Âşık Gamgüder’in üslûbunda klâsik Türk şiirinin etkisi

Türk edebiyatı, başlangıcından bugüne çeşitli tasniflere tâbi tutulmuş, belli dönem ve disiplinlere ayrılarak incelenmiştir. Bu tasniflerde amaç edebiyatı ayrıştırmak değil daha başarılı incelemeler ve araştırmalar ortaya koyabilmektir. Zira Türk edebiyatının bütün evreleri dil, şekil ve muhteva bakımlarından birçok ortak nokta barındırmaktadır. Bu çalışmada, klâsik Türk edebiyatı ile Türk halk edebiyatının taban tabana zıt kültürleri taşımadıklarına vurgu yapmak amaçlanmıştır. Bu bağlamda Âşık Gamgüder’in üslûbunda klâsik Türk edebiyatının izleri aranmış; şiirlerindeki âşık-mâşuk ilişkisi üzerinde durulmuş; bununla birlikte sevgiliye ait güzellik unsurlarının klâsik Türk şiiriyle nasıl ortaklaştığı ortaya konmuştur.

Effect of classical Turkish poetry in Asik Gamguder’s style

Turkish Literature has been classified in various ways from beginning up to now, and it has been analyzed by separating into certain periods and disciplines. The aim of these classifications is not to resolve literature; it is to present more successful researches and surveys. Because all phases of Turkish literature have many common points in terms of language, form and content. In this study, our aim is to emphasize that there are not totally opposite cultural differences between Turkish Literature and Turkish Folk Literature. In this regard, the traces of Classical Turkish Literature have been searched in Aşık Gamgüder’s style; the relationship of the lover and the beloved has been emphasized; in addition to this, how beauty elements belonging to the beloved have been collective with Classical Turkish Poetry.

PDF

___

AKGÜL Ahmet, “Klâsik Şairin İzinde”, Buruciye Edebiyat Dergisi, Bahar-2009, Yıl: 2, Sayı: 6, s. 72-75.
AKSAN Doğan, Halk Şiirimizin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara 1999.
ANDREWS Walter G., Şiirin Sesi Toplumun Şarkısı, (Çev. Tansel Güney), İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
AYPAY A. İrfan, Nahifi Süleyman Efendi (Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği ve Divânının Tenkitli Metni), Selçuk Üniv. SBE, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya 1992.
BATİSLAM Dilek, “Divan Şiirinde Sabâ”, Osmanlı Tarihi Araştırmaları XXVI, Prof. Dr. Mehmet Çavuşoğlu’na Armağan II, İstanbul 2005, s.95-117.
BİLKAN Ali Fuat, Berceste, Âlem Saklı İçinde, Ufuk Yay., İstanbul 2005.
ÇAVUŞOĞLU Mehmed, Divanlar Arasında, Kitabevi, İstanbul 2009.
ÇAVUŞOĞLU Mehmed, Necati Bey Divanı (Seçmeler), Tercüman 1001 Temel Eser Serisi, İstanbul (tarihsiz).
ÇELEBİOĞLU Âmil, “Karacaoğlan‟da Divan Şiiri Hususiyetleri”, Türk Folklor Araştırmaları, 1984, s.17-30.
ÇERKO Mustafa, Türk Klasik ve Halk Edebiyatlarının Müşterekleri, KSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kahramanmaraş 1996.
DEVELLİOĞLU Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, 21.Baskı, Ankara 2004.
EMRÎ, Emrî Divanı, (Haz.: M. A. Yekta Saraç), Eren Yayıncılık, İstanbul 2002.
ERTOP Konur, “Divan Edebiyatının Halk Edebiyatına Etkisi”, Türk Dili, S. 207, Ankara 1968, s. 436-447.
GÖDE Halil Altay, Âşık Gamgüder Hayatı Sanatı Şiirleri, Fakülte Kitabevi, Isparta 2010.
GÖNEL Hüseyin, “Divan Şiirinde Sevgiliye Dair”, Turkish Studies, Vol. 5/3 Summer 2010, s. 208-222.
İPEKTEN Haluk, Fuzûlî Hayatı Sanatı Eserleri, Akçağ Yayınları, Ankara 2005.
İZ Fahir, Eski Türk Edebiyatında Nazım, Küçükaydın Mat., İstanbul 1966, c. I, s. 406.
KADI BURHANEDDİN, Kadı Burhaneddin Divanı, (Haz. Muharrem Ergin), İÜEF Yayınları, İstanbul 1980.
KANDEMİR Fatma, Bâkî ve Nedîm’in Gazellerinde Sevgilideki Güzellik Unsurları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Trakya Üniversitesi, Edirne 2008.
KARABEY Turgut, “Karacaoğlan‟da Sevgili Mazmunu”, Folkloristik: Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, Ankara 1998.
KARAKÖSE Saadet, “Divan Şiiri Sevgili Tipindeki Abartıların Simgesel Boyutuna Birkaç Örnek”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Klâsik Türk Edebiyatının Kaynakları Özel Sayısı -Prof. Dr. Turgut KARABEY Armağanı-, Volume: 3, Issue: 15, 2010.
KAYA Bayram Ali, Osman Nevres ve Dîvânı, Akçağ Yayınları, Ankara 2010.
KAYA Doğan, “Divan Şiiri ve XIX. Yüzyıl Halk Şiirinde Güzel Tasviri”, Türklük Bilimi Araştırmaları, Sivas 1996, s. 57-75.
KIRKKILIÇ H. Ahmet, “Divan Şiirinde Sevgilinin Kimliği”, İstanbul Üniversitesi, I.Uluslararası Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu, İstanbul 2007.
KÖKSAL M. Fatih, Sana Benzer Güzel Olmaz Divan Şiirinde Nazire, Akçağ Yayınları, Ankara 2006.
KÖPRÜLÜ Fuad, Saz Şairleri, Akçağ Yayınları, Ankara 2004.
KURNAZ Cemal, “Divan Şiiri Geleneğinden Yararlanma”, Türk Edebiyatı, Sayı: 185 (Mart 1989), s. 24-26.
KURNAZ Cemal, Divan Edebiyatı Yazıları, Akçağ Yayınları, Ankara 1997.
KURNAZ Cemal, Türküden Gazele Halk ve Divan Şiirinin Müşterekleri Üzerine Bir Deneme, Akçağ Yayınları, Ankara 1997.
KURNAZ Cemal, Divan Dünyası, Gazi Kitabevi, Ankara 2005.
KURNAZ Cemal, Halk Şiiri ve Divan Şiirinin Müşterekleri, Berikan Yayınevi, Ankara 2011.
MAZIOĞLU Hasibe, “Eski Türk Edebiyatı”, Türk Ansiklopedisi, C. 32, Ankara 1983, s. 134.
NEDİM, Nedim Divanı, (Haz.: Muhsin Macit), Akçağ Yayınları, Ankara 1997.
OĞUZ Burhan, Türkiye Halkının Kültür Kökenleri 4, Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları, İstanbul 2004.
OKUYUCU Cihan, Divan Edebiyatı Estetiği, Kapı Yayınları, İstanbul 2010.
ONAY Ahmet Talât, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, MEB Yay., İstanbul 1996.
PALA İskender, Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, İstanbul 2004.
KURNAZ Cemal, Efsane Güzeller, Kapı Yayınları, İstanbul 2004.
TANYILDIZ Ahmet, “Sevgilide Güzellik Unsuru Olarak Saç”, Turkish Studies, Vol. 4/2 Winter- 2009, s. 976-992.
TARLAN Ali Nihat, Fuzuli Divanı Şerhi, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.
TAŞLICALI YAHYA, Taşlıcalı Yahya Divanı, (Haz.: Mehmed ÇavuĢoğlu), İÜEF Yayınları, İstanbul 1977.
TOLASA Harun, Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası, Akçağ Yayınları, Ankara 2001.
TÜRKMEN Fikret, “Osmanlı Dönemindeki Önemli Olayların Âşık Şiirindeki Akisleri” Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi/Journal of Turkish World Studies, Cilt: V Sayı: 2, İzmir Kış-2005, s. 293-298.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (TDEA), “Selimî I. Selim”, Dergâh Yayınları, İstanbul 1990, c. 7, s.498-499.
YESİRGİL Nevzat, Fuzuli Hayatı Sanatı Şiirleri, Varlık Yayınları, Ankara 1952.