Bir merhamet şairi olarak Mehmet Akif

Türk şiirinde ele alınan dikkat çekici konulardan biri merhamet temidir. Yoksul, kimsesiz, hasta, çaresiz insanların gündelik hayatında yaşadığı olaylar, halkın çektiği ıstıraplar ya da karşılaştığı haksız durumlar, acıma ve merhamet duygusu etrafında işlenir. Neredeyse bir moda halini alan bu temin konu edildiği tarih, Servet-i Fünûn dönemine rastlar. Meşrutiyet sonrasında da cazibesini sürdüren merhamet temini ele alanlardan biri de Mehmet Âkif Ersoy’dur. Özellikle Safahat’ın birinci kitabında toplanan bu tarz şiirler, şaire şöhret kazandıran ve aynı zamanda onun en beğenilen şiirleri arasında yer alır. Bu çalışmada Mehmet Akif’in sanatının hâkim unsurlarından biri haline gelen merhamet temi; şairi bu konuya yönelten etkenler ve bu temin onun şiirlerinde nasıl ele alındığı yönleriyle değerlendirilecektir.

Mehmet akif as a poet of compassion

One of the interesting themes covered in Turkish poetry is compassion. Events experienced by poor, homeless, ill or desperate people in their daily lives, miseries felt or unfair situations encountered by people are covered within the scope of a sense of pity and compassion. The period in which this theme, which almost came to be a trend, was widely covered coincides with Servet-i Fünûn period. Mehmet Âkif Ersoy is one of the poets dealing with the theme of compassion, which maintained its attraction even after Constitutionalist period. These kinds of poems, which were collected by him particularly in the first book of Safahat, are the ones that made him famous and that are liked most. This study will evaluate the theme of compassion, which became one of the dominant elements of art of Mehmet Akif, in terms of factors leading poet to this theme and the manner in which this theme is covered in his poems.

PDF

___

ALVER, Köksal, “Mehmed Âkif’ şiirinin Sosyo-Politiği Üzerine”, Hece Mehmet Âkif Ersoy Özel Sayısı, S. 133, Ocak 2008, s. 349-361.
BAĞCI, Rıza, “Edebiyat Teorileri Işığında Âkif’in Küfe şiirinde Sosyal Eleştiri”, Hece Mehmet Akif Özel Sayısı, S. 133, Ocak 2008, s.428-434.
ENGİNÜN, İnci “Safahat’ta İstanbul’un Romanı”, Araştırmalar ve Belgeler, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2000, s. 179-189.
ENGİNÜN, İnci, Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923), Dergâh Yayınları, İstanbul, 2006.
ERSOY, Mehmet Âkif, Safahat, Hazırlayan: Yakup Çelik, Akçağ Yayınları, Ankara, 2007.
ERSOY, Mehmet Âkif, Safahat (Birinci Kitap), Hazırlayan: Fazıl Gökçek, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2011.
ERSOY, Mehmet Âkif, Süleymaniye Kürsüsünde (Safahat), Hazırlayan: Fazıl Gökçek, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2011.
ERSOY, Mehmet Akif, Hatıralar (Safahat), Hazırlayan: Fazıl Gökçek, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2007.
ERSOY, Mehmet Âkif, Gölgeler (Safahat), Hazırlayan: Fazıl Gökçek, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2007.
EŞREF EDİB, Mehmed Âkif, Hayatı, Eserleri ve 70 Muharririn Yazıları, Asar-ı İlmiyye Kütüphanesi Neşriyatı, 1938.
GÖÇKÜN, Önder, “ Mehmed Âkif’in Realist Cephesi İle Manzûm Hikâyeleri”, Türk Edebiyatı Araştırmaları II, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya, 1991.
GÖKÇEK, Fazıl, “Birinci Safahat Hakkında”, Mehmet Âkif Ersoy, Safahat (Birinci Kitap), Hazırlayan: Fazıl Gökçek, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2011.
KARAKOÇ, Sezai, Mehmed Âkif, Diriliş Yayınları, İstanbul, 1996.
KARAMAN, Hüseyin, “ Nurettin Topçu’nun Fikir Dünyasında Mehmet Akif Ersoy”, I. Uluslar Arası Mehmet Akif Sempozyumu, 19-21 Kasım 2008 Burdur, Bildiriler Kitabı, s. 389- 392.
KARATAŞ, Turan, “ Safahat: Her Yüzde, Yüz Istırap”, Hece Mehmet Akif Özel Sayısı, S. 133, Ocak 2008, s.262-270.
MİTHAT CEMAL, Ölümünün 50. Yılında Mehmet Akif, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1986, s.14, 16.
OKAY, Orhan, Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, Dergâh Yayınları, Şstanbul, 2005. OKAY, Orhan, Sanat ve Edebiyat Yazıları, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1990.
TANPINAR, Ahmet Hamdi, Edebiyat Üzerine Makaleler, Hazırlayan: Zeynep Kerman, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2005.
TANSEL, Fevziye Abdullah, Mehmet Akif Hayatı ve Eseri, Kanaat Kitabevi, 1945.
TOPÇU, Nurettin, Mehmet Âkif, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1998.
TURGAY, Nurettin, “Mehmet Akif Ersoy’un Vaaz ve İrşad Faaliyetlerinde Kur’ân Tefsirinin Yeri ve Önemi”, I. Uluslar Arası Mehmet Akif Sempozyumu, 19-21 Kasım 2008, Burdur, Bildiriler Kitabı, s.647-652.
YETİŞ, Kâzım, Mehmet Âkif’in Sanat-Edebiyat ve Fikir Dünyasından Çizgiler, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 1992.