ÇOK PARTİLİ DÖNEMDE (1960-1980) YAYIMLANMIŞ DOĞAN KARDEŞ DERGİSİNDE ÇOCUK İMAJI*

Çok Partili dönemde (1960-1980) yayımlanmış Doğan Kardeş dergisinde çocuk imajının incelendiği bu çalışma, açıklayıcı araştırma türünde yapılmış nitel desenli bir araştırmadır. Doküman incelemesinin veri toplama yöntemi olarak kullanıldığı çalışmada, veri toplama aracı olarak, çok partili dönemde, iki darbe arası süreçte (1960-1980), darbe dönemi olması nedeniyle 1960 yılının Eylül, Ekim, Kasım sayıları ile seçimlerin gerçekleştirildiği 1961, 1965, 1969, 1973 ve 1977 yıllarında seçimin yapıldığı ayın, ondan bir önceki ve bir sonraki ayın sayıları – genellikle Eylül, Ekim, Kasım- kullanılmıştır. Böylelikle, çocuk yazının çocuk ve çocuk üzerinden toplumsal gerçeklik üretttiği düşüncesinden yola çıkılarak, Doğan Kardeş dergisi örnekleminden süreli yayınların nasıl bir çocuk imajı çizdiği ve kurguladığı, ele alınan dönemde çocuk gerçekliğinin nasıl görüldüğü araştırılmıştır. Doğan Kardeş çocuk dergisinin 1960-1980 yılları arasında yayımlanmış olan sayıları seçim dönemlerine göre üç ayı kapsayacak şekilde metin ve çizgi romanlarda nasıl bir çocuk imajı çizildiğinin tespit edilmesi açısından incelenmiştir. Araştırma sonucunda, derginin 1955-1966 arası sayılarında yardımlaşma ve sosyal duyarlılığın hayata geçirilmeye çalışıldığı, uzay ile ilgili ve güncel konuların, medeniyet, Atatürk ve Cumhuriyet ile ilgili yazılar ile daha önce görülmeyen siyasi içerikli yazıların yer aldığı görülmüştür. Böylelikle, çocuk, Türk çocuğu, Atatürk çocuğu ve Cumhuriyet çocuğu olarak kimliklendiren, iyi bir vatandaş olma doğrultusunda inşa eden dönemdir. 1967- 1978 arası süreçte yayınlanan sayılar incelendiğinde ise, çocuğa ideal bir kimlik yükleme amacının güdülmediği bir dönem olduğu gözlemlenmiştir.

CHILD IMAGE IN THE MAGAZINE OF DOĞAN KARDEŞ PUBLISHED IN THE MULTI-PARTY PERIOD (1960-1980)

This study, which examines the image of a child in Doğan Kardeş magazine published in the Multi-Party period (1960-1980), is a qualitative research in which document analysis was used as data collection method. In the study, as data collection tool, in the multiparty period, between the two coups (1960-1980), the period of September, October, November 1960 and elections were held in 1960, 1961, 1965, 1969, 1973 and in 1977, the number of the month in which the election was held, the preceding and the next month - usually September, October, November - were used. Thus, based on the idea that childrens writing produces children and social reality through children, by taking Doğan Kardeş magazine as sample, it was investigated how periodicals drew and constructed a child image, and how child reality was seen in the period discussed. In this context, the issues of Doğan Kardeş children's magazine published between 1960 and 1980 were examined to identify how a child's image was drawn in the texts and comic books covering three months according to the election periods. As a result of the research, it was seen that the issues of cooperation and social sensitivity were tried to be realized and the topics related to space and current issues, writings about civilization, Atatürk and Republic, and political articles that had never been seen before were included in the issues of the magazine between 1955-1966. Thus, it is the period that identifies the child as Turkish child, Atatürk child and Republican child and built it in line with being a good citizen. When the issues published in the period between 1967 and 1978 were examined, it was observed that it was a period in which the aim of imposing an ideal identity on the child was not pursued.

___

  • Alpay, M. (1980). Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi 8-9, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul
  • Civaroğlu, Ö. (2000). Çocuk Edebiyatı, Esin Yayınevi, İstanbul Çakmaklı, K. (2010). Çocuk Yetiştirmek Sanattır, Yağmur Yayınevi, İstanbul
  • Doğan Kardeş Dergisi (1960, 1961, 1965, 1969, 1973, 1977), Yapı ve Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Elkind, D. (1999). Çocuk ve Toplum. Gelişim ve Eğitim Üzerine Denemeler, Çev: Demet Öngen, A.Ü. ÇOKAUM Yay., Ankara
  • Gencel, Ş. (1984). Türkiye’de Dergiler Ansiklopediler (1849-1984), Gelişim Yayınları, İstanbul
  • Göktürk, G. (2001). Medyanın Çocuk Eğitimdeki Rolü ve Türkiye Çocuk Dergisi Örneği, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi
  • Güngör, E. (1987). ‘’Elli Yılın Çocukları’’ Çocuk Edebiyatı Yıllığı, Gökyüzü Yayınları, İstanbul
  • İnal, K. (2009). Çocuk ve Demokrasi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Kağıtçıbaşı, K. (2007). Kültürel Psikoloji, Evrim Yayınevi, İstanbul
  • Oğuzkan, A. F. (1987). ‘’İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Çocuk Dergileri’’ Çocuk Edebiyatı Yıllığı, Der: Mustafa Ruhi Şirin, Gökyüzü Yayınları, İstanbul
  • Öztürk, H. (1987). İslam Dünyasında Çocuk Dergileri ve Yayıncılık, Çocuk Edebiyatı Yıllığı, Der: Mustafa Ruhi Şirin, Gökyüzü Yayınları, İstanbul
  • Söğüt, M. (2003). Sevgili Doğan Kardeş, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
  • Şimşek, H. (2001). ‘’XIX. Yüzyıl Çocuk Dergiciliği ve Eğitsel İşlevleri Üzerine’’ Milli Eğitim Dergisi
  • Tohumcu, A. (2005). ‘’Söyleşi’’ Kitaplık Dergisi, 79, 80-90
  • Topses, G. (1999). ‘’Cumhuriyet Dönemi Eğitiminin Gelişimi’’ 75 Yılda Eğitim, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul
  • Ülkütaşır, M. Ş. (1998). Atatürk ve Harf Devrimi, Çocuk Edebiyatı Yıllığı, Gökyüzü Yayınları, İstanbul
Turkish Studies (Elektronik)-Cover
  • ISSN: 1308-2140
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Mehmet Dursun Erdem