Cumhuriyet devri Türk romanında beden yapısı, bedensel davranışlar ve kişilik ilişkileri üzerine bir çözümleme

Bu makalede, Cumhuriyet devri Türk Edebiyatı’nın romanlarına (Halide Edip Adıvar’ın Sinekli Bakkal, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Yaban ve Reşat Nuri Güntekin’in Yeşil Gece) roman karakterlerinin beden yapısı, bedensel davranışları ve bunlarla ilişkilendirilebilecek kişilik ilişkileri açısından bakılmaktadır. Sözü edilen romanlardaki kişi tasvirlerinden, beden yapısına has karakteristik bazı noktaları ve ruh ile beden arasındaki ilişkiyi tespit etmek mümkün olabilmektedir. Cumhuriyet devri romancısı, psikolojik tahlillere geniş ölçüde yer vererek roman karakterlerinin ruh durumlarını ayrıntılı bir şekilde ortaya koymuştur. Örneğin olumlu tipler, yüzlerindeki hâl ve davranışlarındaki masumiyet ile ön plana çıkarken olumsuz tipler, ya şeytansı ama cezbedici görünüşleri ya da tuhaf yüz hatları ve küçümsenen giyinişleri ile öne çıkmaktadır. Farklı romanlardaki bu benzer tutum, hem yazarların ve anlatıcıların bakış açılarını hem de toplumun ve entelektüelin beden ve kişilik ilişkisi hakkındaki algısını gösterebilmektedir.

An analysis of the relationship between body and personality in Turkish modern novel

This study is an attempt to analyze the relationship between the body and personality in some (Yaban of Yakup Kadri Karaosmanoğlu and Sinekli Bakkal of Halide Edip Adıvar and Yeşil Gece of Reşat Nuri Güntekin) Turkish modern novels. The authors in those novels are consistent in describing the characters of the novels. The characters that had bad personalities were described in a similar manner in even different novels. The characters that had positive personality were portrayed as having good facial expressions and naive attitudes while the bad characters were portrayed as having satanic but enticing appearance, strange facial features or depreciated outfits. This common portrayal shows both perception of the novelists, the society and the intellectuals. It is thought that a comprehensive study on cultural roots of the relationship between the body and personality in Turkish moden novelists would take us to important conclusions.

PDF

___

ADIVAR, Halide Edip (2008 ). Sinekli Bakkal, 2. Baskı, İstanbul: Can Yayınları.
AKTAŞ, Şerif (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
ALTUĞ, Taylan (2005). Bir Ruh Kimliği Reşat Nuri Güntekin, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
ÇAVUŞOĞLU, Ali (2004). Kıyafetnameler, Ankara: Akçağ Yayınları.
ÇONOĞLU, Salim(2009). “Servet-i Fünûn Romanında Beden Yapısı, Bedensel Davranışlar Ve Kişilik İlişkileri Üzerine Bir Çözümleme”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları I, İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
DIMITRIUS, Jo Ellan-Mazzarella, Mark (2001). İnsanları Okumak İnsanların Davranışlarını Çözümlemenin Yolları, İstanbul: Arıtan Yayınevi.
Erzurumlu İbrahim Hakkı (2001). Marifetname, (Çev. M. Fuat Başar) İstanbul: Âlem Yayıncılık.
EMİL, Birol (1984). Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Şahıslar Dünyası I (Harabelerin Çiçeği’nden Gökyüzü’ne), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
ENGİNÜN, İnci (1995). Halide Edip Adıvar’ın Eserlerinde Doğu Batı Meselesi, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Fizyognomi.com (2011). “Aristo ve Fizyognomi", 15.07.2011.
GÜLHAN, Abdülkerim (2004). “Müellifi Bilinmeyen Bir Kıyafetnameye Göre Karakter Tahlili”, Beden Kitabı (Haz. Emin Gürsoy Naskali-Aylin Koç), İstanbul: Kitabevi Yayınları.
GÜNTEKİN, Reşat Nuri (1963 ). Yeşil Gece, İkinci Basılış, İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevi
HAYBER, Abdülkadir (1993). Halide Edip, Yakup Kadri ve Reşat Nuri’nin Romalarında Nesil Çatışmaları, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
İLERİ, Selim (1976). “Yaban Üzerine”, Türk Dili Dergisi Türk Romanında Kurtuluş Savaşı Özel Sayısı, Ankara.
KAPLAN, M. Akif (2007). Çağdaş Sanatta İfade Aracı Olarak Beden, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri(2008 ). Yaban, İstanbul: İletişim Yayınları.
KEFELİ, Emel (1989). “Yaban’da Tesirler”, Doğumunun 100. Yılında Yakup Kadri Karaosmanoğlu, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
KORKMAZ, Ramazan (2002). “Romanda Dramatik Aksiyonu Sağlayan Değerlerin Görüntü Seviyeleri Üzerine Bazı Öneriler”, Scholarly Depht and Accuray, Lars Johanson Armağanı. Yay. Haz. Nurettin Demir, Fikret Turan, Ankara: Grafiker Yayınları.
KORKMAZ; Ramazan (2008). Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme Sorunu ve Dönüş İzlekleri, 2. Baskı, Ankara: Grafiker Yayınları.
KRETSCHMER, Ernst (1942). Beden Yapısı ve Karakter Konstitüsyon Problemi ve Mizaçlar Bilgisi Hakkında Araştırmalar, (Çev: Dr. Mümtaz Turhan), Ankara: Maarif Matbaası.
MORAN, Berna (1991). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1 Ahmet Mithat’tan A. H. Tanpınar’a, 4. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
NARLI, Mehmet (2009). “Tanzimat Romanında Beden ve Kişilik İlişkileri Üzerine Bir Çözümleme”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları I, İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
OKTAY, Ahmet (1993). Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı 1923-1950, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
TANPINAR, Ahmet Hamdi (1993). Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul: Dergâh Yayınları.
SERDAR, Ali (2002). Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Romanlarında Cinsellik, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi.
ŞAHİN, Veysel (2007). “Roman Tekniği Bakımından Yaban”, e-Journal of New World Sciences Academy Social Sciences, 2, (3), C0012, 179-196.
YAKAR, Aytekin (1973). Türk Romanında Milli Mücadele, Ankara: Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.