HAMİDE ULUPINAR, BAĞLAMINDA ŞEKİLLENEN DAHİ, ESMA SAYIN

ANNEMARIE SCHIMMEL'İN TASAVVUFÎ ANLAYIŞ TARZI BAĞLAMINDA ŞEKİLLENEN DAHİ, TASAVVUFÎ VE AKADEMİK KİŞİLİĞİ

Tasavvuf kültürü açısından bakıldığında kadın mutasavvıfların daha ilk dönemden itibaren çok etkin olduğu görülür. İfade edilen bu kadın mutasavvıfların başında Râbiatü'l-Adeviyye (ö. 185/801), Râbia eşŞamiye, (ö. 135/752), Câfer-i Sadık'ın kızı Aişe (ö. 224/838), Nişaburlu Fatıma oldukça popüler örneklerdendir. Bu tespit, bir Batılı Oryantalist ve İslâm tasavvufunu yakından tanıyan Annemarie Schimmel tarafından da benimsenir. Bu görüşü benimseyen Schimmel, tasavvuf kültürünü içselleştirmiş hem bayan bir mutasavvıf hem de çok yönlü bir ilim insanıdır. Dahi bir akademisyen ve mutasavvıf olan Annemarie Schimmel, hem çok yönlü tasavvufî kişiliği hem de multi-disipliner çalışmalarıyla dikkat çekmiştir. İşte bu noktadan bakıldığında Schimmel'in çalıştığı ilmî alanlar; onun çok yönlülüğünü, olağanüstü zekâsını ve derin maneviyatını ortaya koyar. Schimmel; dinler tarihi, mukayeseli dinler tarihi, genel tarih, kültür tarihi, bilim tarihi, antropoloji, folklor, tasavvuf felsefesi, tasavvuf tarihi, edebiyat, felsefe, din felsefesi, din sosyolojisi, din psikolojisi, sanat tarihi, biyografi, güzel sanatlar, musiki, ilahiyat, eğitim vs. gibi pek çok alanla ilgilenir. Özellikle Schimmel'in dinler tarihi ve tasavvuf tarihinde öne çıkan ilim dünyası için orijinal diyebileceğimiz görüşleri bulunur. Bütün bu yönleriyle Schimmel, hem temel İslam bilimlerine hem de felsefe ve din bilimlerine hâkimiyetiyle bu iki ilim dalının bütünlemesine anlaşılmasında ve yorumlanmasında önemli katkıları olmuş bir ilim insanıdır.

ANNEMARIE SCHIMMEL'S GENIUSMYSTIC AND ACADEMIC PERSONALITY THAT HAS BEEN SHAPED IN THE CONTEXT OF SUFISCTIC APPROACH STYLE

From the perspective of Sufi culture, one can see that female mystics have been highly effective since the early ages. Among these female mystics, Rabia of Basra (d. 185/801), Rabia es-Shamiya, (d. 135/752), Jaaâfer-i Sadeeq's daughter Aisha (d. 224/838), Fatıma of Nishapour are highly popular examples. This idea has been adopted by Annemarie Schimmel too, a Western orientalist who is closely acquainted with Islamic Mysticism. An adopter of this idea, Schimmel is not only a female mystic who has internalized Sufi culture, but she is also a versatile scholar. A genius academician and a deep mystic, Annemarie Schimmel comes into prominence with her multi-sided mystic personality as well as her multi-disciplinary works. From this point of perspective, the scientific areas of work by Schimmel reveal her multi-sidedness, extraordinary mind and deep spirituality. Schimmel interests in many areas such as history of religions, comparative history of religions, general history, history of culture, history of science, anthropology, folklore, Sufi philosophy, Sufi history, literature, philosophy, sociology of religion, psychology of religion, philosophy of religion, history of art, biography, fine arts, music, theology and education among others. Schimmel has some opinions that can be deemed to be original for the world of science, particularly in the areas of history of religions and history of mysticism. With all these aspects, Schimmel is a scholar who has significantly contributed for the full understanding and interpretation of basic Islamic sciences as well as the sciences of philosophy and religion, through her command in them.

PDF

___

Afifî, E. A. (2004). Tasavvuf İslâm'da Manevî Devrim, (çev. H. İbrahim Kaçar, Murat Sülün), İstanbul: Risale Yayınları.

Aksekî, A. H. (1968). Ahlâk Dersleri, İstanbul: Üçdal Neşriyat.

Ankaravî, İ. (1996). Minhâcü'l-Fukârâ, (haz. Saadettin Ekici), İstanbul: İnsan Yayınları.

Bilman, Ş. (2003). Ukbâya Kayan Yıldız: Annemarie Schimmel, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı: 4/11, 21.11.2003, Ankara, ss. 499-510. ----------------, (2009). Annemarie Schimmel'in Tasavvuf Kültüründeki Yeri, İzmir: Mevlana Düşüncesi Araştırmaları Derneği.

Cebecioğlu, E. (2004). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Anka Yayınları. ----------------, (2003). Bir Akademisyen Modeli Olarak Annemarie Schimmel, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı: 4/11,21.11.2003, Ankara, ss. 583-586.

Çetin, N. (2014). Abdullah Nidâî Kaşgarî Hayatı, Eserleri ve Tasavvuf Anlayışı, Turkish StudiesInternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/8 Summer 2014, Ankara-Turkey, p. 345-363, ISSN: 1308-2140. ----------------, (2014). Necip Fazıl'ın Abdülhakim Arvâsî'yi Tanıması ve Tasavvufî Düşünceleri, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/8 Fall 2014, Ankara- Turkey, p. 171-192, ISSN: 1308-2140.

Derveze, İ. M. (1998). Tefsîru'l-Hadîs, (çev. Şaban Karataş, Ahmet Çelen, Mehmet Çelen), İstanbul: Ekin Yayınları, c. 1-7.

Derin, S. (2003). Annemarie Schimmel'in Tasavvufun Kökenlerine Dair Görüşleri, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı: 4/11, 21.11.2003, Ankara, ss. 519-526.

Dihlevî, Ş.V. (1985). Huccetullâhi'l-Baliğa, Kahire: Dârü't-Türâs.

Geylânî, A. (2006). Sırru'l-Esrâr, Sırların Sırrı, (çev. Mehmet Eren), İstanbul: Gelenek Yayıncılık.

Gölpınarlı, A. (1953). Mevlânâ'dan Sonra Mevlevîlik, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.

Hökelekli, H. (2011). Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi, İstanbul: Timaş Yayınları.

Hucvirî, A.B.O. (1384). Keşfü'l-Mahcûb, (thk. Mahmûd Âbidî), Tahran: İntişârât-ı Sâdâ ve Sîmâ.

Kara, M. (1999). Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları. ----------------, (2003). Doğudan Batıya, Batıdan Doğuya Bakan Bir Âlim Prof. Dr. Annemarie Schimmel, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı: 4/11, 21.11.2003, Ankara, ss. 487-498.

Kâşânî, A. (1976). Tasavvuf Sözlüğü, (çev. Ekrem Demirli), İstanbul: İz Yayıncılık.

Kelâbâzî, E.B.M. (1980). Taarruf li Mezhebi Ehli't-Tasavvuf, Kahire: Mektebetü'l-Külliyâti'lEzheriyye.

Kuşeyrî, A. (2003). Risâletü'l-Kuşeyrî, Beyrût: Dâru'l-Hayr.

Mâverdî, E. H. (1998). Edebü'd-Dünyâ ve'd-Dîn, Beyrût: Dâru İhyâ-i Ulûm.

Muslu, R. (2003). Annemarie Schimmel'in 'İslâm'ın Mistik Boyutları' Adlı Eseri Üzerine, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı: 4/11, 21.11.2003, Ankara, ss. 527-551.

Önder, M. (2003). Tanıdıklarının Gözüyle Annemarie Schimmel, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı: 4/11, 27.11.2003, Ankara, ss. 561-576.

Özkan, S. (2003). Vefeyât, İslâm Araştırmaları Dergisi, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, İstanbul, Sayı 9, ss. 153-166. ----------------, (2003). Suyu Arayan Sûfî: Annemarie Schimmel, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı: 4/11, 21.11.2003, Ankara, ss. 511-517.

Rûmî, M. C. (2003). Mesnevî-i Mânevî, (thk. Reynold A. Nicholson), Tahran: İntişârât-ı Hermes.

Sayar, K. (2006). Ruh Hali, İstanbul: Timaş Yayınları. ----------------, (1991). Sana Ruhtan Soruyorlar, İstanbul: İz Yayınları.

Sayın, E. (2015). Kalbine Hatırlat Hafıza Teknikleriyle Tasavvuf Kavramları, İstanbul: Nesil Yayınları.

Sühreverdî, E. H. (1966). Avârifü'l-Maârif, Kahire: Dâru'l-Maârif,c. 1-2.

Tûsî, S. (2001). Lümâ fi Tarihi't-Tasavvufi'l-İslamiyyi, Beyrût: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyyeti.

Uludağ, S. (2001). İnsan ve Tasavvuf, İstanbul: Mavi Yayınları. ----------------, (1999). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Marifet Yayınları.