuated”. That the historical, demographic and the geological position of the district enables the relationship between the narrator and the audience, which grounds the existence and the maintenance of this culture throughout the years, causes this utterance to become a classical. Yet in the last quarter of this century, the cultural structure of the region that changes in terms of culture, economy and sociology weakens the continuity of this tradition. That the institutions which are not adequately interested in the very latest improvements hasn’t met the expectations increases the minstrelsy’s disappointment; and moreover, the minstrels’ socio-economic straits are the order of the day instead of the art of minstrelsy itself.

PDF

___

ALPTEKİN, Ali Berat, Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı, Akçağ Yayınları, Ankara, 2002
ARTUN, Erman, Emlek Yöresi ve Çevresi Halk Ozanları Sempozyumu Bildirileri, Ankara, 1998
ARTUN, Erman, Âşık Edebiyatı Metin Tahlilleri, Öz Baran Ofset Matbaacılık, Adana, 2011
ASLAN, Ensar, Çıldırlı Âşık Şenlik Hayatı, Şiirleri ve Hikâyeleri, 1975,
BAŞGÖZ, İlhan, “Halk Hikâyelerinde Rüya Motifi ve Şaman İnitation Ayinleri”, Asian Folklore Studies, C.XXVI-I
BORATAV, P.Naili, Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, Ankara, 1988
ÇOBANOĞLU, Özkul, Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Akçağ Yayınları, Ankara, 2000
DİLÇİN, Cem, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, TDK Yayınları, Ankara, 1983
DİZDAROĞLU, Hikmet, Halk Şiirinde Türler, TDK Yayınları, Ankara, 1969
DÜZGÜN, Dilaver, Âşık Mevlüt İhsani, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum
GÜNAY Umay, Türkiye’de Âşık Tarz Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Akçağ Yayınları, Ankara, 1992
HEZİYEVA, Sergiyye, Kars Âşıklık Geleneği ve Badeli Âşık, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Erzurum, 2010, S.44, s.211-225
KAYA, Doğan, Sivas’ta Âşıklık Geleneği ve Âşık Ruhsati, Sivas, 1994
KÖPRÜLÜ, M. Fuad, Türk Saz Şairleri, Güven Basımevi, Ankara, 1962
OĞUZ, M. Öcal, Türk Halk Şiirinde Tür ve Şekil Meselesi, Milli Folklor, Ankara, 1993, S.19
ONAY, A.Talat, Türk Halk Şiirinin Şekil ve Nevi, Akçağ Yayınları, Ankara, 1996
ÖZKAN, İsa, “Sovyetler Birliği Döneminde Türkmenistan’da Folklor Çalışmaları” Türk Dünyası Araştırmaları, Bengü İzler, Pagema Yayınları, Ankara, 2007
RİCHARD, M. Dorson. Günümüz Folklor Kuramları. Yay. Haz. Fikret Türkmen. Çeviren: Nermin Ulutas. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 1984
SAKAOĞLU, Saim, Türk Saz Şairi, Türk Dili, Türk Şiiri Özel Sayısı III, Halk Şiiri, C.57,S.445-450, Ocak Haziran 1989, s.105-250
TÜRKMEN, Fikret, Âşık Garip Hikâyesi: Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma, Baylan Matbaası,1974
TEMUR, Nezir, Folklor ve İdeoloji, Sovyetler Birliği Döneminde Kırgızistan’da Foklor Politikaları ve Çalışmaları, 1917-1958, Türk Edebiyatı Araştırmaları, Ankara, 2011