ADAY ÖĞRETMEN YETİŞTİRME SÜRECİNDE ALINAN EĞİTİMLERİN ÖĞRETMENLİK UYGULAMALARINA KATKISI: SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Bu çalışmanın amacı aday öğretmen yetiştirme sürecinde aday öğretmenlerin katıldığı on altı haftalık sınıf içi izleme faaliyetleri ve öğretmenlik uygulamaları eğitimi (staj uygulaması) ile sekiz haftalık hizmetiçi eğitimin (yüz yüze eğitim faaliyetlerinin) öğretmenlikteki uygulamalara incelenmesidir. 2016-2017 Eğitim Öğretim yılında Kahramanmaraş İli merkezinde aday öğretmen olarak çalışan ve aday öğretmen yetiştirme sürecindeki toplam yirmi dört haftalık uyum eğitimini tamamlamış on öğretmen araştırmanın çalışma grubu olarak belirlenmiştir. Araştırma verileri görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Yapılan görüşmelerde araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış, veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, aday öğretmen yetiştirme sürecinde alınan eğitimlerin öğretmenlik uygulamalarına katkısının olduğu, özellikle staj uygulamasının sınıf yönetimi, öğretim ilke ve yöntemleri, ölçme ve değerlendirme ve öğrenci-öğretmen ilişkileri başta olmak üzere öğretmenlik ile ilgili alanlarda aday öğretmenlere tecrübe kazandırdığı ortaya çıkmıştır. Alınan bu eğitimlerin ayrıca aday öğretmenlerin özgüvenlerini sağladığı ancak öğretmenlerin hizmetiçi eğitim için ayrılan sürenin uzun olduğu ve kısaltılması gerektiği yönünde görüşe sahip oldukları görülmüştür. Araştırma sonunda aday öğretmen yetiştirme eğitimlerinin, aday öğretmenlerin atamasını takip eden süreç içerisinde ve aday öğretmenlerin bağımsız olarak derslere girmeye başlamadan önce gerçekleştirilmesine devam edilebileceği, yetiştirme eğitimi sürecinde aday öğretmenler tarafından doldurulması zorunlu olan çok sayıdaki formlarla ilgili gerekli sadeleştirmeler yapılarak kırtasiye yükünün azaltılabileceği, danışman öğretmenlerin daha çok rehberliği ön planda tutan bir yaklaşım sergileyebilecekleri, hizmetiçi eğitim faaliyetlerinin program içeriklerinin yoğunluğunun ve süresinin azaltılabileceği şeklinde birtakım öneriler getirilmiştir

CONTRIBUTION OF THE TRAINING TAKEN DURING CANDIDATE TEACHER TRAINING TO TEACHING PRACTICES: PROBLEMS AND SOLUTION SUGGESTIONS

The aim of this study is to examine the opinions of candidate teachers about the contributions of the sixteen-week classroom observation activities, teacher training practices (internship practice) and the eight-week in-service training (face-to-face training activities) that to their teaching practices. The study group is ten teachers who worked as candidate teachers and completed twenty-four-week compliance training during the candidate teacher training in the Kahramanmaraş city center during the 2016-2017 academic year. The research data were collected by interview method. Semi-structured interview form developed by the researchers was used in the interviews and the data were analyzed with descriptive analysis method. As a result of the research, it was found out that the training taken during the candidate teacher training contributed to the teaching practices, and particularly the internship practice helped to gained the experience by candidate teachers in the areas related to teaching, especially classroom management, teaching principles and methods, measurement and evaluation and student-teacher relations. It has been seen that these trainings also provide self-confidence to the candidate teachers, but the teachers have the opinion that the duration ofin-service training is too long and should be shortened. At the end of the research it is suggested that the candidate teacher trainings can be continued in the process following the appointment of the candidate teachers and before the candidate teachers independently start teaching in the classes. It is also suggested that the stationary burden can be reduced by making necessary refinements about the many forms required by the candidate teachers during the training period. Additionally, it is suggested that counselor teachers can show a more guidance approach and the intensity and duration of program contents of in-service training activities can be reduced

___

Akdemir, A. S. (2013). Türkiye’de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. Turkish Studies, 8(12), 15–28. doi:10.7827/TurkishStudies.5706
Altınkurt, Y., Kürşat, Y. & Erol, E. (2014). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik motivasyonları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 48–62.
Arslan, H. & Şahin, İ. (2013). Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim kurslarına yönelik görüşleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 56–66.
Aydın, M. (1987). Bir hizmetiçi eğitim olarak denetim. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 241–249.
Azar, A. & Karaali, Ş. (2004). Fizik öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim ihtiyaçları. Millî Eğitim Dergisi, 162. 01/07/2017 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar /dergiler/Millî_Egitim_Dergisi/162/azar-karaali.htm adresinden erişilmiştir.
Azar, A. (2011). Türkiye’deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: nitelik mi, nicelik mi?. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 36-38. doi: 10.5961/jhes.2011.004 Başaran, İ. E. (1996). Eğitim yönetimi. Ankara: Yargıcı Matbaası.
Berkant, H. G., Efendioğlu, A. & Sürmeli, Z. (2014). Değerler eğitimine yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi / Investıgatıon of teachers’ vıews on values educatıon. TURKISH
STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 9/5 Spring, p. 427-440, ANKARA-TURKEY.
Blandford, S. (2000). Managing professional development in schools. London: Routledge Taylor ve Francis.
Bursalıoğlu, Z. (2012). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
Bümen, N. T. & Ercan-Özaydın, T. (2013). Adaylıktan göreve öğretmen özyeterliği ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlardaki değişimler. Eğitim ve Bilim, 38(169), 109–125.
Büyükgöze-Kavas, A. & Bugay, A. (2009). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 13–21.
Capella-Santana, N. (2003). Voices of teacher candidates: positive changes in multicultural attitudesand knowledge. The Journal of Educational Research, 96(3) 182–190. doi: 10.1080/00220670309598806.
Coşkun-Keskin, S. & Deniz, Y. (2017). Geçmişten günümüze öğretmenlerin gözünden bir meslek olarak öğretmenlik mesleği / Teaching as a profession according to teachers from past to today. TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 12/14, ANKARA-TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11694, p. 85-104.
Çermik, H., Doğan, B. & Şahin, A. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 201–212.
Ekinci, A. (2010). Aday öğretmenlerin iş başında yetiştirilmesinde okul müdürlerinin rolü. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 63–77.
Elkatmış, M., Demirbaş, M. & Ertuğrul, N. (2013). Eğitim fakültesi öğrencileri ile formasyon eğitimi alan fen edebiyat fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik öz yeterlik inançları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 41–50.
Eraslan, L. & Çakıcı, D. (2011). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu eğitim Dergisi, 19(2), 427–438.
Ergin, İ., Akseki, B. & Deniz, E. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim ihtiyaçları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 55–66.
Fullan, M. G. (2001). The new meaning of educational change. New York: Teachers College Press.
Günbayı, İ. & Taşdöğen, B. (2012). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin hizmetiçi eğitim programları üzerine görüşleri: Bir durum çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(3), 87–117.
Hoy, W.K. & Woolfolk, A. E. (1990). Socialization of student teachers. American Educational Research Journal, 27(2), 279–300.
Işık, A., Çiltaş, A. & Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 14, Sayı 1, 53-62.
Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70–97.
Karaman, P. & Şahin, Ç. (2017). Öğretmen adaylarının ölçme-değerlendirme okuryazarlıklarının mikro-öğretim yoluyla geliştirilmesi / Improving the assessment literacy of teacher candidates via micro-teaching. TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr.
Tahsin Aktaş Armağanı) Volume 12/4, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11428, p. 255-274.
Kartal, T. & Afacan, Ö. (2012). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 76 – 96.
Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1–2), 1–14.
MEB, (2016a). Aday öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin yönerge. Makam Oluru Sayısı 2456947, Tarihi 02/03/2016.
MEB, (2016B). Aday öğretmen yetiştirme programi. http://oygm.meb.gov.tr/www/aday- ogretmenyetistirme-surecine-iliskin-yonerge-ve-yetistirme-programi/icerik/328, (erişim tarihi: 01/07/2016).
Memduhoğlu, H. B. & Topsakal, C. (2008). Öğrenci ve öğretim elemanlarının görüşlerine göre ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programlarının niteliği ve programlarda yaşanan sorunlar. Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 95–129.
Önen, F., Mertoğlu, H., Saka, M. & Gürdal, A. (2009). Hizmetiçi eğitimin öğretmenlerin öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin bilgilerine etkisi: Öpyep örneği. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 9–23.
Polat, S. (2013). Pedagojik formasyon sertifika programı ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 48–60.
Polat, S. (2014). Bir mesleğe/işe sahip olan pedagojik formasyon eğitimi sertifika programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelme nedenleri. International Journal of Human Sciences, 11(1), 128–144. doi:10.14687/ijhs.v11i1.2740
Sabuncuoğlu, Z. (1991). Personel yönetimi. İstanbul: Teknografik Matbaacılık.
Sarıtaş, M. (2007). Okul deneyimi I uygulamasının aday öğretmenlere sağladığı yararlar konusundaki görüşlerin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 2007, 121–143.
Seferoğlu, S. S. (2003). Öğretmenlerin hizmet-içi eğitiminde yeni yaklaşımlar, Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu, 21-23 Mayıs 2003, Cumhuriyet Üniversitesi Kültür Merkezi, Sivas.
Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40–45.
Selimoğlu, E. & Biçen-Yılmaz, H. (2009). Hizmetiçi eğitimin kurum ve çalışanlar üzerine etkileri. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 1, 1–12.
Süral, S. & Sarıtaş, E. (2015). Pedagojik formasyon programına katılan öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik yeterliklerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 62–75.
Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlilikleri: modern bir söylem ve retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 63–82.
Tataroğlu, B., Özgen, K. & Alkan, H. (2011). Matematik öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih nedenleri ve beklentileri. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27-29 April, 998-1006.
Taymaz, H. (1981). Hizmetiçi eğitim: kavramlar, ilkeler, yöntemler. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları No:94.
Topçu, N. (2016). Türkiye’nin maarif davası (20. Baskı). İstanbul: Dergâh yayınları.
Özsoy, G., Özsoy, S., Özkara, Y. & Memiş, A.D. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörler. Elementary Education Online, 9(3), 910– 921.
Yalın, İ. (2001). Hizmetiçi eğitim programlarının değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 150. 01/07/2017 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Millî_Egitim_ Dergisi/150/yalin.htm adresinden erişilmiştir.