Covid-19 Pandemisine BIST 100 Reaksiyonu: Ekonometrik Bir Analiz

Covid-19 pandemisi geçmişte yaşanan “kara veba” gibi birçok salgına benzer yıkıcı etkilerde bulunmaktadır. Covid-19 sadece sağlık sektörünü sarsmakla kalmayıp finansal piyasaları da derinden etkilemektedir. En çok etkilenen finansal piyasaların başında kuşkusuz borsalar gelmektedir. Covid-19 pandemisinin Borsa İstanbul üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla yapılan çalışmada analiz, 31.12.2019- 28.05.2020 tarihleri arası günlük verilerle hata düzeltme ve dirençli tahminci modellleri kullanılarak kısa ve uzun dönem için incelenmiştir. Bağımlı değişken olarak BIST 100 endeksinin ele alındığı çalışmada, Covid19 Türkiye ölüm oranı, US dolar kuru, korku endeksi, enfeksiyon hastalıkları ile sermaye piyasaları oynaklık endeksi ve uluslararası sermaye endeksi bağımsız değişkenler olarak modele dâhil edilmiştir. Çalışma sonucunda seçili değişkenlerin eşbütünleşik olduğu tespit edilmiş ve hata düzeltme modeli tahmin edilerek kısa dönemin uzun dönemi yakalama hızı yorumlanmıştır. Her iki model sonucuna göre pandemi süreci seçilen kontrol değişkenleri ile birlikte BIST 100 üzerinde kısa ve uzun dönemde etkilidir. Söz konusu etkinin kaynakları ve kontrol değişkenleri karar vericilere ilişkin teoriler bağlamında incelenerek finansal araçlar arasındaki ikamelik ilişkileri yorumlanmıştır. Finansal araçlara yapılan yatırımlar dikkate alındığında karar vericilerin belirsizlikler içeren dönemlerde yatırım saikiyle değil nakit ve tasarruf saikiyle hareket ettikleri dolayısıyla borsadan da uzaklaşmalarına neden olduğu gözlemlenmiştir. Aynı zamanda borsa içerisinde faaliyet gösteren şirketlerinde daralma süreçlerinde arz yönlü kısıtlama içerisine girecekleri için endekslerdeki dalgalanmalar kaçınılmaz olacaktır.

The Reaction of BIST 100 to Covid-19 Pandemic: An Econometric Analysis

Covid-19 pandemic has devastating effects similar to many outbreaks such as plague or “black death” in the past. Covid-19 does not only undermine the healthcare industry but also deeply affects the financial markets. Undoubtedly, stock markets are among the most financial markets. This study aims to determine the effect of Covid-19 pandemic on Borsa Istanbul, the analysis was made using daily data between 31.12.2019-28.05.2020 and short and long term forecasts using error correction and robust models. BIST 100 index was chosen as the dependent variable, Covid-19 mortality rate, Exchange rate, the fear index, infectious diseases, and capital markets, the volatility index, and international equity index arguments have included the model as independent variables. From findings, it was determined that the selected variables were cointegrated and the error correction model was estimated and the rate of adjustment in the long term was estimated. According to the empirical results of both models, the pandemic process is effective on the BIST 100 in the short and long term with chosen control variables. Financial instruments including investments made considering the uncertainties in the investment decision-makers not to that period motive they act with that cash and therefore lead to saving motive in moving away from the stock market. At the same time, fluctuations in the indices will be inevitable as they will be included in the supply-side restriction in contraction processes in the companies operating in the stock market.

PDF

___

Abodunrin, O., Oloye, G., & Adesola, B. (2020). Coronavirus Pandemic and Its Implication on Global Economy, Internatıonal Journal Of Arts, Languages And Busıness Studies, 4, 13-23.
Al-Awadhi, A. M., Al-Saifi, K., Al-Awadhi, A., & Alhamadi, S. (2020). Death and contagious infectious diseases: Impact of the COVID-19 virus on stock market returns. Journal of Behavioral and Experimental Finance, 100326, https://doi.org/10.1016/j.jbef.2020.100326
Albulescu, C. (2020). Coronavirus and Oil Price Crash.Available, Compitional Finance, 1-7. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3553452
Bağcı, H. & Sağlam Ş., (2020). Sağlık ve spor kuruluşlarında finansal başarısızlık tahmini: altman, sprıngate ve fulmer modeli uygulaması, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23(1): 149-164.
Baker, S. R., Bloom, N., Davis, S. J., Kost, K. J., Sammon, M. C., & Viratyosin, T. (2020). The unprecedented stock market impact of COVID-19 (No. w26945). National Bureau of Economic Research, http://dx.doi.org/10.3386/w26945
Cable, J. & Holland K. (2000). Robust vs. OLS estimation of the market model: implications for event studies, Economics Letters, 69(3), 385-391.
Conlon, T., & McGee, R. (2020). Safe Haven or Risky Hazard? Bitcoin During the Covid-19 Bear Market, This publication has emanated from research conducted with the financial support of Science Foundation Ireland under Grant Number 16/SPP/3347 and 13/RC/2106 and 17/SP/5447. https://doi.org/10.1016/j.frl.2020.101607
Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Journal Of The American Statistical Association, 74(366a), 427-431.
Jana, R. K., & Das, D. (2020). Did Bitcoin act as an antidote to the Chinese equity market and booster to Altcoins during the Novel Coronavirus outbreak?. Available at SSRN 3544794. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3544794
Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Some Structural Hypotheses in a Multivariate Cointegration Analysis of the Purchasing Power Parity And The Uncovered İnterest Parity For UK, Discussion Papers, University of Copenhagen, 90(05).
Ramelli, S. & Wagner, A. F. (2020). Feverish Stock Price Reactions to COVID-19, Swiss Finance Institute Research Paper, 20(12). http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3550274
Siu, A., & Wong, Y. C. R. (2004). Economic Impact of SARS: The Case of Hong Kong. Asian Economic Papers, 3(1), 62–83. doi:10.1162/1535351041747996
Şişman, M. Y., Uslu, H., Öztürk, Ö., & Çıtak, F. The ımpact of the novel coronavırus (covıd-19) outbreak across ındustrıes: evıdence from the turkısh stock market.
Zeren, F., & Hızarcı, A. (2020) The Impact Of Covıd-19 Coronavirus on Stock Markets: Evıdence From Selected Countries, Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3(1), 78-84. http://dx.doi.org/10.32951/mufider.706159
Zhang, D., Hu, M., & Ji, Q. (2020). Financial markets under the global pandemic of COVID-19. Finance Research Letters, 101528, https://doi.org/10.1016/j.frl.2020.101528