193144

DEĞERLERİ KAZANDIRMASINDAKİ ETKİLİLİK AÇISINDAN RESMİ VE ÖRTÜK PROGRAM İLE OKUL DIŞI ETMENLERİN ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ DOĞRULTUSUNDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu araştırmanın genel amacı, ilköğretim 8. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin görüşleri doğrultusunda resmi ve örtük program ile okul dışı etmenlerin değerleri kazandırmasındaki etkililik düzeyini ve yollarını belirlemektir. Tarama modelinden yararlanılarak yapılan araştırmanın evrenini 2011-2012 akademik yılı ikinci döneminde, Konya ili merkez ilçelerde yer alan ilköğretim okulları ikinci kademe 8. sınıf düzeyinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. “Benzeşik örnekleme yöntemi” kullanılarak belirlenen araştırmanın örneklemini, altı ilköğretim okulunda öğrenim gören 526 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Fer ve Kuş (2009) tarafından geliştirilen „İlköğretim Programlarında Yer Alan Değerleri Kazanma Yolları Anketi‟ ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulardan hareketle şu genel sonuçlara ulaşılmıştır. Kişisel ve evrensel değerler ile milli değerlerin öğrencilere kazandırılmasında resmi ve örtük program ile okul dışı etmenlerin üçünün de çok etkili olduğu tespit edilmiştir. İstatistiksel açıdan aralarında fazla bir fark olmamasına rağmen, değerlerin kazandırılmasında birinci derecede okul dışı etmenlerin, ikinci derecede resmi programın, üçüncü derecede ise örtük programın daha etkili olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Değerlerin kazandırılması yollarında da benzer bir sonuca varılmıştır. Elde edilen başka bir sonuç ise, resmi ve örtük program ile okul dışı etmenlerin milli değerlerin öğrencilere kazandırılmasında daha yüksek düzeyde etkili olduğudur. Ayrıca ulaşılan sonuçlar doğrultusunda çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

PDF

___

AKBAŞ, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış, Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9- 27.

AKBAŞ, O. (2006). Yeni ilköğretim programlarının değer eğitimi boyutunun incelenmesi Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı (2. Cilt, 261-268), Ankara, Kök Yayıncılık.

AKBAİ, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim ikinci kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Ünv. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

AKPINAR, B. (2011). Değerler eğitiminde bileşke modeli, Eğitime Bakış, 7(9), 30-38.

AKTEPE, V. ve YEL, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin değer yargılarının betimlenmesi. Kırşehir ili örneği, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 607-622.

ALTAN, M. Z. (2011). Çoklu zekâ kuramı ve değerler eğitimi, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 53-57.

ARSLAN, A. (2005). Türkiye‟de medya-toplum ilişkisi ve medyanın profesyonellik etiği üzerine sosyolojik bir değerlendirme, Akademik Bakış, (5), 1-13.

AYDIN, A. (2005). Dil ve tarih coğrafya fakültesi öğrencilerinin değer hiyerarşileri ile ilahiyat fakültesi öğrencilerinin değer hiyerarşilerinin karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

BACANLI, H. (2006). Duyuşsal davranış eğitimi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.

BAŞBAKANLIK. (2010). Türkiye’de aile değerleri araştırması, Ankara, T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.

BAYDAR, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan sorunların değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇAKMAK, E. K., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara, Pegem Akademi.

CEBECİ, A. (2005). İlköğretim din kültürü ve ahlâk bilgisi derslerinde ahlâkî değerlerin eğitimi ve öğretimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ÇAVDARCI, M. (2002). Türkiye’de sosyal değerlerin aşınması ve kültür sömürgeciliği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

DEMİREL, Ö. (2007). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme, Ankara, Pegem A Yayıncılık.

DEVECİ, H. ve AY, T. S. (2009). İlköğretim okulu öğrencilerinin günlüklerine göre günlük yaşamda değerler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 167-181.

DİLMAÇ, B., ERTEKİN, E. ve YAZICI, E. (2009). Değer tercihleri ve öğrenme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 27-47.

DİLMAÇ, B., BOZGEYİKLİ, H. ve ÇIKILI, Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 69-91.

DİLMAÇ, B., DENİZ, ve M, DENİZ, M. E. (2008).Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları ile değer tercihlerinin incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 9-24.

EKİŞ, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları, Değerler Eğitimi Dergisi, (1)1, 79-96.

ELDELEKLİOĞLU, J. (1999). Karar stratejileri ile ana-baba tutumları arasındaki ilişki, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(11), 7-13.

ERDEN, M. (2005). Öğretmenlik mesleğine giriş, İstanbul, Epsilon Yayınları.

FER, S. ve KUİ, D. (2009). İlköğretim programlarının, örtük programın ve okul dışı etmenlerin değerleri kazandırma etkililiğinin 8. sınıf ilköğretim öğrencilerinin ve öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

FİDAN, N. K. (2009) .Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(2), 1-18.

GENÇEL ATAMAN, Ö. ve EROĞLU, Ö. (2011). Müzik öğretmeni adaylarının informal müzik eğitimi yoluyla kazandıkları davranışlar, 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27-29 April, 2011, Antalya-Turkey.

GÖMLEKSİZ, M. N. ve CÜRO, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.

GÖZÜTOK, D. (2010). Milli eğitim, çocuklara ulusal değerleri kazandırmaktan neden vazgeçiyor?, İlköğretim Online, 9(2), 601-629.

HORN, R. A. (2003). Developing a critical awareness of the hidden curriculum through media literacy, The Clearing House, 76(6), 298-300.

İLHAN, S. (1990). Bir kültür unsurumuz: Atatürkçülük, millî kültür unsurlarımız üzerinde genel görüşler, Ankara, Atatürk Kült. Merk. Yay.

KARASAR, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara, Nobel Yayınevi.

Kaymakcan, R. ve Meydan, H. (2011). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi programları ve öğretmenlerine göre değerler eğitimi, Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 29-55.

KESİCİ, A. E. ve TÜRKOĞLU, A. (2012). Ortaöğretim kurumlarının okul yaşam kalitesi düzeyi ve ortaöğretim öğretmenlerinin sınıf içi iletişimde kullandıkları örtük davranışlar, Pamukkale Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 147-160.

KINASAKAL, İ., KILDAN, A. O., AYDINÖZÜ, D., BEKDAİ, F. ve UĞURLU, M.. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerlerin kazanılmışlık düzeyinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Eskişehir, Değerler Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı.

MEB ve RTÜK (2006). İlköğretim medya okuryazarlığı dersi öğretim programı ve kılavuzu, http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/documents/program.pdf, Erişim tarihi: 20.09.2012.

MEB. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4–5 sınıf öğretim programı ve kılavuzu, Ankara.

MEMİŞ A. ve GEDİK, E. G. (2010). Sınıf öğretmenlerinin değer yönelimleri, Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20), 123-145.

MEYDAN, A. ve BAHÇE, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 1(1), 20-37.

NARİN, D. ve BELET, İ. D. (2007). İlköğretim Hayat Bilgisi Öğretim Programı’nın Vatandaşlık bilgi, beceri ve değerlerini kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Ünv. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

OĞUZ, A. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik değerleri ile öğretme ve öğrenme anlayışları, Değerler Eğitimi Dergisi, 9(22), 139-160.

OKTAY, H. T. (2011). Televizyon dizilerinin toplumun milli ve manevi değerleri açısından değerlendirilmesi; Aşk-ı memnu dizisi örneği, T.C Radyo ve Televizyon Üst Kurulu.

OKUDAN, A. Y. ve EKİİ, H. (20101). Eğitim yöneticilerinin bakış açısı ile değerler eğitimi, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(2), 178-190.

ÖZEN, Y. ve GÜLERYÜZ, K. (2011). İlköğretim 1-3 sınıf 4-5 sınıf sosyal bilgiler dersindeki değerler ve değerler eğitiminin incelenmesi, Eskişehir, Değerler Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı.

SARI, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği, Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73-88.

SARI, M. (2007). Demokratik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program: Düşük ve yüksekokul yaşam kalitesine sahip iki ilköğretim okulunda nitel bir çalışma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ŞAHİH FIRAT, N. ve AÇIKGÖZ, K. (2012). Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin değer sistemleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 422-435.

ŞEN, Ü. (2007). Millî eğitim bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Ünv. Eğitim Bilimleri Enstitüsü

TAHİROĞLU, M., YILDIRIM, T. ve ÇETİN, T. (2010).Değer eğitimi yöntemlerine uygun geliştirilen çevre eğitimi etkinliğinin, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarına etkisi, Selçuk Ünv. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 231-248.

TAŞDAN, M. (2010). Türkiye‟deki resmi ve özel ilköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel değerleri ile okulun örgütsel değerleri arasındaki uyum düzeyi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi,1(16), 113–148.

TAŞPINAR, M. (2012). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri, Ankara, Elhan Kitap Yayın Dağıtım.

TAVŞANCIL, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara, Nobel Yayınları

TDK. (2012). Değer, http://tdkterim.gov.tr/bts/, Erişim tarihi: 24.09.2012.

TEMİZ, N. (2007). The evaluation of the sitcom “sihirli annem” in terms of “curriculum evaluation, Eurasian Journal of Educational Research, (27), 179-189.

TEZCAN, M. (2003). Gizli müfredat, eğitim sosyolojisi açısından bir kavram çözümlemesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 53–59.

TOKDEMİR, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değer eğitimi hakkındaki görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.

TUNCEL, M. (2008). Duyuşsal özelliklerin gelişimi açısından fiziki ortamdan kaynaklanan örtük programın incelenmesi, Balıkesir Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(20), 26-38.

UÇAR, S. (2009). Sosyal Bilgiler programındaki değerlerle ilgili kazanımlara yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

ÜNAL, F. (2011). Öğretmenlerin öğrencilerine kazandırmak istedikleri değerlere yönelik bir inceleme, Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2(4), 3-24.

VARIŞ, F. (1996), Eğitimde program geliştirme: Teoriler teknikler, Ankara, Alkım Kitapçılık Yayıncılık.

VEZNEDAROĞLU, R. L. (2007). Okulda ve sınıfta örtük program (Bir özel ilköğretim okulu örneği), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Ünv. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

YALAR, T. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler programında değerler eğitiminin mevcut durumunun belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mersin Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

YAMAN, H., TAFLAN, S. ve ÇOLAK, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.

YAYGIN, S. ve DİNDAR, H. (2010). İlköğretim okullarında örtük programın varlığına ilişkin bir araştırma (Türkiye: Siirt ili örneği), Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 1017-1038.

YAZAR, T. (2012). Öğretmen adaylarının değerler hakkındaki görüşleri, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(1), 61-68.

YILDIRIM, K. (2009). Values education experiences of Turkish class teachers: A phenomeonological approach, Eurasian Journal of Educational Research, (35), 165-184.

YILMAZ, E. (2009). Öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 109-128.

YİĞİTTİR, S. ve ÖCAL, A. (2010). Lise tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi konusundaki görüşleri, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(20), 117-124.

YÜKSEL, S. (2002). Yükseköğretimde eğitim-öğretim faaliyetleri ve örtük program, Uludağ Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, XV(1), 361-370.

YÜKSEL, S. (2004). Örtük program: Eğitimde saklı uygulamalar, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.

YÜKSEL, S. (2007). Örtük programın öğretmen adaylarının öğretmenlik meslek derslerine yönelik düşüncelerindeki etkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (50), 321-345.