KARACAOĞLAN’IN ŞİİRLERİNDE DİNÎ VE TASAVVÛFÎ KAVRAMLAR

XVII. yüzyılın önemli saz şairlerinden Karacaoğlan; hakkında yapılan birçok araştırma, bilimsel yayın bulunmasına ve söylemiş olduğu şiirleri türkü olarak dilden dile dolaşmasına rağmen hayatı ile ilgili kesin bilgilere sahip olamadığımız bir şairdir. Araştırmacılar, şairin Toroslar ve Güney Anadolu'da, özellikle Adana, Maraş, Antep dolaylarında yaşadığını söylemekle beraber, Kırşehir, Kilis ve Rumeli'de de yaşamış olabileceğini söyler. Karacaoğlan 500 civarında olan şiirleriyle halk şairleri arasında çok büyük bir şöhrete sahiptir. Şiirlerinde sade bir dil ile söyleyiş ve mahallî unsurları ustalıkla kullanma özelliği de öne çıkmaktadır. Karacaoğlan'ın şiirlerdeki hâkim özellik şairin tabiata, dış dünyaya ve özellikle gittiği her yerde âşık olduğu sevgilisinin güzelliğini büyük bir samimiyetle dile getirmesidir. Karacaoğlan'da pek çok halk şairinin ulaşamadığı bir seviyede âşık edebiyatının en belirgin özelliklerinden biri olan irticali söyleyiş yeteneği bulunmaktadır. Onda yine sade bir dil ile söyleyiş ve mahalli unsurları ustalıkla kullanma özelliği de öne çıkmaktadır. Şiirlerinde dinî motiflere çok az yer vermiş olduğu iddia edilse de, yaptığımız bu çalışmada onun birçok dinî kelime, kavram ve motifi samimi bir söyleyişle kullandığını gördük. Karacaoğlan, mutasavvıf şairler kadar olmasa da şiirlerinde, Allah, melek, kitap, Kur'an, peygamber, âhiret, ölüm, cennet, cehennem ve sırât gibi kelime ve kavramları işlemiştir. Çalışmamızda Karacaoğlan'ın şiirlerini tek tek ele alıp incelemek suretiyle bu dini kavramları nasıl kullandığı ele alınıp anlatılacaktır.

RELIGION AND MYSTIC CONSEPTS IN KARACAOGLAN’S POETRY

Karacaoglan one of the most important 17th-century minstrels; many studies about, the scientific publication sand said thatal though the poems be talked about as a folk poet could not have precise information about his life. Researchers say, poetlived the Taurus Mountainsand southern Anatolia, particularly Adana, Maraş, around Antep but he alsocould be lived in Kırşehir, Kilis and in Rumelia. Karacaoglan between the poetry of poets around 500 people has a great reputation. Utterance and feature expertly using local elements with plain language in his poetry stands out. Karacaoglan's dominant feature in the poetry is to express with great sincerity the beauty of the poet, the love of the lover that is in love with the outside world and especially everywhere he goes. Karacaoglan also has the ability to say extreme, which is one of the most prominent features of the literature of love in a level that many popular poems can not reach. Karacaoglan also speaks with a simple language and has the ability to skillfully use local elements. Although alleged to have given very little space forreligious motives in his poetry. In this study, we seet hat he used many religious words, notion sand motives. Though not as mysticpoets; Karacaoğlan, has committed God, angels, books, the Koran, the prophet, hereafter, death, heaven, helland Sırât such words and concepts in his poetry. In this our study, we will discuss and explain Karacaoğlan's poems one by one and examine how he used these religious concepts.

___

  • Akseki, A. H. (1972), İslâm Dini, Ankara.
  • Albayrak, N. (1995),“Eyyub”, DİA, C. XII, İstanbul.
  • Başgöz, İ. (1977),Karacaoğlan, İstanbul.
  • Birışık, A. (2002), Kur’an, (Tarifi ve İsimleri, Tarihi, Tertibi), DİA, C. XXVI, İstanbul.
  • Boratav, P. N. (1983), Folklor ve Edebiyat 2, Adam Yayınları, İstanbul.
  • Cebecioğlu, E. (1997), Tasavvûf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ankara.
  • Coşan, M. E. (1986), Hacı Bektâş-ı Veli: Makâlât, İstanbul.
  • Cunbur, M. (1993), Karacaoğlan: Şiirler, ll. Uluslararası Karacaoğlan ve Çukurova Halk Kültürü Sempozyumu, Adana.
  • Elçin, Ş. (1977), Halk Edebiyatı Araştırmaları, Akçağ, Ankara.
  • Erbaş, A. (2004), “Melek” DİA,C. XXIX, İstanbul.
  • Ergun, S. N. (1927), Halk Şairleri: Karacaoğlan, Konya 1927.
  • Harman, Ö. F. (2007), “Nuh”, DİA, C. XXXIII, İstanbul.
  • Harman, Ö. F. (2013), “İbrahim”, DİA, C. XXI, İstanbul.
  • Harman, Ö. F. (2013), “Yusuf”, DİA,C. XL, İstanbul.
  • Harman, Ö. F. (2006),“Mûsâ”DİA, C. XXXI, İstanbul.
  • Harman, Ö. F. (2000), “İdris” DİA,C. XXI, İstanbul.
  • Harman, Ö. F. (2010), “Süleyman”, DİA,C. XXXVIII, İstanbul.
  • Harman, Ö. F. (2003),“Lokman”, DİA,C. XXVII, İstanbul
  • Harman, Ö. F. (1995), “Eyyûb”, DİA,C. XII, İstanbul.
  • Karaer, M. N. (1973), Karacaoğlan: Hayatı, Sanatı, Şiirleri, İstanbul.
  • Kemikli, B. (2000), “Türk Edebiyatında Devriyye ve Sun’ullâh-ı Gaybî’ninDevriyyesi”, İslâmî Araştırmalar, C. XIII, S. 2, Ankara.
  • Kılavuz, A. S. (1991), “Azrâil”, DİA, C. IV, İstanbul.
  • Köprülü, M. F. (1962), Türk Saz şairleri, Ankara.
  • Ocak, A. Y. (1996), “Hacı Bektâş-ı Veli”, DİA, C. XIV, İstanbul.
  • Öztelli, C. (1952), Karacaoğlan: Hayatı, Sanatı, Şiirleri, İstanbul.
  • Özervarlı, M. S. (2004),“Melek”, DİA,C. XXIX, İstanbul.
  • Sakaoğlu, S. (2004),Karacaoğlan, Akçağ Yay., Ankara.
  • Sefercioğlu, N. (1981), Karacaoğlan Bibliyografyası,Kültür Bakanlığı yay.,Ankara.
  • Sefercioğlu, N. (1982),Karacaoğlan: Bütün Şiirleri, Dergâh Yayınları, İstanbul.
  • Serinsu, A. N. (1996), Kur’an Nedir; İnsanın Anlam Arayışı, Şule Yay., İstanbul.
  • Tatçı, M.(1990), Yunus Emre Dîvânı-İnceleme, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
  • Uçman, A. (1993), “Devriyeler Üzerine Rıza Tevfik’in Yayınlanmamış Bir Makalesi”, Türklük Araştırmaları Dergisi (Âmil Çelebioğlu Armağanı) XII, İstanbul.
  • Uludağ, S. (1991),Tasavvûf Terimleri Sözlüğü, Marifet Yay., İstanbul.
  • Uzun, M. (1994), “Devriyye”, DİA, C. IX, İstanbul
  • Uzun, M. (2002),“Kur’an (Edebiyat)”, DİA, C. XXVI, İstanbul.
  • Uzun, M. (2003),“Lokman”, DİA, C. XXVII, İstanbul.
  • Yağcı, Ö. (1996),Sevdânın Ozanı Karacaoğlan ve Şiirleri, Gün Yay.,İstanbul.
  • Yenitezi, E. (2013),Sevginin Evrensel Mühendisi Mevlânâ, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara.
  • http://tdk.gov.tr/index.phpoption=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.58429c0c3b0b48.03 ; 30.11.2016)