Bazı Arap lehçelerinde kullanılan Türkçe sonekler üzerine yeni bir inceleme

Dünyanın en eski dillerinden biri olan Türkçe, üzerinden geçen uzun zamanla birlikte bazı dünya dillerinden etkilenmiş ve birçok dünya dilini de çeşitli yönlerden etkilemiştir. Türkçe, Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinden itibaren Farsça ve Arapça gibi dillerin yoğun tesiri altında kalmış ve bu dillerden birçok kelime almıştır. Bununla birlikte Türkçe de sözü edilen dilleri etkilemiş ve bu dillere birçok kelime ve ek kazandırmıştır. Bu kısa araştırmada Türkçeden Arapçaya geçen dört farklı son ekten söz edilecek ve bu eklerin Türkçe ve çeşitli Arap lehçelerindeki işlev ve örneklerine yer verilecektir.

A new study on Turkish suffixes use in several Arabic dialects

The Turkish language, one of the oldest languages in human history, has throughout the history of man has been influenced by other world languages and at the same time has affected many of them as well. With the establishment of Ottoman Empire, Turkish has come under the influence of the Arabic and Persian languages and has imported a considerable volume of vocabulary from them. At the same time, the Turkish language has over the years affected Arabic and Persian through export of a sizable number of words, and affixes to them. This modest research effort touches upon four common suffixes that have entered the Arabic language. The use and function of these suffixes are discussed with examples.

PDF

___

ABU-CHACRA Faruk, Arabic: An Essential Grammar, Routledge, New York, 2007.
AOUN Joseph E. ve dğr., The Syntax of Arabic, Cambridge University Press, New York, 2010.
AYGÜN Mehmet, “Türkçedeki -LIK Yapım Eki ve Bu Ekin Almancadaki Karşılık ve Veriliş Şekilleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ, 2010, c. X, Sy. 2, s. 51-64.
AYTAÇ Bedreddin, Arap Lehçelerindeki Türkçe Kelimeler, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 1994.
BADAWI El-Said ve dğr., A Dictionary of Egyptian Arabic, Librairie Du Liban, Beyrut, 1986.
BANGUOĞLU Tahsin, Türkçenin Grameri, TDK Yay., Ankara, 2007.
BERGSTRÄSSER Gotthelf, Sâmî Dilleri Tarihi, çev. Hulusi Kılıç-Eyüp Tanrıverdi, Anka Yay., İstanbul, 2006.
BİŞR Kemâl, „İlmu‟l-Esvât, Dâru Ğarîb, Kahire, 2000.
BÖREKÇİ Muhsine, Türkiye Türkçesinde Yapı ve İşlev Bakımından Sözcükler, Erzurum, 2009.
BUSSMANN, Hadumod, Routledge Dictionary of Language & Linguistics, Routledge, New York, 1996.
CEBEL, Muhammed Hasen Hasen, el-Muhtasar fî Esvâti‟l-Luğati‟l-„Arabiyye, Mektebetu‟l-Âdâb, Kahire, 1427/2006.
CLARITY Beverly E. ve dğr., A Dictionary of Irapi Arabic, Georgetown University Press, Washington, D.C., 2003.
ECKMANN J., Çağatayca El Kitabı, çev. Günay Karaağaç, Akçağ Yay., Ankara, 2003.
ERGİN Muharrem, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım-Yayım-Tanıtım, İstanbul, 2002.
ERWIN Wallace M., A Short Reference Grammar of Iraqi Arabic, Georgetown University Press, Washington, D.C., 2004.
GABAIN A. Von, Eski Türkçenin Grameri, çev. Mehmet Akalın, TDK Yay., Ankara, 2007.
GENCAN Tahir Nejat, Dilbilgisi, Tek Ağaç Yay., Ankara, 2007.
HACIEMİNOĞLU Necmettin, Karahanlı Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara, 2008.
HATİPOĞLU Vecihe, Türkçenin Ekleri, TDK Yay., Ankara, 1981.
HOLES Clive, Modern Arabic: Structures Functions and Varieties, Georgetown University Press, Washington, D.C., 2004.
KAMBUZIYA Aliyeh K. Z., “Arabic Definite Prefix: An Autosegmental Analysis”, South Asian Language Review, c. XVII, no. 2, 2007, s. 63-73.
al-KHALESİ Yasin M., Modern Iraqi Arabic, Georgetown University Press, Washington, D.C., 2001.
KARA Funda, “Yapım Eki İşlevinde Omalyan Eklerden Bazıları”, Uluslar arası Türklük Bilgisi Sempozyumu 2. Kitap, 25-27 Nisan 2007, Erzurum 2009, s. 565-576.
KORKMAZ, Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, TDK Yay., Ankara, 2003.
ÖZMEN Mehmet, Türk Dili Üzerine Makaleler, Akçağ Yay., Ankara, 2010.
MAHFÛZ H., el-Elfâzu‟t-Turkiyye fi‟l-Lehceti‟l-„Irâkiyye, et-Turâsu‟ş-Şa„bî VI, Bağdat, 1964.
MALMKJÆR Kirsten, The Linguistics Encyclopedia, Routledge, New York, 1991.
MASLIYAH Sadok, “Four Turkish Suffixes in Iraqi Arabic: -li, -lik, -siz and -çi”, Journal of Semitic Studies, sy. XLI (Güz 1996), s. 291-300.
McCARTHY R. J. ve dğr., Spoken Arabic of Baghdad II, Bağdad, 1964.
OTURAKÇI Nigar, On Beşinci Yüzyıla Kadar Tarihi Türk Lehçelerinde +sIz / +sUz, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, 2006. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi)
RYDING Karin C., A Reference Grammar of Modern Standard Arabic, Cambridge University Press, New York, 2005.
ŞAHİN Hatice, Eski Anadolu Türkçesi, Akçağ Yay., Ankara, 2003.
TEKİN Talat, Orhon Türkçesi Grameri, (Yayımlayan Mehmet Ölmez), Türk Dilleri Araştırma Dizisi, İstanbul, 2003.
„UMER (1933-2003), Ahmed Muhtâr, Dirâsetu‟s-Savti‟l-Luğavî, „Âlemu‟l-Kutub, Kahire, 2006.
ÜSTÜNER Ahat, “Eski Türkiye Türkçesinde -sUz Eki”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ, 2001, c. XI, Sy. 2, s. 177-184.
WATSON Janet C. E., The Phonology and Morphology of Arabic, Oxford University Press, New York, 2002.