Davranışsal İktisatta Covid-19 Pandemi Süreci: Kaygı düzeyinin Sosyo-Ekonomik Karar Alma Davranışları Üzerine Etkisi

Çin’in Wuhan kentinde aralık ayında ortaya çıkan ve küresel bir salgın haline gelen koronavirüs vakaları dünyanın pek çok ülkesini etkilediği gibi Türkiye’yi de sosyo-ekonomik açıdan derin etkilemektedir. Pandemi süreci kitlesel olarak yayılmaya başladıkça bireylerin tehlikeyi aşırı yorumlama eğilimi ve küresel kaygının yarattığı sosyal, ekonomik ve psikolojik riskler giderek artmaktadır. Bu çalışmada risk ve belirsizliklerin artmasıyla bireylerin rasyonellikten uzaklaşmasına sebep olabilecek kaygı düzeyi temel alınmaktadır. Kaygı düzeyinin; toplum ve aile ilişkilerine etkisiyle sosyal faktörler, bireysel ruh hali üzerinde etkisiyle psikolojik faktörler ve üretim-tüketim alışkanlıkları ile işsizlik olgusu üzerindeki etkisiyle de ekonomik faktörler kurulan hipotezlerle değerlendirilmiştir. Bu kapsamda çalışmanın amacı salgın hastalık gibi beklenmedik durumlarda bireylerin sahip olduğu psikolojik önyargıların, sistematik hataların ve karar alma sürecinde yanlış çıkarımların bireyleri rasyonel davranışlardan alıkoyduğu süreci ele almaktadır. Bu amaçla anket2 formu hazırlanmış, daha fazla sayıda bireyin katılım sağlaması amacıyla internet ortamında katılımcılara sunulmuş ve 550 bireysel katılımcıya ait verilere ulaşılmıştır. Betimleyici ve korelasyonel istatistik tekniğiyle anket verileri analiz edilerek yorumlanmıştır. Analiz sonuçlarına göre salgın sürecinde bireylerin kaygı düzeyleri ile sosyal, ekonomik ve psikolojik faktörler arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Son olarak, salgınla mücadele de fiziki muayene kadar birey ve toplum psikolojisinin belirsizlik ve yanlış bilgilenmelerden kaynaklı kaygılardan etkilendiğini, süreç sonunda bu kaygı yerini önemli sosyo-ekonomik beklentilere bırakmıştır. İşletme ve Ekonomi Fakültesi Etik Alt Kurulu'nun 13.10.2020 tarih ve 2020/02 sayılı toplantısında incelenerek uygun bulunan, "Davranışsal İktisatta Covid-l9 Pandemi Siireci: Kaygı Düzeyinin Sosyo-Ekonomik Karar Alma Davranışları Üzerine Etkisi" adlı dönem çalışmamız, Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu tarafindan onaylanmıştır.

Covid-19 Pandemic Process in Behavioral Economics: The Impact of Anxiety Level on Socio Economic Decision-Making Behaviors

In December in Wuhan city of China, which has become a global epidemic and the impact of the world's cases of coronavirus as many countries as in Turkey affected deeply in a view of socio-economic. As the pandemic process begins to spread massively, the tendency of individuals to over-interpret the danger and the social, economic and psychological risks created by global anxiety are gradually increasing. This study is based on the level of anxiety that can cause individuals to move away from rationality by rising risks and uncertainties. Social factors with their effects on society and family relations, psychological factors with their effects on individual mood, and economic factors with their effects on production-consumption habits and unemployment was evaluated of anxiety level with hypotheses. In this context, the aim of the study is to address the process in which psychological biases, systematic errors, and false deductions in individuals make decisions from rational behavior in unexpected situations such as epidemics. For this purpose, a questionnaire1 was prepared, presented to the participants on the internet in order to participate for more individuals, and the data of 550 individual participants were reached. The questionnaire data were analyzed and interpreted by using descriptive and correlational statistics technique. According to the results of the analysis, a significant relationship was found between anxiety levels of individuals and social, economic and psychological factors during this epidemic process. As a result, in the fight against epidemic as well as importance of physical examination that individual and community psychology are affected by uncertainty and misinformation due to anxiety, and this concern was replaced by serious socio-economic expectations at the end of the process.

PDF

___

Ariely, D., Klaus W. (2002). Procrastination, Deadlines, and Performance: Self-Control by Precommitment, Psychological Science, 13 (3), 219-24.
Ariely, D. (2008). Predictably Irrational: The Hidden Forces That Shape Our Decisions. New York: Harper Collins, 280.
Black, F. (1986). Noise. Journal of Finance 41, 529-543.
Hough, D. (2013). Irrationality in Health Care: What Behavioral Economics Reveals About What We Do and Why, Vol. 342, No. 6155: 196.
Kahneman, D., Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk. Econometrica, 47 (2), 263-291.
Kılıç, S. (2016). Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı. Gülhane Askeri Tıp Fakültesi, Ankara.
Kıyılar, M., Akkaya, M. (2016). Davranışsal Finans. Literatür.
Kruger, J., Dunning, D. (1999). Unskilled and unaware of it: How difficulties in recognizing one's own incompetence lead to inflated self-assessments. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1121–1134.
McNally, R. (1994). Cognitive Bias in Panic Disorder. Current Directions in Psychological Science, Vol. 3, No. 4,129-132.
Schaller, M. & Duncan, L. A. (2007).The behavioral immune system: Its evolution and social psychological implications in Evolution and the social mind: Evolutionary psychology and social cognition 293–307 (Routledge/Taylor & Francis Group)
Thaler, R. H., Sunstein. C. (2008). Nudge: Improving Decisions About Health, Wealth, and Happiness. New Haven: Yale University Press, 304.
Tolstoy, L. (1885). İnsan Ne ile Yaşar. Kültür Yayınları.
Tversky, A., Kahneman, D. (1974). Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases. Science, New Series, 185(4157), 1124-1131.
Wason, P.C. (1960). On the failure to eliminate hypotheses in a conceptual task. Q. J. Exp. Psychol. 12, 129–140
Weston, D., Hauck, K., Amlot, R. (2018). Infection prevention behaviour and infectious disease modelling: a review of the literature and recommendations for the future. Research article.BMC Public Health, 18: 336.
Zhou, F. (2020). Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. The Lancet.
Zweig, J. (2011). Paranız ve Beyniniz. Çev.Necdet Ünal Elbeyli. İnkılap Kitabevi