I. VE II. DÖNEM TBMM’DE NİĞDE MİLLETVEKİLLERİ VE FAALİYETLERİ

Milli Mücadeleyi başarıyla gerçekleştirerek yeni Türk Devleti‟ni kuran I. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920‟de Ankara‟da açılmış ve 1920–1923 yılları arasında çalışmalarını yürütmüştür. Nüfus oranlarının dikkate alınmayarak her sancaktan 5 milletvekilinin seçilmesi esasına göre belirlenen I. TBMM‟de Niğde‟yi İtilaf Devletlerince kapatılan Meclisi-i Mebusan‟dan gelen bir üyenin de katılımıyla 6 milletvekili temsil etmiştir. Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında yaşanan işgallere tepki göstermekte gecikmeyen Niğde halkı, Pozantı bölgesinde Fransızlara karşı yapılan mücadelelerde önemli görevler üstlenmiştir. Sivas Kongresi‟ne delege göndererek ülkenin geleceği adına atılacak adımlara destek vereceğini de gösteren Niğde halkı, işgallere sessiz kalan İstanbul hükümetine cephe almaktan çekinmemiştir. I. Dönem Niğde milletvekillerinin tamamı Mustafa Kemal‟i destekleyerek Birinci Grup içerisinde yer almışlardır.1923–1927 yılları arasında faaliyet gösteren ve yeni Türk Devleti‟nin şekillenmesi yolunda önemli inkılâplara imza atan II. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi için ise Niğde‟den 4 milletvekili seçilmiştir. Niğde milletvekilleri her iki dönemde de ülke genelini ilgilendiren meselelerin yanında Niğde halkının sorunlarını da meclise taşımışlardır. Birinci dönemde Ata Bey, ikinci dönemde ise Hazım Bey çalışmalarıyla Niğde milletvekilleri içerisinde en dikkat çekici isimler olmuştur. O dönemde Niğde‟ye bağlı olan Aksaray ve Nevşehir kökenli milletvekilleri ise kendi bölgeleriyle ilgili sorunları gündeme getirmişlerdir. Niğde milletvekillerinin komisyonlarda aldıkları görevler, verdikleri kanun teklifleri ve yaptıkları konuşmalar dikkate alındığında TBMM„de önemli görevler ifa ettikleri söylenebilir.

DEPUTIES OF NİĞDE IN THE FIRST AND SECOND PERIOD IN GRAND NATIONAL ASSEMBLY OF TURKEY AND THEIR ACTIVITIES ABSTRACT Grand National Assembly of Turkey, which established the new Turkish state by performing the “National Struggle” successfully, was opened on the 23rd of April in 1920 in Ankara and maintained its activities between the years of 1920 and 1923. 1st period of Grand National Assembly of Turkey was determined according to the rule of “five deputies from a district”. Niğde was a district and represented by five deputies and one member from Meclis-i Mebusan (Assembly of Ottoman Empire) which was closed down by Allied Powers. 2nd period of Grand National Assembly of Turkey maintained its activities between the years of 1923 and 1927 and brought in important revolutions. For the 2nd period of Grand National Assembly of Turkey, four deputies were selected from Niğde. Just after the Mondros Ceasefire, Niğde started to react against the French invasion and undertook an important role during the struggle against the French in Pozantı. Besides sending delegates to Sivas Congress to show its support for the plans made for the country‟s future, Niğde did not hesitate to oppose the Istanbul Government which was silent against the invasion. The first term deputies were all the members of the first group by supporting Mustafa Kemal. In both terms, the deputies of Niğde raised not only the questions related with the whole country but also the questions of people who live in Niğde in the National Assembly. Mr. Ata in the first period and Mr. Hazım in the second period were the two names that attracted attention most. Aksaray and Nevşehir were in the borders of Niğde at that time and the deputies who were originally from those districts raised questions of their own. Niğde deputies took charge in the commissions, offered bills and addressed speeches. In consideration of these, it can be said that Niğde deputies fulfilled important duties

PDF

___

AKBULUT, Dursun Ali, “II. Dönem TBMM ve Cumhuriyet‟in İlanı”, Türkler, Cilt: 16, Ankara, 2002.

AKŞİN, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, C.II, Ankara, 1998.

ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2012.

AYDIN, Mesut, Yeni Türk Devleti ve Misak-ı Milli, Türkler, Cilt: 16, Ankara, 2002.

ÇAMUR, Selma (2009), Birini Dönem Niğde Milletvekilleri ve Siyasi Faaliyetleri, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde.

ÇOKER, Fahri, Türk Parlamento Tarihi Milli Mücadele ve TBMM I. Dönem 1919-1923, TBMM Vakfı Yayınları, Ankara, 1994.

DEMİREL, Ahmet, Birinci Meclis’te Muhalefet İkinci Grup, İstanbul, 2009.

DEMİREL, Ahmet, İlk Meclisin Vekilleri, İstanbul, 2010.

GÖK, Dursun (1991), İkinci Büyük Millet Meclisi ve Faaliyetleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.

GÜL, Muhammed, “Cumhuriyet‟in İlk Yıllarında Aksaray‟ın Önemli Müteşebbisi: Vehbi (Çorakçı) Bey‟in Hayatı, Siyasi ve İktisadi Faaliyetleri”, Tarihin Peşinde Dergisi, Sayı:6, (2011), s. 135-152.

GÜNEŞ, İhsan, Birinci TBMM’nin Düşünce Yapısı (1920-1923), İstanbul,2009.

KÜÇÜK, Mustafa, “Birinci TBMM‟nin Açılışı ve Anlamı”, Türkler, Cilt: 16, Ankara, 2002.

Milli Mücadele’de Niğde, Editör: Mehmet Öncel Koç, Niğde İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2009, Niğde.

ÖZER, Erdem (2011), Dördüncü Dönem Niğde Milletvekilleri ve Meclisteki Faaliyetleri, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmammış Yüksek Lisans Tezi, Niğde.

SAKİN, Serdar, Uluslararası Bağımsızlık Projesi Misak-ı Milli ya da Büyük Güçlere Meydan Okuma, Kayseri, 2010.

SATILMIŞ, Ayşe Pınar (2002), Birinci ve İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisinde Kayseri Milletvekilleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.

SELÇUK, Mustafa, Hedef Şehir İstanbul, İstanbul, 2005.

SELEK, Sabahattin, Anadolu İhtilali, C.1, İstanbul, 2010.

SINGIL, Salih (2010), İkinci Dönem Tokat Milletvekilleri ve Meclisteki Faaliyetleri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:358.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:359.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:360.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:361.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:362.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:363.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:595.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:595.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:596.

TBMM Arşivi, Sicil Dosyası No:597.

TBMM Z.C. 1. Dönem.

TBMM Z.C. 2. Dönem.