19180

HASAN ALİ TOPTAŞ’IN UYKULARIN DOĞUSU ADLI ROMANI ÜZERİNE STİLİSTİK BİR İNCELEME

Bu çalışmada, Hasan Ali Toptaş'ın Uykuların Doğusu adlı romanı üzerine stilistik bir inceleme yapılmıştır. Öykü ve roman dışında denemeler ve şiirsel düzyazı olarak nitelendirilen eserler kaleme alan yazarın, Türk edebiyatında tanınması romanlarıyla olmuştur. Toptaş, kaleme aldığı romanlarıyla önemli ödüller kazanmıştır. Yazarın romanlarıyla ilgili yapılan değerlendirmelere bakıldığında romanlar kurgu ve teknik bakımından başarılı bulunmakla birlikte romanlarda kullanılan dilin farklılığı ve başarısının özellikle vurgulandığı görülmektedir. Ne var ki yapılan değerlendirmelerde yazarın bu yönüne değinilmiş; ancak bu değerlendirmeleri destekleyecek ayrıntılı çözümlemelere girişilmemiştir. Yazarın üslubu ile ilgili değerlendirmeler genellikle postmodernizmle ilişkilendirilerek ele alınmıştır. Bir başka ifade ile yazarın üslubunu biçimlendiren felsefik yön ele alınmış, yazarın dil malzemesinden ne şekilde yararlandığı yeterince ortaya konulmamıştır. Bu çalışmayla Hasan Ali Toptaş'ın dilini farklı ve etkileyici kılan özelliklerin neler olduğunun ortaya konulması amaçlanmaktadır. Çalışma yazarın Uykuların Doğusu adlı romanıyla sınırlandırılmıştır. Çalışma her ne kadar tek romanla sınırlandırılmış olsa da aslında Hasan Ali Toptaş'ın romanları -son romanı olan Heba dışında- dil ve anlatım bakımından birbirine benzer özellikler taşımaktadır. Dolayısıyla bu tek roman ölçüt alınarak yapılan bu stilistik inceleme yazarın roman üslubu hakkında genel olarak da fikir verici niteliktedir. İncelemede metin merkezli bir yaklaşım sergilenmiş, tespit edilen özellikler uygun görülen başlıklar altında ele alınmıştır. İnceleme "Söz Varlığı ve Sözcük Seçimi", "Cümle Özellikleri", "Ses ve Kelime Tekrarları", "Sapmalar ve Söz sanatları", "Anlatım Özellikleri" başlıkları altında yapılmıştır

A STYLISTIC EXAMINATION ON HASAN ALİ TOPTAŞ’S “UYKULARIN DOĞUSU” NOVEL

In this research a study has been made on a novel of Hasan Ali Toptaş, namely Uykuların Doğusu (East of Sleeps). The author who has also written essays and prose like poems alongside the novels and short stories owes his fame in Turkish literature to his novels. He has won some important prizes by his novels. When we review the evaluations made over his novels we conclude that the novels are successful both in fictional and technical fields, but the main appreciation goes to his ability to use the language in a unique way. However there are not enough studies which analyze this aspect of the writer in a detailed manner in spite of the fact that many people are aware of its presence. The critics generally deal with the relation between the writer and post-modernism while evaluating his style. In other words there has been certain evaluations on the philosophical contents shaping the style but these studies mainly lack in analyzing the approach applied to linguistic materials. In this study we aim to exhibit the properties which make Hasan Ali Toptaş’s language so different and effective. The study is restricted with the novel entitled Uykuların Doğusu. Although we have made such a restriction Hasan Ali Topbaş’s novels, except his last novel Heba, reflect similar qualities in language and expression. Therefore this stylistic study which is a conclusion of the analyses made on the mentioned novel has the quality to give general opinions on his other novels as well. In the evaluation the text holds a central role and the findings are presented under appropriate titles. The analysis has been carried out under "Vocabulary and Word Choice", "Sentence Features", “Sound and Word Repetitions", Linguistic Deviations and Figures of Speech", and Stylistic Devices" headings

PDF

___

Aksan, D. (2004). Dilbilim ve Türkçe yazıları. İstanbul: Multılıngual Yayınları.
Akyalçın, N. (2007). Türkçe ikilemeler sözlüğü: tanıklı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Alpay, N. (2008, 28 Ağustos). Hasan Ali Toptaş. Radikal. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2016, http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=ktp&haberno=4590.
Bozkurt, F. (2007). Türkçenin gizemi. İstanbul: Kavim Yayıncılık.
Can, H. (2008, 7 Aralık). Cennetin doğusu’ndan Uykuların Doğusu’na, Erişim Tarihi: 12.09.2016, http://www.elestiri.org/cennetin-dogusu%E2%80%99ndan-uykularindogusu%E2%80%99na/
Çetin, N. (2009). Roman çözümleme yöntemi. Ankara: Öncü Kitap Yayınları.
Çoban, A. (2004). Edebiyatta üslup üzerine, Akçağ Yayınları, Ankara.
Dönmez, Y. (2014). Başlarken Yalnızsın Bitirdiğinde Daha da Yalnız. (Söyleşi), Hasan Ali Toptaş Söyleşiler Kitabı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Ecevit, Y. (2002). Hasan Ali Toptaş’ın Bin Hüzünlü Haz’ı: Öncü Türk Romanında Romantik Bir Uç Durak. Türk romanında postmodernist açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Erbaş, Ş. (1999, 27 Mayıs). Hasan Ali Toptaş ile söyleşi, ‘hayata ve romana dair’ Erişim tarihi: 08.09.2016, http://www.adanasanat.com/hasan_ali_toptas/soylesi_cumhuriyet_kitap_27_mayis_1999
Gencan, T. N. (2001). Türkçe dilbilgisi. Ankara: Ayraç Yayın Evi.
Karaağaç, G. (2012). Türkçenin söz dizimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Karakaya, Z. (1996). Üslup ve üslupbilim kuramları. Akademik Açı. Samsun: Furkan Kitabevi.
Kavas, E. (2009). Hasan Ali Toptaş’ın ‘Uykuların Doğusu’ Romanının Çok Katmanlı Yapısına Betimsel Bir Bakış. Turkish Studies-International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/3 Spring 2009, p.1399-1406, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY.
Kıran, Z. &(Eziler) Kıran, A. (2010). Dilbilime giriş. İstanbul: Seçkin Yayınları.
Mitterand, H. (1982). Stilistique. (Çev. Şerif Aktaş). Doğuş Edebiyat. S. 7.
Öner, H. (2014). Taşrada varoluş: Hasan Ali Toptaş’ın Gölgesizler romanı üzerine bir inceleme. Turkish Studies-International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/6, p.859-864, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY.
Özünlü, Ü. (2001). Edebiyatta dil kullanımları. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Solak, Ö. (2010). Gülsüm Cengiz'in “Akdeniz’in Rengi Mavi” adlı şiirinin stilistik çözümlemesi. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Gülsüm Cengiz Sempozyumu, Eskişehir, Osman Gazi Üniversitesi, 28-30 Nisan 2010.
Spitzer, L. (1964). Üslup tetkikleri ve muhtelif memleketler. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. XIII, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi.
Sungur, N. (1992). Şiir ve Üslûb. Yedi İklim. S. (24) 6.
Topsakal, S. (2011). Hasan Ali Toptaş romanlarında postmodern ögeler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Toptaş, H. A. (2013). Uykuların Doğusu. İstanbul: İletişim Yayınları.
Tüzer, İ. (2008). Şiire damıtılmış hayat. Ankara: Dergâh Yayınları.
Ülsever, Ş. (1990). Biçembilim: Bir Uygulama. Dilbilim Araştırmaları. İstanbul: HititYayınevi.
Varol, K. (27.08.2008). Hasan Ali Toptaş’ diye bir şiir. Radikal. Erişim tarihi: 10.05.2016, http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=ktp&haberno=4364
Warren A. & Wellek, R. (1983). Edebiyat biliminin temelleri. (Çev. Ahmet Edip Uysal). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Yeter, B. G. (2011). Hasan Ali Toptaş’ın ‘Gölgesizler’ adlı anlatısında postmodern ögeler. Turkish Studies-International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/3, p.1869-1892, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY.