“Covid-19 Hijyen Ölçeği”: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Bu çalışma, Covid-19 salgını sürecinde bireylerin hijyen davranışlarını belirlemek için bir ölçekgeliştirilmesi amacıyla planlanmış, farklı sosyoekonomik özelliklere sahip basit rastgele örnekleme yöntemiile ulaşılan 837 yetişkin birey çevrimiçi anket yoluyla çalışmaya katılmıştır. Araştırmaya başlamadan önceHacettepe Üniversitesi Etik Komisyonunun 28 Temmuz 2020 tarihli toplantısında 35853172-200 sayılı etikkurul onayı alınmıştır. Veriler toplandıktan sonra tanımlayıcı bilgiler sayı ve yüzde şeklinde tablolaştırılmış,ölçeğin yapı geçerliliğinin test edilebilmesi için Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. İstatistikselanalizler için SPSS v.23.0 ve SPSS AMOS Graphics v23.0 programları kullanılmıştır. Ölçeğin güvenirliği içinCronbach Alpha iç tutarlılık katsayına bakılmış, %95 güven aralığında değerlendirilmiş ve .908 olarakbulunmuştur. Buna göre; Covid-19 Hijyen Ölçeği “yüksek derecede güvenilir” olduğu belirlenmiştir. Sonuçolarak Covid-19 salgın döneminde bireylerin kişisel ve genel hijyene yönelik davranışlarını belirlemekamacıyla “Salgınla Değişen Hijyen Davranışları”, “Ev Hijyeni”, “Sosyal Mesafe ve Maske Kullanımı”,Alışveriş Hijyeni”, “El Hijyeni” ve “Dışarıdan Eve Gelindiğinde Hijyen” olmak üzere 6 alt boyuttan oluşan27 maddelik “Covid-19 Hijyen Ölçeği” geliştirilmiştir. Ölçekte 5’li derecelendirme (5 puan ‘Her zaman’, 1puan ‘Hiçbir zaman’) kullanılmıştır. Ölçekten alınabilecek en düşük puan 27, en yüksek puan ise 135’tir.“Covid-19 Hijyen Ölçeği’nin yapı ve kapsam geçerliliğinden elde edilen sonuçlar; ölçeğin konuyla ilgiliçalışmalarda geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak kullanılabileceğini göstermektedir.

"Covid-19 Hygiene Scale": A Scale Development Study

This study, which was planned to develop a scale in order to determine the hygiene-orientedbehaviors of individuals during the Covid-19 pandemic, was carried out with 837 individuals by the simplerandom sampling method through an online questionnaire for adults with different socioeconomiccharacteristics. Before starting the study, the approval of the ethics committee numbered 35853172-200 wasobtained at the meeting of Hacettepe University Ethcis Committee on July 28, 2020. After the data of the studywere collected, the descriptive information was tabulated as number and percentage, and Confirmatory FactorAnalysis (CFA) was performed to test the construct validity of the scale. SPSS v.23.0 and SPSS AMOSGraphics v23.0 programs were used for statistical analysis. Cronbach's alpha coefficient of the 27-item scalewas evaluated at a 95% confidence interval and was found to be 0.908. Accordingly, the Covid-19 HygieneScale was found to be "highly reliable”. In this study, in order to determine the hygiene behavior of individualsduring the Covid-19 pandemic, the "Covid-19 Hygiene Scale" consisting of 27 items and 6 sub-dimensions,including "Changing Hygiene Behaviors in the Pandemic", "Home Hygiene", "Social Distance and Wear ofMasks", "Shopping Hygiene", "Hand Hygiene" and "Hygiene When Coming Home from Outside" wasdeveloped. All items are rated on a 5-point scale from “never (1)” to “always (5).” In the present study totalscale scores ranged from 27 to 135. Considering the construct and content validity of this scale, which wasprepared to determine the behaviors of individuals towards personal and general hygiene during the Covid-19pandemic, it is thought that the scale can be used in studies on the subject.

PDF

___

Akbaş- Zeybekoğlu, Ö. ve Dursun, C. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemisi sürecinde özel alanına kamusal alanı sığdıran çalışan anneler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 78-94.
Alpar, R. (2011). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Detay Yayıncılık.
Bozkurt, V. (2020, Nisan 24). Salgının belirsizliği huzursuzluğu artırdı. https://www.hurriyet.com.tr/amp/yazarlar/sibel-bagci-uzun/salginin-belirsizligihuzursuzlugu-artirdi-41501744 Erişim Tarihi: 08.06.2020.
Di Fabio, A. and Blustein, D. L. (2016). From meaning of working to meaningful lives: The challenges of expanding decent work. Frontiers in psychology, 7, 1119. doi: 10.3389/fpsyg.2016.01119
Google Trend (2020). https://trends.google.com/trends/explore?q=kolonya&geo=TR. Erişim Tarihi: 08.06.2020.
Günyol, A. (2020, Mart 20). Koronavirüs ile birlikte türkiye’de e-ticaret satışları arttı. https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/koronavirus-ile-birlikte-turkiyede-e-ticaret-satislari-artti- /1772734 Erişim Tarihi: 08.06.2020.
Güven, H. (2020). Covid-19 sürecinde e-ticaret sitelerine yöneltilen müşteri şikâyetlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 15(4), 511-530. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44354
Hu, L. T. and Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. doi.org/10.1080/10705519909540118
Jabeen, S. and Hamid, A. B. A. (2019). Customers Switching Intentions Behavior in Retail Hypermarket Kingdom of Saudi Arabia: Customers Switching Intentions Behavior in Retail Hypermarket. Partridge Publishing.
Karataş, Z. (2020). COVID-19 pandemisinin toplumsal etkileri, değişim ve güçlenme. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 3-15.
Kline, R. B. (2010). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. (3rd.ed.). Guilford Press.
Meral, B. (2020). E-ticarette coronavirüs (Covid-19) etkisi. https://www.techinside.com/e-ticarettecorona-virus-covid-19-etkisi/ Erişim Tarihi: 08.06.2020.
Meyer, S. (2020). Understanding the COVID-19 effect on online shopping behavior. https://www.bigcommerce.com/blog/covid-19-ecommerce/#understanding-panic-buyingand-coronavirus Erişim Tarihi: 05.06.2020.
Nielsen (2020, February 3) Koronavirüsün global tüketiciler üzerindeki etkileri https://www.nielsen.com/us/en/insights/article/2020/nielsen-investigation-pandemicpantries-pressure-supply-chain-amidst-covid-19-fears/ Erişim Tarihi: 05.06.2020.
Schumacker, R. E. and Lomax, R.G. (1996). A Beginner’s Guide to Structural Equation Modeling. Lawrence Erlbaum Associates.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ekinoks.
Taylor, S. (2019). The psychology of pandemics: Preparing for the next global outbreak of infectious disease. Cambridge Scholars Publishing.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) rehberi. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf Erişim Tarihi: 02.06.2020.
TRT Haber (2020). https://www.trthaber.com/haber/yasam/koronavirus-onlemleri-evde-ekmekyapimini-artirdi-471950.html Erişim Tarihi: 06.06.2020.
Torun-Kayabaşı, E. (2020). Covid-19’un piyasalara ve tüketici davranışlarına etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 15-25.
Yavuz, F. (2020, Mayıs). Tarıma koronavirüs etkisi. Kriter Dergisi, 46, https://kriterdergi.com/ekonomi/tarima-koronavirus-etkisi Erişim Tarihi: 06.06.2020.
World Health Organization [WHO]. (11 Mart 2020)Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report–51. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situationreports/20200311-sitrep-51-covid-19.pdf?sfvrsn=1ba62e57_10 Erişim Tarihi: 08.06.2020.
World Health Organization [WHO]. (2020a). Q&A on coronaviruses (COVID-19). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 Erişim Tarihi: 03.06 2020.