100. YILINDA ÖĞRETMEN ADAYLARI VE ÖĞRENCİLERİN BAKIŞIYLA ÇANAKKALE SAVAŞLARI: BİR METAFOR ARAŞTIRMASI
Bir kavramı, olayı, olguyu veya varlığı mecaz bir anlatımla ifade etme şekli olarak açıklanan metafor, son yıllarda eğitimde sıkça başvurulan öğretim teknikleri arasında yer almaktadır. Yapılan çalışmalar bireylerin oluşturdukları metaforların geçmiş bilgi ve deneyimlerinden etkilendiği sonucunu ortaya koymaktadır. Türk tarihinin öğretiminde de bireylerin geçmişte yaşamış kişilere, olaylara veya tarihi kavramlara ilişkin görüşleri kullandıkları metaforlar aracılığıyla tespit edilmeye çalışılmaktadır. Çanakkale zaferinin öğretimi de bu açıdan öğretim programlarında ayrı bir öneme sahiptir. Bu tarihi zaferin öğrencilerde ve öğretmen adaylarında bıraktığı iz, oluşturdukları metaforlar aracılığıyla da belirlenebilir. Bu çalışmanın amacı Adıyaman ilinde öğrenim gören sosyal bilgiler, sınıf öğretmenliği ve tarih öğretmen adaylarının, 8. Sınıf ortaokul öğrencilerinin ve ortaöğretim 12. Sınıf öğrencilerinin "Çanakkale Savaşı" kavramı üzerine oluşturdukları metaforları belirlemeye çalışmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile yürütülen araştırmanın verilerini elde etmek için araştırmacılar tarafından görüşme formu oluşturulmuştur. Görüşme formunda metafor ile ilgili gerekli açıklama yapıldıktan sonra farklı kavramlarla ilgili metafor örnekleri verilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilerek benzer metaforlar aynı kategoride toplanmıştır. Sonuç olarak öğretmen adaylarının sırayla lise ve ortaokul öğrencilerine göre daha fazla metafor kullandıkları anlaşılmıştır. Ayrıca başta "Mücadele" olmak üzere, "Var Olma", "Yıkım", "Yeniden Doğuş" ve "Tarihten Ders Alma" temaları altında öğrenci ve öğretmen adayları metaforlar oluşturmuşlardır
ÇANAKKALE BATTLES THROUGH THE VIEWS OF PRESERVICE TEACHERS AND STUDENTS IN THE CENTENARY YEAR: A METAPHOR RESEARCH
The objective of this study is to determine the meanings attributed by candidate teachers and students on Dardanelles Wars through the metaphors they create. Starting from this point, the problem situation of the work was determined as “How is the state of metaphor creation of candidate teachers and students on Dardanelles Wars?” The sub-problems determined based on the problem situation are as follows: 1- How is the level of metaphor creation of candidate teachers and students on “Dardanelles wars” in terms of the level of the class? 2- Considering their mutual features, under which categories the metaphors of Candidate teachers and students on Dardanelles Wars are gather? Conceptual Framework Metaphor (simile), also defined as the art of using words outside their actual meanings, is a literary art frequently used for strengthening the words, providing depth to words and expressing the states or situations that sometimes cannot be expressed in many words in the most effective and brief way. http://tr.wikipedia.org/wiki/Mecaz). According to Saban (2008), a metaphor is the structure that is formed by the expression that X is similar to Y in an explicit or implicit manner. By means of metaphors, the concepts of which meaning we are unable to make clear become easier to be understood by our mind through concrete expressions that have occurred or are likely to occur. This way, the metaphor used ensures understanding even if the concept does not mean anything (Soydaş; 2010). By means of metaphors, many abstract concepts can be placed into schemas that have already been created in our minds more easily, and they help the facilitation and permanence of learning. Metaphor has ranked among the instruction techniques used in education for this purpose in recent years. Especially in subjects such as history that do not include many concrete materials and elements, traces of the past can be instructed more easily to students by means of metaphors. Furthermore, using positive metaphors to be created, establishing a strong bond between the students and the past can be facilitated. With this study, it was endeavoured to reflect how university students, who will become classroom teachers in primary schools, social studies teachers in secondary schools and History teachers in high schools and who will teach this subject, perceive the Dardanelles Wars as future teachers, while at the same time putting forth how the Dardanelles Wars are perceived by students at basic education and secondary education level.
___
- AKTAŞ, Ö., Özmen A. (2013). Savaş kavramı üzerine üniversite öğrencilerinin görüşleri (Kafkas Üniversitesi örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013 17 (1): 37-55
- ATA, B. (2001). Çanakkale Savaşlarını Nasıl Öğreteceğiz? Türk Yurdu 164, 23-29
- ALTUN, A. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Tarih Merakına Yönelik Bir İnceleme, ss 16-32
- Aydın, F., Ünaldı, Ü. E. (2010). The analysis of geography teacher candidates perceptions towards “geography” concept with the help of metaphors. International Online Journal of Educational Sciences, 2 (2), 600-622.
- BACANLI, H. (1999), Duyuşsal Davranış Eğitimi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- COŞKUN, M. (2010). Lise öğrencilerinin “iklim” kavramıyla ilgili metaforları (zihinsel imgeleri). Turkish Studies, 5/ 3, ss.919-940.
- DENZİN, Norman; YVONNA S. Lincoln.; DENZİN NORMAN K. ve Y.S.Lincoln (Ed.). Second edition, London, 2003.
- ER Tuna, Y. MAZMAN BUDAK, F. (2013).Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının “Tarih” Kavramına İlişkin Algılarının Mecazlar/ Metaforlar Yardımıyla Analizi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6/14,ss. 609-642
- KARASAR, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yay.
- KEÇE, M. (2014). Tarih ve Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bazı Tarih Kavramlarına İlişkin Algılarının Metaforlar Yoluyla Analizi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 29/4, ss.143-156
- KELEŞ, H. ŞAHİN, M. AKTAŞ, Ö. EROL, N. (2013).Tarih Öğretmen Adaylarının Türk Denizcilik Tarihi İle İlgili Olayların Önemine İlişkin Düşünceleri, Kastamonu Eğitim Dergisi 21/4,s.1575-1592
- KRENNMAYR. T. (2011) Metaphor in newspapers, http://www.let.vu.nl/en/Images/Krennmayr1_tcm13-216084.pdf
- LAKOFF, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago; London: University of Chicago Press
- MUTLUER C. (2014).Edebiyat Öğrencilerinin Tarih Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Analizi, Journal of History School, 7/19, ss. 699-718.
- NAS, R. (2000), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi.Ezgi Kitapevi Yayınları:Bursa.
- ORUÇ, Ş. (2006). Ders Kitaplarında Savaş Olgusu, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 10/3, ss. 9-29
- ÖZBARAN, S. (1991), “Savaş ve Ders Kitapları”. Cumhuriyet (4 Mart) 2.
- SABAN, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 135-155.
- SABAN, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459- 496.
- SEZEN, A. (2010)Üniversite Öğrencilerinin Çanakkale Savaşlarıyla İlgili Bilişsel Algı Ve Yorumlama Biçimleri, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi,10/ 2, 2010 ss. 175 ‐201.
- SOYDAŞ, S. ( 2010). Öğrencilerin Hayat Bilgisi Dersinde Edindikleri Demokrasi ve Demokratik Yaşamla İlgili Kavramlara İlişkin Oluşturdukları Metaforların Hermeneutik Yaklaşımla İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.)
- ÜLKEN, H. Z. (1955). “UNESCO ve Tarih Öğretimi”. Yeni Öğretmen Dergisi. (19)
- YALÇINKAYA, E. (2010) İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Tarih Kavramına İlişkin Metaforları, I. Uluslararası Tarih Eğitimi Sempozyumu Özet Kitabı.
- YALÇINKAYA, E. (2013) Tarih Kavramına Yönelik Sınıf Öğretmeni Adaylarının Ürettikleri Metaforların İncelenmesi, Journal of World of Turks, 5/3, ss.96-111.
- YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.