COVID-19 ile İlgili Haberlerde Bilginin Yeniden Üretilmesi Sürecinin İnfodemik Açıdan Analizi

Covid 19 adı verilen salgın hastalığın tetiklediği kamusal panik, medyada daha önce görülmemiş oranda bir bilgi paylaşım artışına ve beraberinde bilgi kirliliğine yol açmıştır. Özellikle sosyal medya kullanıcılarının paylaşımlarındaki yoğunluk, bu alanda eşi benzeri görülmemiş bir iletişimsel etkileşime yol açmıştır. Kaynağı çoğunlukla anonim olan dinamik uzamsam yayılım olarak ilerleyen söz konusu haberlerin, kolektif bir bilgi kirliliğine yol açtığı anlaşılmıştır. Özellikle salgının başlangıç ve hızlı yayılma dönemlerinde, hastalık ile ilgili geniş kitleleri etkileyebilecek gerçek dışı haberlerin paylaşım oranındaki artış endişe verici boyutlara ulaşmıştır. Bunun bir neticesi olarak, Covid-19 konusunda en yetkili kurumlardan biri olan Dünya Sağlık Örgütü, sosyal medyada sözü edilen virüs ile bağlantılı üretilen paylaşımların artışının da dikkat çekici olduğunu belirtmiş ve bu durumu “İnfodemi” olarak adlandırmıştır. Bir yandan hastalık ile mücadelede, virüsün öldürücü etkileri ve yayılım şekilleri gibi tıbbi sorunlar ile savaş sürerken diğer yandan küresel olarak karşı karşıya olduğumuz bilgi artışı ve beraberinde bilgi kirliliği bütün dünyada hızla yayılmaktadır. Çalışmamızda, infodemi kavramı çerçevesinde, sosyal medya üzerinden paylaşılan ve bir anda gündem oluşturan, kaynağı çoğu zaman belirsiz olan ve bilimsel verilere dayanmayan bilgi akışının bir analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma için Fenerbahçe Üniversitesi Akademik Araştırma ve Yayın Eğiti Kurulu’ndan 2020/016 karar sayısı ile yazılı etik kurul izni alınmıştır. Çalışma 366 kişi üzerinde uygulanan anket yöntemiyle, katılımcıların infodemi kavramı konusundaki farkındalığı, Covid 19 döneminde infodemik bilgi akışının katılımcılar üzerindeki etkisi ve infodemik bilginin yayılımında haber paylaşım alışkanlıklarının rolü irdelenmiştir. Çalışmada infodemi kavramının bilinirliğinin sınırlı düzeyde kaldığı görülmüştür. Yalan haberlerin sosyal medya yardımıyla yayılım hızının arttığı ve normleştirildiği gözlemlenmiştir.

An Infodemic Analysis of Information Reproduction In The News Related to Covid 19

The social panic triggered by the epidemic Covid 19 led to an unprecedented increase in information sharing in the media with an accompanying information pollution. The intensity of the posts by social media users, in particular, has led to an unprecedented communication in this area. It was understood that the news in question, which proceeds as a diffusion, with its source being mostly anonymous and dynamic, is causing collective information pollution. Especially during the onset and rapid spreading of the epidemic, the increase in the share of unrealistic news that may affect the masses of the disease has reached alarming levels. As a result of this, the World Health Organization, one of the most authoritative institutions in Covid-19, stated that the increase in the social media posts produced in connection with the virus mentioned in social media is also remarkable and named this situation as "Infodemia". While fighting against the harmful effects of the virus and the means of its spread in the fight against the disease, the increase in the information we face globally and the information pollution which accompanies it are spreading rapidly all over the world. In our study, within the framework of the concept of infodemia, an analysis of the information flow, which is shared on social media and creates an agenda quickly, whose source is often uncertain and not based on scientific data, was carried out. In this article, first, the news shares that stood out most in the social media are examined. Subsequently, with the survey method applied on 200 people, the awareness of the participants on the concept of infodemia, the effect of infodemic information flow on the participants during the Covid 19 period, and the role of news sharing habits in the spread of infodemic information are examined.

PDF

___

Andrejevic M. (2014). Eleştirel Medya Çalışmaları 2:0 Etkileşimli Bir Üst Sürüm (L. Keskiner, Trans.). M. Çakır (Ed.), Yeni medyaya eleştirel yaklaşımlar, Doğu Kitabevi, İstanbul
Bankmycell (2019). Smartphone Addiction Facts and Phone Usage Statistics, The Definitive Guide 2019 Update, https://www.bankmycell.com/blog/smartphone-addiction/
Cinelli M., Quattrociocchi W. , Galeazzi A., Carlo Michele Valensise C.M. , Emanuele Brugnoli E., Schmidth A. L. , ZolaP. , Zollo F. , Scala A. (2020). The Covid-19 Social Media Infodemic, Cornell University, arxiv.org, Social and Information Networks (cs.SI); Adaptation and SelfOrganizing Systems, Physics and Society, arXiv:2003.05004
Chakravorti, B. (2020). As Coronavirus Spreads, So Does Fake News, Bloomberg Opinion, Technology and Ideas, 6 Şubat, https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2020-02- 05/as-coronavirus-spreads-so-does-fake-news
Devlin H., (2020), Can A Face Mask Protect Me From Coronovirus? Covid 19 Myths Busted, Guardian, 11 Nisan, www.guardian.com
Dowmunt, T., & Coyer, K. (2007). Introduction. In K. Coyer, T. Dowmunt & A. Fountain (Eds.), The Alternative Media Handbook (pp. 1-12). New York: Routledge.
Ekman, P. (2009). Telling Lies: Clues to Deceit in the Marketplace, Politics, and Marriage, 9780393337457, Norton
Ireton C., Posetti J. (2018), Journalism, Fake News and Disinformation, Handbook for Journalism Education and Training, Unesco Series On Journalism Education, France
Hao K., Basu T. (2020), The Coronovirus Is The First True Social-Media Infodemic, MIT Technology Review, https://www.technologyreview.com/2020/02/12/844851/thecoronavirus-is-the-first-true-social-media-infodemic/
Hatun, O., Dicle, A. N: & Demirci, İ. (2020). Koronovirüs salgınının psikolojik yansımaları ve salgınla başa çıkma, Turkish Studies, 15(4), 531-554
Howe, J. (2006). The Rise of Crowdsourcing. Wired, Issue: 14, http://www.wired.com/wired/archive/14.06/crowds.html
Hürriyet Gazetesi, (2020). Coronovirüsten Kurtulmak için Bunu İçti, Hayatını Kaybetti, 24 Mart, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/corona-virusten-korunmak-icin-bunu-icti-hayatinikaybetti-41503783
Hürriyet Gazetesi, (2020). Canan Karatay’ın Açıklaması Ortalığı Karıştırdı! Sadece Kelle Paça Virüsten Korumaz, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sadece-kelle-paca-virustenkorumaz-41454556
Kapusta J, Obonya J. Improvement of Misleading and Fake News Classification for Flective Languages by Morphological Group Analysis. In: Informatics. Informatics. (Multidisciplinary Digital Publishing Institute); 2020;7(1):4.
Keyes, R. (2004). The Post-Truth era: Dishonesty and Deception in Contemporary Life. New York, NY, St. Martin’s Press.
Kırık A.M., Özkoçak V. (2020). Yeni Dünya Düzeni Bağlamında Sosyal Medya ve Yeni Koronavirüs Pandemisi, Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:7 Sayı:45, Nisan, 2149-0821
Koyuncu, H. (2020), Sosyal Medyada Koronovirüs Paylaşımları: Doğru Bilinen 10 Yanlış, Euronews, 3 Mart, https://tr.euronews.com/2020/04/03/sosyal-medyada-koronaviruspaylasimlari-dogru-bilinen-10-yanlis-corona-virus-covid-19
Kulshrestha J, Eslami M., Messias J., Zafar M. B., Ghosh S., Gummadi K. P., Karahalios K.. (2017). Quantifying Search Bias: Investigating sources of Bias For Political Searches In Social Media. In Proceedings of the 2017 ACM Conference on Computer Supported Cooperative Work and Social Computing
Mesquita C.T., Oliveira A., Seixas F. L., Paes A. (2020), Infodemia, Fake News and Medicine: Science and The Quest for Truth, International Journal of Cardiovascular Sciences. https://doi.org/10.36660/ijcs.20200073
Nielsen, R. K., & Graves, L. (2017). “News you don’t believe”: Audience perspectives on fake news, https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2017- 10/Nielsen%26Graves_factsheet_1710v3_FINAL_download.pdf
Ohlheiser A., (2020). How to Protect Yourself Online From Misinformation Right Now, MIT Technology Review, Humans And Technology, June, https://www.technologyreview.com/2020/06/02/1002505/black-lives-matter-protestmisinformation-advice/
Ozbay FA, Alatas B. Fake news detection within online social media using supervised artificial intelligence algorithms. Phys A Stat Mech its Appl. Feb 2020;540:123174.
Özarslan, M. Z. (2014). Kitleleri Harekete Geçirme Aracı Olarak Sosyal Algı Yönetimi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler.
Rubin VL, Chen Y, Conroy NJ. Deception detection for news: three types of fakes. Proc Assoc Inf Sci Technol. 2015;52(1):1–4.
Sabah Gazetesi, (2020). Koronovirüsten korunmak için içtiler: 3ölü, https://www.sabah.com.tr/yasam/2020/03/18/istanbulda-dehsete-dusuren-olay-coronavirusunden-korunmak-icin-ictiler-3-olu
Sarıoğlu, E.B. (2019) Türkiye’de Z Kuşağında Görülen Nomofobi Seviyesi: Cinsiyet, Öğrenim Düzeyi ve Sosyo-Ekonomik Değişkenlere Göre Farklılıklar, Journal of Social and Humanities Sciences Research, Vol:6, Iss:35, 914-927
Sarıoğlu E. B. (2020). Yalan Haber, “Post-Truth” Kavramı ve Medya Üçlemesi: Geçmişten Günümüze Gündem Belirleyen Örnekler, ITOBIAD, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2147-1185, 9, (1), 377-397
Shu K, Sliva A, Wang S, Tang J, Liu H. Fake news detection on social media: A data mining perspective. ACM SIGKDD Explor Newsl. 2017;19(1):22–36.
Vicario M.D., Bessi A., Zollo F., Petroni F., Scala A. Caldarelli G., Stanley H. E., Quattrociocchi W., (2016). The Spreading of misinformation online, PNAS, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, January 19, 113 (3)
WHO (2019). China Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease (COVID-19); WHO: Geneva, Switzerland, 2019.
WHO-Munich Security Conference (2020). WHO Director General Speeches Detail, 15 Şubat, https://www.who.int/dg/speeches/detail/munich-security-conference
Yeniçağ Gazetesi, (2020), Oytun Erbaş: “Coronovirüs Türklere Bulaşmıyor”, https://www.yenicaggazetesi.com.tr/oytun-erbas-corona-virus-turklere-bulasmiyor270766h.htm
Zarocostas J. (2020). How to Fight an Infodemic, The Lancet, Regional Health, World Report, Vol:395, Iss:10225, Feb 29, https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140- 6736(20)30461-X/fulltext