DENİZLİ İLİ GELİN GİYİM-KUŞAMININ GÖSTERGEBİLİMSEL AÇIDAN ÇÖZÜMLENMES

Göstergebilim, içerisinde gösterge bulunan her şeyi inceler. Giyimkuşam ise hayatın içerisinde en çok kullanılan anlamlar içeren göstergeler bütünüdür. Bu göstergelerin anlam evrenine girmek, bu evreni oluşturan göstergeleri keşfetmek, ortaya çıkarmak ve çözümlemek göstergebilimin görevidir. Göstergebilim çözümleme tekniği kullanarak giysi ve giysi tamamlayıcılarını incelemek, göstergelerde saklı anlamların ortaya çıkarılmasını sağlayacaktır. Söz konusu anlamların ortaya çıkarılmasının kültürel açıdan katkı sağlayacağı düşüncesi çalışmanın çıkış noktasını oluşturmuş ve Denizli ili gelin giysilerinin göstergebilim çözümleme tekniği ile incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada; Denizli ilinin Tavas-Kızılcabölük ve Çardak- Söğüt yörelerinde yapılan alan araştırmasında ulaşılan gelin giyim-kuşam örnekleri, hazırlanan gözlem formu (giysi inceleme formu) doğrultusunda incelenmiş ve kaynak kişilerle görüşülmüştür. Barthes, Saussure ve Peirce'in göstergebilimsel çözümleme yöntemlerine yönelik hazırlanan alana özgü 3 ölçek kullanılarak, giysi parçalarının çözümlemesi yapılmış ve yorumlanmıştır. Görsel gösterge açısından çözümlemenin yapıldığı ilk ölçekte Ferdinand de Saussure ve Charles Sanders Peirce"in göstergebilimsel çözümlemesi dikkate alınmıştır. Görüntüsel gösterge olarak giysilerin fotoğraf ve grafik çizimlerinin yer aldığı bu ölçekte, göstergelerin kesim, biçim, renk, malzeme ve süsleme özellikleri gösteren, gösterilen açısından çözümlenmiştir. İletişim, dizge ve dizim açısından çözümleme ölçeklerinde ise Roland Barthes'nin göstergebilimsel çözümlemesi dikkate alınmıştır. Dizge ve dizim açısından çözümlemede; giysi parçaları arasındaki ilişki, giyilme dizilişi, kullanım özellikleri gibi öğeler dizimsel bağlantı bağlamında yorumlanmıştır. İletişim açısından ise, düz anlam ve yan anlam boyutunda ele alınarak giysilerin çözümlemesi yapılmış, iletilen mesajlar yorumlanmaya çalışılmıştır.

ANALYSIS OF BRIDAL CLOTHES IN DENİZLİ IN TERMS OF SEMIOTICS

Semiotics examines everything that involves a sign. Clothes are the set of signs containing meanings that are most commonly used in the life. Semiotics enters into the meaning universe of these signs and explores, uncovers and analyzes the signs that constitute this universe. Examining the clothes and clothes' complements using semiotic analysis technique will allow the discovery of hidden meanings in the signs. The idea that the discovery of the relevant meanings would make contributions in terms of culture constituted the starting point of this study, and it was aimed to examine the bridal clothes in Denizli by semiotic analysis technique. In the study, the examples of bridal clothes obtained in the field research which was performed in Tavas-Kızılcabölük and Çardak- Söğüt regions of Denizli were examined in accordance with the observation form prepared (clothes analysis form), and reference people were interviewed. The parts of clothes were analyzed and interpreted by using field-specific 3 scales prepared for semiotic analysis methods of Barthes, Saussure and Peirce. The semiological analysis of Ferdinand de Saussure and Charles Sanders Peirce was taken into account in the first scale in which the analysis was performed in terms of icon. In this scale containing the photographs and graphic drawings of clothes as icon, the cutting, style, color, material and decorative features of signs were analyzed in terms of the signifier and the signified. Roland Barthes' semiological analysis was taken into account in analysis scales for communication, system and syntax. In the analysis for system and syntax, the items such as the relationship between clothes' parts, wearing arrangement and usage properties were interpreted in the context of syntactic connection. In terms of communication, clothes were analyzed by discussing in terms of denotation and connotation, and an attempt to interpret the conveyed messages was made.

PDF

___

Aygün, Müzeyyen. (2011). Kütahya ve Çevresi Geleneksel Kadın Giysilerinin Motif, Grafiksel Desen Ve Kompozisyon Özelliklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Barthes, Roland. (2012). Göstergebilimsel Serüven. (Sema Rifat ve Mehmet Rifat), İstanbul: Yapı Kredi Yay.
Bulmuş Emel ve Bedük Saadet (2014). Denizli İli Çardak İlçesi Söğüt Köyü Gelin Donları. Turkish Studies. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2 Winter 2014, p. 349-362, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net,Doi Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6550, Ankara-Turkey.
Burton, Graeme, (1995). Görünenden Fazlası, Çev : Nefin Dinç, İstanbul: Alan Yayıncılık,
Davis, Fred. (1997). Fashion, culture, and identity. (Ö. Arıkan, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat.
Erden, F., Tufan, M.& Özus, E.(2014). Denizli Tavas İlçesi Geleneksel Kadın Kıyafetleri. International Journal of Science Culture and Sport, 1(1), 469-486. 20 Şubat 2015 tarihindewww.iscsjournal.com sayfasından erişilmiştir.
Er, Binnaz& Hünerel, Sarıkaya Zeliha (2012). Bir İletişim Aracı Olarak El Sanatları, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 169-177.
Erberk, Mine (2002). Çatalhöyük'ten Günümüze Anadolu Motifleri. Ankara: Dumat.
Erkman, Fatma (1987). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Alan Yay.
Fiske, Jonh (2003). İletişim çalışmalarına giriş. (S. İrvan, Çev.), Ankara: Bilim Sanat
Gargi, Zeynep (2007). Ege Bölgesi Geleneksel Kadın Giyiminde Bel Aksesuarları (İzmir, Aydın, Manisa Örneğinde). Sanatta Yeterlilik Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
Gerçek, Merve (2012). Giyimde "Kültürel Taşıyıcılık". Sanatta Yeterlilik Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Günay, Doğan Vural (2008) "Görsel Okuryazarlık ve İmgenin Anlamlandırılması", Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi ART-E,:1-29.
Günay, Doğan Vural (2002). Göstergebilim Yazıları. İstanbul: Multilingual
Kanber, Leyla (2010). Modernizm'den Bugüne Sanat Anlayışlarının Ayakkabı Tasarımı Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Koca, Emine& Vural, Tuba. (2013, Haziran). Türk Halk Giyim Kuşamında Kullanılan Göynekler, VII. Uluslararası Türk Kültürü Sanatı ve Kültürel Mirası Koruma Sempozyumu/Sanat Etkinlikleri'nde sunulmuş bildiri, Bakü-Azerbaycan.
Koç, Adem, (2009) "Kütahya Merkezinde Giyim-Kuşam Kültüründeki Değişmelerin Çözümlenmesi", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2-9, 243-261
Koç Fatma ve Koca Emine (2015). Kütahya'nın Entarili Geleneksel Kadın Giysilerinin Göstergebilimsel Çözümlenmesi. Milli Folklor, Yıl 27, Sayı 106
Koç Fatma ve Koca Emine (2016). Halk Giyim Kuşamının Yok Olmasına İlişkin Nedenler ve Koruma Altına Alınması Gerekliliğinin 5N1K Yöntemi ile Analizi. Turkish Studies. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/2 Winter 2016, p. 755-778, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9274 ISSN: 1308-2140, ANKARATURKEY
Özmutlu A. (2009). Grafik Tasarım Atölye Derslerine Afiş Konusunun Uygulama Ve Çözümleme SüreçlerindeGöstergebilimsel Çözümleme Yönteminin Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Parsa, Seyide, Parsa, Alev Fatoş (2004). Göstergebilim Çözümlemeleri, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Rıfat, Mehmet (2009). Göstergebilimin abc'si. İstanbul: Say.