EVLİYA ÇELEBİ VE KÜTAHYA: GEÇMİŞE YOLCULUK

Evliya Çelebi, 1611 - 1685 yılları arasında yaşamıştır. Türkçe haricinde Arapça, Farsça, Yunanca, Latince dillerini bilen, gezgin, tarihçi, halkbilimci, müzisyen, ressam, haritacı, dilbilimci, zanaatkâr, mimar, savaşçı ve gurmedir. Gezgindi, Orta Avrupa, Balkanlar, Kırım, Kafkasya, Anadolu, Mısır ve Arabistan arasında 51 yıl boyunca gezmiştir. Gezdiği ve eserinde anlattığı Türkiye sınırları dışındaki yerler (günümüzdeki ülke isimleri ile): Arnavutluk, Ermenistan, Avusturya, Azerbaycan, Bosna, Bulgaristan, Hırvatistan, Cibuti, Mısır, Eritre, Etiyopya, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, İran, Irak, İsrail, Ürdün, Kosova, Lübnan, Makedonya, Moldova, Karadağ, Filistin, Romanya, Rusya (Tataristan), Suudi Arabistan, Sırbistan, Slovakya, Somali, Güney Sudan, Sudan, Suriye, Kırımdır. Türkiye içinde ise İstanbul, Bursa, Bolu, Trabzon, Erzurum, Konya, Kayseri, Urfa, Maraş, Sivas, Edirne, Bitlis, Diyarbakır, Malatya, Mardin, Van, Çanakkale, Tokat, Tekirdağ, Kütahya, Manisa, İzmir, Antalya, Karaman ve Adana'dır. Evliya Çelebi'nin ilk amacı, Osmanlı Devleti'nin ve komşularının eksiksiz bir tasvirini sunmaktı. Evliya Çelebi, Kütahya'ya da gelmiş ve şehrin tarihini, sosyal ve kültürel hayatını gözlemiştir (Kale, ibadethaneler, okullar, ticarethaneler, yiyecek ve kıyafet kültürü halkının özellikleri..vd) Örneğin mahalleler: Saray Mahallesi, Gökçemen Mahallesi, Böğürcük Mahallesi, Şehreküstü Mahallesi, Orta Mahalle, Lala Mahallesi, Kanecik Mahallesi, Börekçiler Mahallesi, Sultanbağı Mahallesi, Bezciler Mahallesi, Efendi Yolu Mahallesi, Kadı Şeyh Mahallesi, Cemaleddin Mahallesi, Çukur Mahalle, Analıca Mahallesi, Balıklı Mahallesi, Buladın Mahallesi, Servi Mahallesi, Meydan Mahallesi, Hacı İbrahim Mahallesi, İshak Fakih Mahallesi, Maruf Mahallesi, Dibik Mahallesi, Hüseyin Paşa Mahallesi, Yeni Mahalle, Çerçi Süleyman Mahallesi, Mumcular Mahallesi, Pirler Mahallesi vd. şeklindedir.

EVLIYA CELEBI AND KUTAHYA: TRAVEL TO THE PAST

Evliya Çelebi lived between 1611 - 1681. He knew Turkish, Arabic, Persian, Latin and Greek languages. He was a historian, folklorist, musician, artist, cartographer, linguist, craftsmen, architects, warriors and gourmet. He was a traveller. He traveled to Central Europe, the Balkans, the Crimea, the the Caucasus, Anatolia, Egypt, and Arabia for 51 years. The lands which he traveled in and recounted in his work include, outside of Turkey, the following present-day countries: Albania, Armenia, Austria, Azerbaijan, Bosnia, Bulgaria, Croatia, Djibuti, Egypt, Eritrea, Ethiopia, Georgia, Greece, Hungary, Iran, Iraq, Israel, Jordan, Kosova, Lebanon, Macedonia, Moldavia, Montenegro, Palestine, Romania, Russia (Tataristan), Saudi Arabia, Serbia, Slovakia, Somalia, South Sudan, Sudan, Syria, Crimea. Inside of Turkey: İstanbul, Bursa, Bolu, Trabzon, Erzurum, Konya, Kayseri, Urfa, Maras, Sivas, Edirne, Bitlis, Diyarbakir, Malatya, Mardin, Van, Canakkale, Tokat, Tekirdag, Kutahya, Manisa, İzmir, Antalya, Karaman and Adana. His first goal was to make a complete discription of the Ottoman State and its neighbors. Evliya Çelebi also visited Kütahya. Observed, and described the historical, cultural and social life of the city (Such as the castle, places of worship, schools, trading houses, food and clothing culture, characteristic of people) For example districts were: Saray, Gokcemen, Bogurcuk, Sehrekustu, Orta, Lala, Kanecik, Borekciler, Sultanbagi, Bezciler, Efendi Yolu, Kadi Seyh, Cemaleddin, Cukur, Analica, Balikli, Buladin, Servi, Meydan, Haci İbrahim, İshak Fakih, Maruf, Dibik, Huseyin Pasa, Yeni, Cerci Suleyman, Mumcular, Pirler ...etc

PDF

___

ARIKAN, R. (2010). Tanzimat Döneminde Kütahya, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ATAKAN, Ş. (2013, Aralık 13). Evliya Çelebi Siyasetnamesinde Kütahya. Kütahya, Günlük Siyasi Gazete.
ÇELEBİ, E. (2013). Günümüz Türkçesiyle Evliyya Çelebi Seyahatnamesi - 2, 7-10. Kitaplar, Dizin, 9. Kitap (Kütahya, Manisa, İzmir, Antalya, Karaman, Adana, Halep, Şam, Kudüs, Mekke, Medine), Hazırlayan: Seyit Ali Kahraman . İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
ÇETİN, F. (2013). İki Osmanlı Tipolojisinin Mukayesesi: Pirî "Reis"ile Evliya "Çelebi"nin Tarihi ve Fikri Serüveni. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 1-16.
DANKOFF, R. (2010). Seyyah-ı Alem Evliya Çelebi'nin Dünyaya Bakışı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
DEVELİOĞLU, F. (2003). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi.
EYİCE, S. (1992). Bedesten. T. D. Merkezi içinde, İslam Ansiklopedisi Cilt: 5 (s. 302-311). Türkiye Diyanet Vakfı.
ORHONLU, C. ve GÖYÜNÇ, O. (1997). Has. T. D. Merkezi içinde, İslam Ansiklopedisi Cilt: 16 (s. 268-270). Türkiye Diyanet Vakfı.
GÜL, İ. U. (2008). Kütahya'da Yaşayan Gayrimüslimlerin Sosyo-Ekonomik Durumları (1900 - 1924), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
GÜLER, K. (2011). Evliya Çelebi'nin Gözüyle Kütahya. Kütahya İl Özel İdaresi Dergisi, 16-19.
GÜNAY, E. (2012). Önsöz. N. Tezcan, S. Tezcan, R. Dankoff içinde, Evliya Çelebi Studies and Essays Commemorating 400th Anniversary of His Birth. İstanbul: Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism Publications.
KAHRAMAN, S. A. (2012). Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nden Seçmeler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Kütahya, Günlük Siyasi Gazete. (2013). Evliya Çelebi Seyahatnamesinde KÜTAHYA.
OKUMUŞ, E. (2007). Evliya Çelebi Kütahya'da. DEÜİFD, 83-120.
ONAY, A. T. (2000). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. Ankara : Akçağ Yayınları.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü. (tarih yok). http://www.mgm.gov.tr/genel/sss.aspx?s=mahalliruzgarisimleri.
ORTAYLI, İ. (2006). Osmanlı'yı Yeniden Keşfetmek. İstanbul: Timaş Yayınları.
ORTAYLI, İ. (2011). EVLİYA ÇELEBİ Seyyah-ı Alem. İ. Ortaylı içinde, Defterimden Portreler - Tarihten ve Günümüzden (s. 47-51). İstanbul: Timaş Yayınları.
ŞAVK, Ü. Ç. (2011). Sorularla Evliya Çelebi . Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
TAŞTAN, Y. K. (2011). (Kitap Değerlendirme) Seyyah-Alem Evliya Çelebi'nin Dünyaya Bakışı . Karadeniz Araştırmaları, 165-175.
YEDİYILDIZ, B. (tarih yok). Evliya Çelebi ve Seyahatname Üzerine. Türk Dili, 205-211.
www.tdk.gov.tr