ETKİLEŞİMSEL OKUMA MODELİNİ TEMEL ALAN TÜRKÇE ÖĞRETİMİNİN ÖĞRENCİLERİN OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİLERİ ÜZERİNE ETKİSİ

Okuma eylemi fizyolojik, zihinsel ve ruhsal yönleri bulunan karmaşık bir süreçtir. Okumayı öğrenme süreci, temel okuryazarlıkla başlamakta ve daha sonraki eğitim süreçlerinde geliştirilebilmektedir. Bireylerin bu süreç içerisinde eleştirel ve yaratıcı okumanın gerektirdiği donanıma sahip olmalarında okuma öğretiminde kullanılan strateji, yöntem ve tekniklerin büyük bir etkisi vardır. Bu araştırmanın amacı da Etkileşimsel Okuma Modeli’ni temel alan Türkçe öğretiminin öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri üzerindeki etkilerini belirlemektir. Araştırma, 2016-2017 eğitim öğretim yılında Ankara ili Kızılcahamam ilçesindeki Orhangazi Ortaokulu ile İmam Hatip Ortaokulu’nda gerçekleştirilmiştir. Etkileşimsel Okuma Modeli’ne dayalı olarak planlanan programın uygulama süreci 11 hafta sürmüştür. Araştırmada, eşleştirilmiş ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmaya 30 deney grubu, 30 da kontrol grubu olmak üzere toplam 60 altıncı sınıf öğrencisi katılmıştır. Araştırmanın verileri; okuduğunu anlama testleri ve kişisel bilgi formu ile toplanmıştır. Kontrol grubunda mevcut öğretim programı uygulanırken, deneysel çalışmanın yapıldığı çalışma grubunda ise etkileşimsel okuma modeline dayalı hazırlanan bilgilendirici ve öyküleyici metinler ile etkinliklerden oluşan program uygulanmıştır. Ayrıca, okuma öğretiminde Etkileşimsel Okuma Modeli’ne işlerlik kazandıracak okuma strateji, yöntem ve tekniklerine de başvurulmuştur. Strateji, yöntem ve tekniklerin öğrenme ortamında nasıl uygulanacağı Aşamalı Sorumluluk Aktarımı Modeli esas alınarak öğrencilere modellik yapılarak öğretilmiştir. Aşamalı Sorumluluk Aktarımı Modeli ile beraber uygulanan etkileşimsel okuma öğretimi programının nihai hedefi de bağımsız, öz düzenlemeli, eleştirel ve yaratıcı okurların yetişmesidir. Okur, bu sayede metne nasıl yaklaşacağını öğrenir ve karşılaştığı bir metni rahatlıkla anlamlandırabilir. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 20.0 istatistik paket programından yararlanılarak çözümlenmiştir. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, bağımlı gruplar için t-testi, bağımsız gruplar için t-testi, yüzde (%) ve frekans (f) hesaplamalarından yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin deney öncesi ve sonrası okuduğunu anlama puanları kontrol edildiğinde, deney ve kontrol grupları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Uygulanan etkileşimsel okuma öğretiminin öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri üzerinde etkili olduğu söylenebilir.

EFFECT OF TURKISH TEACHING BASED ON INTERACTIVE READING MODEL ON READING COMPREHENSION SKILLS OF STUDENTS

Reading activity is a complex process consisting of physiological, mental and psychological aspects. The process of learning how to read starts with basic literacy and may be developed in further educational periods. In making individuals acquire critical and creative reading equipment in this process, the Strategies, Methods and Techniques used in Reading Education have important effects. The purpose of the present study was to determine the effect of Turkish education based on Interactive Reading Model on Reading Comprehension Skills of students. The study was conducted at Orhangazi Secondary School and Imam Hatip Secondary School located in Kızılcahamam County of Ankara in 2016-2017 Academic Year. The application of the study, which was planned as based on Interactive Reading Model, lasted 11 weeks. The paired pretest-posttest semi-empirical design with control group was used in the study. 30 students from 6 th grade were included in the study as the Study Group and 30 students from 6 th grade were included as the Control Group, which made a total of 60 students. The data of the study were collected with the Reading Comprehension Tests and Personal Information Form. The current educational program was applied in the Control Group, and the program which consisted of Informative and Narrative texts and activities, which were prepared as based on Interactive Reading Model, were applied in the Study Group. In addition, the Reading Strategies, Methods and Techniques, which would functionalize the Interactive Reading Model in teaching reading, were also used in the study. The issue of how the strategies, methods and techniques would be applied in educational medium was taught to the students as based on Gradual Responsibility Transfer Model by being a model to the students. The ultimate goal of the Gradual Responsibility Transfer Model and the Interactive Reading Education program is to raise independent and self-organized individuals who can think critically and creatively. In this way, the reader learns how to approach a text and make sense of any text s/he reads. The data that were obtained in the study were analyzed by making use of the SPSS 20.0 Statistical Package Program. The arithmetic averages, t-test for dependent groups, t-test for independent groups, percentage (%) and frequency (f) were used in analyzing the data. According to the findings of the study, a significant difference was detected between the scores of the students in the Study and Control Groups when Reading Comprehension Scores were evaluated before and after the study. In the light of the data analyzed in the present study, it is possible to claim that the Interactive Reading Program is influential on the Reading Comprehension skills of students.

PDF

___

Açıkgöz, K. Ü. (2011). Aktif öğrenme. İzmir: Biliş Eğitim.
Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri. İstanbul: Toroslu.
Akyol, H. (2003). Metinlerden anlam kurma. TÜBAR, 12, 49-58.
Akyol, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök.
Akyol, H. (2014a). Türkçe öğretim yöntemleri. (4. Baskı). Ankara: Pegem.
Akyol, H. (2014b). Okuma. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.), İlköğretimde Türkçe Öğretimi (s. 15- 48). Ankara: Pegem.
Ateş, S., & Yıldırım, K. (2014). Sınıf öğretmenlerinin okuma becerisine yönelik uygulamaları: Strateji Öğretimi ve Anlama. İlköğretim Online, 13(1), 235-257.
Baddeley, A. D. (2000). The episodic buffer: A new component of working memory? Trends in Cognitive Sciences, 4, 417-423.
Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Balcı, A. (2013). Okuma ve anlama eğitimi. Ankara: Pegem.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Best, R.M., Rowe, M., Ozuru, Y., & McNamara, D.S. (2005). Deep-level comprehension of science texts: the role of the reader and the text. Topics in Language Disorders, 25, 65-83.
Buehl, D. (2008). Classroom strategies for interactive learning. USA: International Reading Association.
Burns, P. M. (1994). The effect of the K —W—L reading strategy on fifth graders' reading comprehension and reading attitude. Doctoral Dissertation, Temple University, United States.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
Carrell, P. L. (1990). Introduction: Interactive approaches to second language reading. In P. L. Carrell, J. Devine, & D. E. Eskey (Eds), Interactive Approaches to Second Language Reading (pp. 1-7). Cambridge: Cambridge University.
Carrell, P.L. & Eisterhold, J.C. (1983). Schema theory and ESL reading pedagogy. Tesol Quarterly, 17, 553-573.
Çakıcı, D. (2011). Şema kuramının okuduğunu anlama sürecindeki rolü, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 77-86.
Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretim programında belirtilen okuduğunu anlamayla ilgili kazanımlara ulaşma düzeyinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metodlarına giriş nitel, nicel ve eleştirel kuram metadolojileri. Ankara: Anı.
Ensar, F. (2014). Türkçe öğretiminde beceri eğitimi: Kademeli Sorumluluk Aktarımı Modeli. International Online Journal of Educational Sciences, 6(1), 231-242.
Epçapan, C. (2008). Okuduğunu anlama stratejilerinin bilişsel ve duyuşsal öğrenme ürünlerine etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Eskey, D.E. (1988). Holding in the bottom: An interactive approach to the languageproblems of second language readers. In P. L. Carrell, J. Devine ve D. E. Eskey (Eds.), Interactive approaches to second language reading (pp. 93-100). Cambridge: Cambridge University.
Fraenkel, J.R., Wallen N.E., & Hyun, H.H. (2012). How to design and evaluate research ineducation (8'th Ed.). New York: McGraw-Hill.
Gelen, İ. (2003). Bilişsel farkındalık stratejilerinin Türkçe dersine ilişkin tutum, okuduğunu anlama ve kalıcılığa etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül.
Göktürk, A. (2012). Sözün ötesi. İstanbul: Yapı Kredi.
Grabe, W. (1990). Reassessing the term “interactive”. In P. L. Carrell, J. Devine, & D. E. Eskey (Eds), Interactive Approaches to Second Language Reading (pp. 56-70). Cambridge: Cambridge University.
Gunning, T. G. (2005). Creating literacy- instruction for all students. (Fifth Edition). U.S.A.: Pearson Education.
Guthrie, J. T. (2002). Engagement and motivation in reading, Handbook of reading research. New York: Lawrence Erlbaum.
Günay, V. D. (2013). Metin bilgisi. İstanbul: Papatya.
Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem.
Güneş, F. (2015). Etkinliklerle hızlı okuma ve anlama. Ankara: Pegem.
Kagan, S. (1994). Cooperative learning. San Clemente, CA: Kagan Cooperative Learning.
Karabay, A. (2012). Eleştirel okuma-yazma eğitiminin Türkçe öğretmeni adaylarının akademik başarılarına ve eleştirel okuma-yazma düzeylerine etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Karasu, M. (2013). Diyaloğa dayalı öğretim stratejilerinin okuma tutum ve becerilerini geliştirmeye etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karatay, H. (2007). İlköğretim Türkçe öğretmeni adaylarının okuduğunu anlama becerileri üzerine alan araştırması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karatay, H. (2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 58-80.
Karatay, H. (2014a). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem.
Karatay, H. (2014b). Okuma eğitimi: Kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. A. Güzel ve H. Karatay(Ed.), Türkçe Öğretimi (s. 221-264). Ankara: Pegem.
Kavcar, C., Oğuzkan, F., & Sever, S. (2005). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin.
Keçik, İ., & Uzun, L. (2004). Türkçe sözlü ve yazılı anlatım. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Keene, E. O., & Zimmermann, S. (2007). Mosaic of thought: The power of comprehensinon strategy instruction (2nd ed.). Portsmouth, NH: Heinemann.
Klinger, J. K., Vaugh, S., & Boardman, A. (2007). Teaching reading comprehension to students with learning diffuculties. New York: The Guilford.
Kuzu, T. (2003). Etkileşimsel modele uygun okuma öğretiminin Türkçe bilgilendirici metinleri anlama düzeyine etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kuzu, T. S. (2004). Etkileşimsel modele uygun okuma öğretiminin Türkçe bilgilendirici metinleri anlama düzeyine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt:37 No:1, 55-77.
Macaro, E. (2003). Teaching and learning a second language: A guide to recent research and its applications. Continuum: London.
Manzo, A. V, Manzo, U. C. & Estes, T. H. (2001). Content area literacy interactive teaching for active learning. United States of America: John Wiley & Sons.
MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
MEB-EARGED. (2003). Uluslararası okuma becerilerinde gelişim projesi ulusal rapor PIRLS (2001), Ankara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
MEB-EARGED. (2005). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı-OECD PISA (2003) araştırmasının Türkiye ile ilgili sonuçları. Ankara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
MEB-EARGED. (2007). PISA 2006 uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme program ulusal ön rapor. Ankara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
MEB-EARGED. (2010). PISA 2009 projesi ulusal ön raporu. Ankara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
MEB-EARGED. (2013). PISA 2012 projesi ulusal ön raporu. Ankara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
MEB (2015). Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
MEB(2016). PISA 2015 projesi ulusal raporu. Ankara: MEB-Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Minskoff, E. (2005). Teaching reading to struggling learners. Maryland: Paul H. Brookes.
National Reading Panel. (2000). Report of the national reading panel. Teaching children to read: An evidence-based assessment of the scientific research literature on reading and its implications for reading instruction. Washington, DC: National Institute of Child Health and Human Development.
Özbay, M., & Uyar, Y. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri için okumaya yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. e-Journal of New World Science Academy, 4(2), 632-651.
Özbay, M. (2014). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
Özdemir, E. (2013). Eleştirel okuma. İstanbul: Bilgi.
Rand Reading Study Group (2002) Reading for understanding. The Report Was Prepared For The Office Of Educational Research And Improvement (OERI), U.S. Department Of Education. www.rand.org/content/dam/rand/pubsadresinden 25.07.2012 tarihinde alınmıştır.
Rozmiarek, R. (2006). Improving reading skills across the content areas: ready- to- use activities and assesments for grades 6-12. California: Corwin.
Ruddell, R. B., & Unrau, N. J. (2004). Reading as a meaning construction process: The reader, the text, and the teacher. In R. B. Ruddell, and N. J. Unrau (Eds.), Theoretical models and processes of reading (pp. 1462-1521). Newark, DE: International Reading Association.
Ruiz, Y. (2015). Improving reading comprehension through the use of interactice reading strategies: a quantitative study. Doctoral Dissertation, University of Phoenix Educational Technology, United States.
Rumelhart, D.E. (1977). Toward an interactive model of reading. In S. Dornic (Ed.) Attention and Performance, Volume 4. N.J.: Lawrence Erlbaum Associates.
Rumelhart, D. E. (2004). Toward an interactive model of reading. In R. B. Ruddell, and N. J. Unrau (Eds.), Theoretical models and processes of reading (5th ed., p. 1149-1180). Newark, DE: International Reading Association.
Sever, S. (2000). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı.
Schirmer, B. R. (2010). Teaching the struggling reader. USA: Pearson Education.
Shahnazari, M. T., & Dabaghi, A. (2014). A critical overview of models of reading comprehension with a focus on cognitive aspects. IJRELT, V ol 1 - Winter, N o. 3, 7-19.
Temizkan, M. (2007). İlköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde okuma stratejilerinin okuduğunu anlama üzerindeki etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Tosun, B. C. (2011). The role of the process and the interactive models in developing reading skills in ELT with special reference to contructivism. Doctoral Dissertation, Hacettepe Universty Institute of Social Sciences, Ankara.
Türkben, T. (2017). Etkileşimsel okuma modelini temel alan Türkçe öğretiminin öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal öğrenme becerileri üzerine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Uyar, Y. (2015). Öz düzenlemeye dayalı okuma becerisinin geliştirilmesi ve anlamaya etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Ankara: Nobel.
Vacca, R. T., & Vacca, J. A. L. (2005). Content area reading: Literacy and Learning Across the Curriculum. Pearson Education: Boston.
Vaidya, S.R. (1999). Metacognitive learning strategies for students with learning disabilities. Education, (120), (1), 186-190.
Verhoeven, L. & Snow, C.E. (Editors). (2001). Motivation and reading: Cultural and social perspectives. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Verhoeven, L., & Perfetti, C. A. (2008). Introduction. Advances in text comprehension: Model, process and development. Applied Cognitive Psychology, 22, 293-301.
Vygotsky, L.S. (1978). Mind in society. The development of higher mental processes. Cambridge, MA: Harvard University.
Wallace, K. (2003). Critical reading in language education. New York: Palgrave Macmillan.
Yağmur, K. (2014). Türkçe ders kitaplarının üst düzey bilişsel becerileri geliştirme yeterliliği. H. Ülper (Ed.),Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (s. 191-218). Ankara: Pegem.
Yalçın, A. (2012). Türkçe öğretim yöntemleri yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yılmaz, M. (Ed.). (2014). Yeni gelişmeler ışığında Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem.
Zwann, R. A., & Radvansky, G. A. (1998). Situation models in language and reading comprehension. Psychological Bulletin, 123, 162-185.