İslamiyetten önce Türklerde yiyecek ve içecekler

Yeme ve içme, insanların varlığını devam ettirebilmesi için vazgeçilmez ihtiyaçları arasındadır. Bu ihtiyacı insanlar genelde yaşadıkları coğrafyadan temin ederler. Coğrafyanın sunmuş olduğu imkânlar, insanların geçim kaynaklarının oluşmasında önemli faktörlerden biridir. Bir toplumun geçim kaynakları da genel olarak yiyecek ve içecek ihtiyaçlarının karşılanmasında etkilidir. Bununla birlikte gıdaların tüketilmesi, toplumun sahip olduğu inanç sistemine uygun olmasını gerekli kılmaktadır. Bütün toplumlarda olduğu görüldüğü gibi Türklerde de yeme-içme uygulamaları hayatı devam ettirmenin önemli bir faaliyetidir. Ancak bu faaliyetler sadece sıradan bir eylem değildir. Sofranın kurulmasının, yemek yemenin bir usulü ve adabı bulunmaktadır. Bu çalışmada eski Türklerdeki yiyecek ve içecekler iki ana başlık altında incelenecektir. Bunlardan birincisi hayvansal, ikincisi de bitkisel yiyecek ve içeceklerdir. Sürdürülen sosyo-ekonomik hayata bağlı olarak, Türklerde hayvansal gıdalardan etin, özellikle de at ve koyun etinin öne çıktığı görülmektedir. İçecek olarak da kımızın diğer içeceklere göre daha önemli bir konumda olduğu anlaşılmaktadır.

Food and drinks before Islam among Turks

Eating and drinking are among indispensable needs for human beings to continue their existance. People usually acquire these needs from the geography they live. The facilities offered by geography are one of the important factors creating livelihood of people. Livelihoods of a society are generally effective to meet the needs of food and drinks. Consumption of foods is a necessity for the belief system of the society. As seen in all communities, eating and drinking practices among Turkish people are among important services to sustain their life. These activities, on the other hand, are not actions of ordinary. There is a certain manner of eating meal and setting the table. In this study, food and drinks are going to be studied in two headings among old Turks. The first of the study will be animal products and the second will be the vegetable foods. When the socia- economic life is considered, it has been observed that the meat has been provided from horses and sheep in Turkish socities. Koumiss is in an important consumption in drinks when compared with other drinks.

PDF

___

AKPINAR Turgut, Türkler’in Din ve Hukuk Tarihi, İstanbul 1999.
ALBAYRAK Ali, Cengiz Aytmatov’un Eserlerinde Eski Türk Dini, Elazığ 2007.
BARTHOLD V. V., Orta Asya Türk Tarihi -Dersleri-, Çev. Hüseyin Dağ, İstanbul 2011.
BAYKARA Tuncer, Türk Kültürü Araştırmaları, İzmir 1997.
BEDİRHAN YaĢar, İslam Öncesi Türk Tarihi ve Kültürü, Konya 2009.
BOZKURT Fuat, Türklerin Dini, İstanbul 1995.
ÇAY Abdulhaluk M., Türk Ergenekon Bayramı Nevruz, Ankara 1991.
ERGİNER Gürbüz, Kurban, İstanbul 1997.
ERÖZ Mehmet, Türk Kültürü Araştırmaları, İstanbul 1977.
GÖKMEN, Mustafa, Eski Türk Kitabeleri, İstanbul 1981.
GÜLER, Sibel, “Türk Mutfak Kültürü ve Yeme İçme AlıĢkanlıkları”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 26, Kütahya 2010.
GÜNAY Ünver- GÜNGÖR Harun, Türklerin Dini Tarihi, İstanbul 2007.
GÜNGÖR Harun- KÜÇÜK Abdurrahman, Asya’dan Anadolu’ya Taşınanlar, Ankara 1999.
GÜNGÖR Harun, Türk Bodun Bilimi Araştırmaları, Kayseri 1998.
HASSAN Ümit, Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler, Ankara 1986.
İBN FAZLAN, Seyahatname, Haz. Ramazan ŞeĢen, İstanbul 1995.
İNAN Abdülkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm, Ankara 1986.
KAFESOĞLU İbrahim, “Kültür ve TeĢkilat”, Türk Dünyası El Kitabı C. I, Ankara 1992.
KAFESOĞLU İbrahim, Türk Bozkır Kültürü, Ankara 1987.
KAFESOĞLU İbrahim, Türk Milli Kültürü, İstanbul 1993.
KILIÇ Sami, İlahi Dinlerde Yiyecek ve İçecekler, Ankara 2011.
KUZGUN Şaban, Dinler Tarihi Dersleri, Kayseri 1993.
ÖCAL Safa; “Eski Türklerde Yiyecekler” Türk Dünyası Araştırmaları Fındıkoğlu Armağanı, Sayı:35, İstanbul 1985.
ÖGEL Bahaeddin, İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi, Ankara 1988.
ÖGEL Bahaeddin, Türk Kültür Tarihine Giriş C. IV, Ankara 1991.
ÖGEL Bahaeddin, Türk Kültürünün Gelişme Çağları, İstanbul 1988.
ÖGEL Bahaeddin, Türk Mitolojisi C. I, Ankara 1993.
RASONYI Laszlo, Tarihte Türklük, Ankara 1996.
ROUX Jean- Paul, Türklerin Tarihi, Çev. Aykut Kazancıgil- Lale Arslan Özcan, İstanbul 2007.
ROUX Jean- Paul, Türklerin Ve Moğolların Eski Dini, Çev. Aykut Kazancıgil, İstanbul 1994.
TANYU Hikmet, Kızılelma, Ankara 1976.
TEKİN Talat, Orhon Yazıtları, Ankara 2010.
TOGAN Zeki Velidi, Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul 1981.
TURAN Osman, Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi Tarihi C. I, İstanbul 1993.
URAZ Murat, Türk Mitolojisi, İstanbul 1994.
Ziya Gökalp, Türk Medeniyeti Tarihi, İstanbul 1976.
Ziya Gökalp, Türk Töresi, İstanbul 1990.