Kadınların İş Gücüne Katılımında Doğurganlık ve Okullaşmanın Etkisi: Türkiye Örneği

Türkiye’de işgücü piyasasında kadınların erkeklere göre daha az katılması dikkat çekmektedir. Kadının işgücüne katılımını belirleyen çok sayıda faktör vardır. Ancak bu çalışmada mevcut faktörlerden kadının okullaşma oranı (yükseköğrenimden mezun olan), doğurganlık oranı ve boşanma oranı üzerine odaklanılmıştır. Çalışmanın amacı kadının iş gücüne katılımı ile doğurganlık oranı, boşanma oranı ve okullaşma oranını temsilen yükseköğrenimden mezun olma durumu arasındaki ilişkiyi 1994-2019 dönemi için incelemektir. Ampirik analiz olarak ARDL eş bütünleşme yaklaşımı ve nedensellik ilişkisi Granger nedensellik testi kullanılmıştır. İlk olarak birim kök testleri ile serilerin durağanlığı kontrol edilmiştir. Çalışmada kullanılan değişkenlerin uzun ve kısa dönem ilişkileri ele alınmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda kadınların işgücüne katılımı ile yükseköğretim okullaşma oranı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Genelde beklenenin aksine kadınların işgücüne katılımı ile doğurganlık hızı arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişkinin varlığı ortaya konmuştur. Bu durumda okullaşma oranının ve doğurganlık oranının artması ile kadının iş gücüne katılımını artmasını kuşak etkisi ile açıklanmıştır. Ayrıca, kadınların işgücüne katılımı ile boşanma arasında uzun dönemli bir ilişki görülmemiş, kısa dönemde pozitif bir ilişkinin varlığı ortaya konmuştur. Çalışmadaki diğer bulgulardan biride kadının iş gücüne katılımı ile hem okullaşmanın hem de doğurganlık oranı arasında çift yönlü nedensellik ilişkisinin olmasıdır. Ayrıca çalışmada doğurganlık oranından okullaşmaya doğru tek yönlü nedensellik ilişkisine rastlanmıştır.

The Effect of Fertility and Enrollment on Female's Labor Force Participation: The Case of Turkey

It is stand out that female participate less than men in the labor market in Turkey. There are many factors that determine female's participation in the labor force. However, in this study focused on enrollment rate of female who graduated from higher education, the fertility rate and the divorce rate. The aim of this study is to examine relationship between female labor participation and enrollment rate, the fertility rate and the divorce rate for Turkey over the period 1994-2019. In empirical analysis is used ARDL co-integration test and the causality relationship between these variables with Granger causality test. First, the stationarity of the series is checked with unit root tests. In the study, the long- and short-term relationships of the variables is discussed. As a result of findings, a positive and significant relationship is found between female labor force participation and higher education enrollment rate. Contrary to what is generally expected, it has been revealed that there is a positive and significant relationship between female labor force participation and the fertility rate. In this case, the increase in the enrollment rate and the fertility rate and the increase in female labor force participation is explained by the generation effect. In addition, there is no relationship between female labor force participation and divorce rate in long-term, but a positive relationship is revealed in the short-term. Another important result of the study, there is a bi-directional causality between female labor force participation and both enrollment rate and the fertility rate. In addition, there is a one-way causality relationship from the fertility rate to enrollment rate in the study.

PDF

___

Abu-Ghaida D. & Klasen S. (2004). The cost of missing the millenium development goal on gender equity. World Development, 32(7), ss. 1075-1107.
Ahn, N. & Mira, P. (2002). A note on the changing relationship between fertility and female employment rates in developed countries. Journal of Population Economics, 15(4), s. 667- 682.
Akhter, S. (2012). Indirect benefits of women’s education: Evidence from Bangladesh, Doctor of Philosophy thesis, School of Economics and Information Systems, University of Wollongong, 2012. http://ro.uow.edu.au/theses/3576
Aydemir, M. & Dinç, M. (2015). İş ve yaşam dengesi arayışında kuşak farklılıklarının ve kuşakların iş değerlerinin etkisi üzerine bir model çalışması. 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı, Düzenleyen Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İİBF. Muğla, 14-16 Mayıs 2015.
Bahmani-Oskooee, M. & Chi Wing Ng, R. (2002). Long-run demand for money in Hong Kong: An application of the ARDL model. International Journal of Business and Economics, 1(2), 147-155.
Benavot, A. (1989). Education, gender and economic development: A cross-national study. Sociology of Education, 62(1), 14–32.
Berkup, S. B. (2014). Working with generations x and y in generation z period: management of different generations in business life. Mediterranean Journal of Social Sciences. 5(19), ss. 218-229.
Bernhardt, E. M. (1993). Fertility and employment. European Sociological Review, 9(1), pp. 25-42.
Blake, J. (1965). Demographic science and redirection of population policy. Journal of Chronic Diseases 18, 1181-1200.
Blau, F. D., & Kahn, L. M. (1994). Rising wage inequality and the US gender gap. The American Economic Review, 84(2), ss. 23-28.
Bowen, H. R. (1977). Investment in hearning. The Individual and Scocial Value of American Higher Education. Washington.D.C: Lossey-Bass Publishers.
Bremmer, D. & Kesselring, R. (2004). Divorce and female labor force participation: Evidence from times-series data and cointegration. Atlantic Economic Journal, 32(3), ss.175-190
Brewster, K. & Rindfuss, R, R. (2000). Fertility and women’s employment in industrialized nations. Annual Review of Sociology, 26, ss. 271-296.
Brown, R. L., Durbin, J. & Evans, J. M. (1975). Techniques for testing the constancy of regression relationships over time. Journal of the Royal Statistical Society, 149-192.
Collver, A. & Langlois, E. (1962). The female labor force in metropolitan areas: an international comparison. Economic Development and Cultural Change, 10(4), pp. 367-385.
Çağlayan, E. (2006). Enflasyon, faiz oranı ve büyümenin yurtiçi tasarruflar üzerindeki etkileri. Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt XXI, Sayı 1.
Çelebi, N. (2016). A Comparatıve analysıs of Turkey And Turkıc states in terms of women educatıon and employment. Route Educational and Social Science Journal, 3(2), ss. 257-281.
Çetin, M. & Yüksel, Ö. (2018). Türkiye ekonomisinde enerji tüketiminin karbon emisyonu üzerindeki etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2): 169-186.
De Laat, J. & Sevilla, S. (2011). The fertility and women's labor force participation puzzle in OECD countries: the role of men's home production. Feminist Economics. 17(2) Article PII 937703319, 87-119.
Hobikoğlu, E., Sezgin, F. & Gamze, S. A. R. T. (2018). Kadınların yükseköğrenime devamını etkileyen faktörlerin ekonometrik analizi: Arap dünyası örneği. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 4(2), 207-228.
İlalan İ. (2017). OECD ülkelerinde kadın işgücüne katılımı: ekonomik kKalkınma ve vergi yükü açısından analizi, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Jalilian, P. (2012). The effect of female education on human development and economic growth: A study of human capital formation in developing countries.
Karabiyik, I. (2012). Türkiye'de çalışma hayatında kadın istihdamı. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(1), ss. 231-260.
Klasen, S. (2002). Low schooling for girls, slower growth for all? Cross‐country evidence on the effect of gender inequality in education on economic development. The World Bank Economic Review, 16(3), 345-373.
Kutlar, A., Erdem, E. & Aydın, F.F. (2012). Kadınların işgücüne katılması ile doğurganlık, boşanma ve ücret haddi arasındaki ilişki: Türkiye üzerine bir araştırma. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 7(1).
Levickaite, R. (2010). Generations x, y, z: How social networks form the concept of the world without borders (The Case of Lithuania). LIMES: Cultural Regionalistics. 3(2): 170-183.
Lordoğlu, K.; Minibaş, T. vd. (1999). Çalışmaya hazır işgücü olarak kentli kadın ve değişimi. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
MDG Raporu. The millennium development goals report-2015. http://www.un.org/millenniumgoals/2015_MDG_Report/pdf/MDG%202015%20rev%20(J uly%201).pdf. 2015.
Mizala, A. Romaguera, P. & Henríquez, P. (1999). Female labor supply in Chile. Centro de Economía Aplicada
Kadınların İş Gücüne Katılımında Doğurganlık ve Okullaşmanın Etkisi: Türkiye Örneği 1747 www.turkishstudies.net/turkishstudies
Mücevher, M. H. (2015). X ve y kuşağının birbirlerine karşı özellik ve etkileşim algıları: SDÜ örneği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Özer, M. & Biçerli, K. (2003). Türkiye’de kadın işgücünün panel veri analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), ss. 55-86.
Özpolat, A. (2009). Gelişmekte olan ülkelerde kadın eğitimi ile büyüme ve kalkınma arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Peker, M. (1984). Türkiye’de eğitim-doğurganlık ilişkisi (1960-1980). Amme İdaresi Dergisi, 17(3), 123-158
Pesaran, M. H. & Pesaran, B. (1997). Working with microfit 4.0: Interactive econometric analysis. Oxford, Oxford University Press.
Pscaharopoulos G., & Tzannatos Z. (1989). Female labor force participation: An international perspective. The World Bank Research Observer, 4(2), ss.187-201.
Robinson, J. (2005). Female labor force participation in the middle east and north Africa. Wharton Research Scholars Journal, University of Pennsylvania http://repository.upenn.edu/wharton research scholars/28.
Sarı, R. & Soytaş, U. (2006). Income and education in Turkey: A multivariate analysis. Education Economics, 14(2), 181-196.
Selim, S. (2006). Türkiye’de evli kadınların işgücüne katılımına göre oluşan doğurganlık farklılıkları: ayrıştırma analizi. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), ss. 139-163.
Selim, S. & Üçdoğruk, Ş. (2005). Türkiye’de doğurganlık: kalite-miktar yaklaşımı. Nüfusbilim Dergisi, 27, 49-66.
Semyonov, M. (1980). The social context of womens labor force participation: A comparative analysis. American Journal of Sociology, 86(3), s. 534-550.
Seven, M. A. & Engin, A. O. (2007). Türkiye’de kadın eğitimi alanındaki eşitsizlikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(9), ss. 177-188.
Shapiro, D. & Shaw, L. (1985). Growth in supply force attachment of married women: accounting for changes in the 1970’s. Southern Economic Journal, 6(3), pp. 307-329 Sharifi-Renani, H. (2008). Demand for money in Iran: an ARDL approach. MPRA, Paper No. 8224.
Stevenson, B. (2008). Divorce law and women's labor supply. Journal of Empirical Legal Studies, 5(4), s. 853-873.
Şalap, K. O. (2016). Çalışma yaşamında kuşaklar: kuşakların iş ve özel yaşam dengesine ilişkin yaklaşımları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şengül, S. & Kıral, G. (2006). Türkiye’de kadının işgücüne katılım ve doğurganlık kararları. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(1), 89-103.
Şimşek, M. (2008). Küreselleşen dünyada kadının ekonomik konumu, Bursa, Ekin Basın Yayın Dağıtım.
Şimşek, M. & Kadılar, C. (2010). Türkiye’de beşeri sermaye, ihracat ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin nedensellik analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11(1), 115140.
TCEUEP, Toplumsal cinsiyet eşitliği ulusal eylem planı 2008-2013, 2008, Ankara
TUİK, (2020). İstatistik veri portalı. https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=i%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC%20istatistikl eri (Erişim tarihi, 20.06.2021)
TÜSİAD. (2000). Kadın erkek eşitliğine doğru yürüyüş: eğitim çalışma yaşamı ve siyaset. TÜSİAD Yayınları, Yayın no: TÜSİAD-T/2000-121 290, ss.25-30
Uysal, D., Keskin, R., & Sertkaya, Y. (2016). Türkiye'de kadınların işgücüne katılımını belirleyen faktörler üzerine ekonometrik bir analiz. İktisadi Yenilik Dergisi, 3(2), 73-92.
Üçler, G. & Kızılkaya, O. (2014). Kadın istihdamının boşanma ve doğurganlık üzerine etkileri: Türkiye üzerine bölgesel panel veri analizi.
Weller, R. H. (1977). Wife’s employment and cumulative family size in the United States, 1970 and 1960. Demography, 14(1), 43-65.
Wykstra, R. A, (1971). Education and the economics of human capital. New York: Free Pres.
Yılancı, V. & Aydın, M. (2018). Türkiye’de kadın okullaşmasının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Rals-EG eşbütünleşme testi yaklaşımı, UİİİD-IJEAS, 2018 (Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı):101-112 ISSN 1307-9832
Youssef, N. H. (1972). The Influence of family characteristics, Social Forces, 51(2), pp. 135-153