İLKOKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARDA BAĞLAÇLARIN SÖYLEMSEL DEĞERLERİ

Bu çalışma ilkokul çağındaki çocukların Türkçedeki bağlaçları edinim süreçlerini, değerlerini ve kullanımlarını bilişsel, sözceleme ve edimbilimsel düzeyde Culioli'nin (1990) sözceleme kuramı çerçevesinde çözümlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu Erzurum ili Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı ilkokulların ilk sınıflarında öğrenim gören çocuklar oluşturmaktadır. Veriler her bir sınıfta iki eğitim kurumundan gönüllülük esasıyla 5 kız ve 5 erkek çocuk seçilerek her grupla ayrı ayrı interaktif şekilde 30 dakikalık bir söyleşi sonucu elde edilmiştir. Veriler içerik ve betimsel analizle çözümlenmiştir. Karşıtlık, sebep, karşılaştırma ve kanıtlama bağlaçları ve sahip oldukları değerler çeşitli boyutlarıyla analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma sonucu elde edilen bulgularda ilkokul çağındaki çocukların çözümlenen bağlaçların her birini yetkinlikle ve yetişkinlerin kullandıkları düzeyde ve anlamsal değerlerde ürettikleri saptanmıştır. Bağlaçların kullanımında yaşın ve cinsiyetin önemli bir etken olmadığı, sözceleme koşullarının onların kullanımlarını belirlediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca "ama ve bile" gibi bazı bağlaçların kullanımlarında pragmatik açıdan etki söz (perlocutoire) bir değerin varlığı kendini göstermektedir. Yani bu bağlaç aracılığıyla çocuklar sözel iletişim kurdukları kişinin üzerinde bir etki yaratmayı ve bu etkiyle onu ikna etmeyi ve etkilemeyi amaçlamaktadırlar. Kanıtlama bağlaçlarının genelinde ise bir ekleme değerinin varlığı hissedilmektedir

VALUES OF DISCURSIVE CONJUNCTIONS IN CHILDREN OF PRIMARY SCHOOL AGE

This study aims to analyze the way school age kids’ acquisition of conjunctions in Turkish, their values and usages on cognitive, enunciative and pragmatic basis within the framework of Antoine Culioli’s notion concept and linguistic operations revealed. The sample of the research consists of school age kids’ that study in the first class of public primary schools in the province of Erzurum. The data were collected through voluntary participation of 5 female and 5 male children in the interviews and dialogues that last 30 minutes, which took place seperately with each group from both class of schools. Content analysis was used for data and descriptive scale was employed. The conjuctions of opposition and concession, cause, comparison and argumentative were analyzed and their values from different perspectives were interpreted. The findings of the study reveal that school age kids’ can use each conjunction as much adequately and efficiently as adults. It is also emphasized that age and gender are not of importance in the use of conjunctions and that the utterance conditions determine the use of conjunctions. Besides, the pragmatic dominance of perlocutionary effect of such conjunctions as “ama” and “bile” is present. That is, the children aim to affect the person even persuade him by using these conjunctions with that effect. One can feel the additive value of argumentative conjunctions

PDF

___

Anscombre, J.C ve Ducrot, O. (1988). L’argumentation Dans La Langue. Bruxelles: Pierre Mardaga.
Atabay, N., Özel, S. ve Kutluk, İ. (2003). Sözcük Türleri. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
Austin, J. L. (2009). Söylemek ve Yapmak, Harvard Üniversitesi 1955 William James Dersleri. (Aysever, R.L Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Baştürk, M. (2003). Günümüz Dilbilim Çalışmaları, Sözcelem Dilbilimi ve Üst İşlemciler. İstanbul: Multilingual.
Caron, J. (1983). Les régulations du Discours, Psycholinguistique et Pragmatique du Langage. Paris: PUF.
Culioli, A. (1990). Pour une linguistique de l’énonciation, opérations et représentations Tome I. Paris: Ophrys.
Delacroix, H. (1930). Le langage et la pensée, Paris: Librairie Félix Alcan.
Delice, H.İ. (2012). Sözcük Türlerini Nasıl Tasnif Edilmelidir? Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4 Fall, 2012, p. 27-34. ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4257, ANKARA-TURKEY.
Ducrot, O. (1984). Le Dire et Le Dit. Paris: Les Editions de Minuit.
Ergin, M. (1999). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basın Yayın.
Giroux S, Tremblay G (2002). “Méthodologie des sciences humaines, la recherche en action”. Canada: Erpi..
Güneş, S. (1997). Türk Dili Bilgisi. İzmir: D.E.Ü Rektörlük Matbaası.
Hengirmen, M. (1995). Türkçe Dilbilgisi. Ankara: Nurol Matbaacılık.
İlhan, N. (2005). Türkçede Olumsuzluk. Ankara: Karaman Dil-Kültür ve Sanat Dergisi. Sayı: 1.
Kara, F. (2009). Edat ve Zarflar Üzerine Bazı Düşünceler. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/3 Spring, 2009, p. 1281-1300. ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.728, ANKARA-TURKEY.
Korkut, E. (2012). Bile: Kullanım Değerleri, Bile Kullanımında Önvarsayımlar ve İmalı Anlamlar. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4 Fall, 2012, p. 145-162. ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3931, ANKARA-TURKEY.
Oléron, P. (1979). L’enfant et l’acquisition du langage. France: Presses Universitaires de France.
Saussure, F. (1987). Cours de Linguistique Générale. Paris : Payot.
Yıldırım. A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Zufferey, S. (2006). Connecteurs pragmatiques et métareprésentations, l’exemple de parce que. France: Nouveaux Cahiers de Linguistique Française 27, pp: 161-179.