AĞIZ ÇALIŞMALARINDA BİLİMSEL NİTELİĞİN KORUNMASI ÜZERİNE BİRKAÇ NOT

Son yıllarda ağız araştırmaları alanında pek çok çalışma yayımlandı. Ağız araştırmalarındaki artışın ve bu artışın doğurabileceği denetimsizliğin kaliteyi olumsuz etkilememesi için birtakım önlemler alınması gerekmektedir. Bu yazıda, veri toplama, yazıya aktarma, inceleme yapma, sözlük hazırlama gibi aşamalarda dikkat edilecek hususlara işaret edilmiştir. Ağız araştırmaları alanının sorunları birçok toplantıda tartışıldı; konuyla ilgili çeşitli yayınlar yapıldı. Zeynep Korkmaz'ın Anadolu Ağızları Üzerindeki Araştırmaların Bugünkü Durumu ve Karşılaştığı Sorunlar (1976), Tuncer Gülensoy'un Ağız Araştırmalarının Bugünkü Durumu (1997), Leylâ Karahan'ın Ağız Araştırmalarında Sorunlar (1998), Nurettin Demir'in Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunu (2006), Ali Akar'ın Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunları (2006), Muharrem Öçalan'ın Ağız Araştırmalarında Bilişim Teknolojilerinin Kullanılması ve Ağız Tezleri için Yenilik Önerileri (2006) bunlardan bazıları... Çözülemeyen sorunları tekrar tekrar gündeme getirmenin, yeni sorunlara çözüm aramanın, ağız araştırmalarının daha nitelikli olması yolunda alan uzmanlarına düşen önemli bir sorumluluk olduğu görüşündeyim. Türkiye'de1980'li yıllardan itibaren üniversite sayısının artması ile bölge, il, ilçe ve hatta köylerle sınırlı pek çok ağız çalışması yapıldı. Ağız araştırmalarındaki artışın ve bunun doğurabileceği denetimsizliğin kaliteyi olumsuz etkileyebileceği endişesini taşımamak mümkün değil. Son zamanlarda hazırlamakta olduğum bir gramere malzeme bulmak üzere çok sayıda ağız çalışması inceledim ve bazılarında bu endişemi haklı kılacak izler buldum. Bu durum, beni "Daha nitelikli çalışmalar nasıl yapılabilir?" sorusu üzerinde düşünmeye sevk etti. Düşüncelerimi sizlerle paylaşmak istedim.

PDF

___

AKAR, Ali (2006), Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunları, Turkish Studies /Türkoloji Dergisi, S. 2, s. 41-53.

AKÇA, Hakan (2009), Ankara İli Ağızları, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.

AKSOY, Ömer Asım (1945), Gaziantep Ağzı, C. I, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

DEMİR, Nurettin (2006), Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunu, II. Kayseri ve Yöresi Kültür, Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni, Bildiriler, Kayseri, Erciyes Üniversitesi Yayınları, s. 63- 72.

GEMALMAZ, Efrasiyap (1978), Erzurum İli Ağızları, Atatürk Üniversitesi yayınları, Erzurum

GÜLENSOY, Tuncer (1997), Ağız Araştırmalarının Bugünkü Durumu, Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni, 9 Mayıs 1997, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

GÜLSEVİN, Gürer (2007), Ağız Araştırmalarında Ses Özelliklerinin Sınıflandırılması Üzerine Düşünceler ve Uşak İli Ağzı Örneği", IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, s.727-740.

GÜLSEVİN, Gürer (2004), Türkiye'deki Diyalektoloji Yayımlarında Yöntem Sorunu, Workshop on Turkish Dialects Orient Instute, 19-20 November 2004, İstanbul.

GÜLSEVİN, Gürer (2002), Uşak İli Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara

İLERİ, Canan (2009), Eskişehir Alpu İlçesi Merkez Ağızları, Ürün Yayınları, Ankara.

KARAHAN, Leylâ (1998), Ağız Araştırmalarında Sorunlar, Türkçenin Ağızları, Çalıştay Bildirileri, 12-12 Ekim 1998, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, s. 21-26.

KORKMAZ, Zeynep (1956), Güney-Batı Anadolu Ağızları, DTCF Yayınları, Ankara.

KORKMAZ, Zeynep (1966), Nevşehir Yöresi Ağızları, DTCF Yayınları, Ankara.

KORKMAZ, Zeynep (1976), Anadolu Ağızları Üzerindeki Araştırmaların Bugünkü Durumu ve Karşılaştığı Sorunlar, TDAY-Belleten, 1975-76, s. 143-172.

OLCAY, Selahattin (1966), Doğu Trakya Yerli Ağzı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

ÖÇALAN, Muharrem (2006), Ağız Araştırmalarında Bilişim Teknolojilerinin Kullanılması ve Ağız Tezleri için Yenilik Önerileri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 20, s. 69-88.

YILDIRIM, Faruk (2006), Adana ve Osmaniye İlleri Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.