HUKUK FELSEFESİ AÇISINDAN TABİİ HUKUK TEORİSİ VE İSLAM HUKUKU

Tabii hukuk teorisi bazı farklılıklarla ilk çağdan günümüze kadar uzanan bir çizgide varlığını koruyabilmiş bir teoridir. Hukuk felsefesi açısından bu teorinin tekrar gündeme gelmesi ve tartışmalara konu olmasında devletler hukukunun kurucusu olarak bilinen Hollandalı hukukçu Hugo Grotius'un aynı zamanda tabii hukuk teorisinin önemli savunucularından biri olmasının etkisi olduğu görülür. Tabii hukuk teorisi ve İslâm hukuku, metafizik kaynaklı olmaları nedeniyle hukuk felsefesi açısından birçok konuda ortak bir literatüre sahiptir. Tabii hukuk teorisinin ahlak ile olan ilişkisiyle İslam hukukunun ahlak ile olan ilişkisi, karşılaştırılması gereken önemli alanlardan biridir. Farklı dönemlerde farklı tonlarda da olsa genel olarak tabii hukuk düşüncesine dayalı doktrinlerde ahlaki değerlerin önemli bir yeri olduğu görülür. Hatta tabii hukuk teorisine hâkim olan ahlaki değerlerin merkezi bir konumda olmasından dolayı çoğu zaman bu teori ile ahlak eşit görülmüştür. Bu durumun teori ve pratikte ne tür benzerliklere ve ayrılıklara neden olduğunun incelenmesi gerektiği kanaatindeyiz. Bu çalışmanın amacı, İslâm hukukunun temel ilkelerini tabii hukuk teorisine doğrulatmak olmayıp, aralarında objektif bir karşılaştırma yapmaktır. Bu karşılaştırmayı yaparken yöntem olarak İslâm hukukuna ait ilkelerden değil, tabii hukuk teorisine ait ilkelerden hareket edilmiştir.

NATURAL LAW THEORY AND ISLAMIC LAW IN TERMS OF PHILOSOPHY OF LAW

Although there may be some differences throughout the history, the Natural Law Theory has remained its certain most important principles up until our ages. The importance and relevance of this theory for the philosophy of law are mainly due to Hugo Grotius, a Dutch legist who was the champion of the Laws of the States and advocated the Natural Law Theory. As both natural law theory and Islamic law have a metaphysical base, it seems that they have a common literature. The relation of natural law theory and morality and the relation of Islamic law and morality are one of the important areas that should be compared. Even if it is in different eras and different tones, it is seen that moral values have an important role in general in doctrines relying on natural law idea. Moreover, hence moral values of natural law theory are in the central position, it was seen for a long time as morality and natural law theory are equal. We think that, in the theoretical and practical sense, what kinds of resemblances and distinctions do these conceptual similarities between the two should be inquired. In this study, the purpose is not to justify the basic principles of Islamic law by natural law theory but to make an objective comparison. Methodologically, in this study, the comparison is made concerning principles of natural law theory, not the principles of Islamic law.

___

  • Aral, Vecdi, Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, Fakülteler Printing House, İstanbul 1975.
  • Arsal, Sadri Maksudi, Umumi Hukuk Tarihi, İstanbul Printing, İstanbul 1948.
  • Orhan Münir Çağıl, Hukuk Felsefesinde Tabii Hukuk, İsmail Akgün Printing House, İstanbul 1956.
  • Orhan Münir Çağıl, Hukuk Metodolojisi Dersleri, Kenan Printing House, İstanbul 1949.
  • Orhan Münir Çağıl, Hukuk Başlangıcı Dersleri, Nazir Akbasan Printing House, İstanbul 1961.
  • Topçuoğlu Hamide, XX inci Yüzyılda Tabiî Hukuk Rönesansı, Istiklal Printing House, Ankara 1953.
  • Yörük, Abdülhak Kemal, Hukuk Felsefesi Dersleri, İsmail Akgün Printing House, İstanbul 1952