ERGENLERDE ALGILANAN SOSYAL DESTEK VE SİBER ZORBALIĞA EĞİLİM ARASINDAKİ İLİŞKİLER: ARKADAŞTAN VE ÖĞRETMENDEN ALGILANAN SOSYAL DESTEĞİN ARACI ROLÜ

Bu araştırmanın amacı aileden algılanan sosyal destek ile siber zorbalığa eğilim arasındaki ilişkide arkadaştan ve öğretmenden algılanan sosyal desteğin aracı rolünü incelemektir. Araştırmanın katılımcıları 301 ortaöğretim öğrencisinden oluşmaktadır. Katılımcıların 129'u (% 43) kız, 172'si (% 57) ise erkektir. Katılımcılar 14-18 yaş arasındadır ve yaş ortalaması 16,6'dır. Veriler Revize Edilmiş Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Siber Zorbalık Tutum Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Verileri analiz etmek için SPSS 21.00 programı kullanılmıştır. Araştırmada değişkenler arası ilişkileri hesaplamak için Pearson Korelasyon Katsayısından yararlanılmıştır. Öğretmenden ve arkadaştan algılanan sosyal desteğin aileden algılanan sosyal destek ile siber zorbalığa eğilim arasındaki ilişkide aracı rol oynayıp oynamadığı hiyerarşik regresyon analiziyle incelenmiştir. Pearson korelasyon analizi sonucunda Revize Edilmiş Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin alt boyutları ile siber zorbalığa eğilim arasında negatif yönde ve anlamlı ilişkilerin olduğu görülmüştür. Hiyerarşik regresyon analizi bulguları aileden algılanan sosyal destek ve siber zorbalığa eğilim arasındaki ilişkide arkadaştan algılanan sosyal desteğin tam aracı rol oynadığını göstermiştir. Öte yandan öğretmenden algılanan sosyal desteğin bu ilişkide kısmi aracı rol oynadığı belirlenmiştir. Öğretmenden ve arkadaştan algılanan sosyal desteğin aracı rollerinin istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı Sobel z testiyle incelenmiştir. Sobel z testinden elde edilen sonuçlar her iki değişkenin aracılık rolünün de anlamlı olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmadan elde edilen bu bulgular alanyazın doğrultusunda tartışılmıştır

RELATIONSHIPS BETWEEN PERCEIVED SOCIAL SUPPORT AND CYBERBULLYING TENDENCY IN ADOLESCENTS: THE MEDIATOR ROLE OF PERCEIVED SOCIAL SUPPORT FROM FRIEND AND TEACHER

Introduction and the Purpose of the Study That the information and communication technologies cause negative relationships among adolescents is called as “cyberbullying” by the researchers. Kowalski ve Limber (2007) defined cyberbullying as sending harmful or disturbing messages or pictures to others on purpose by using the internet and other communication tools. Shariff and Gouin (2005) defined cyberbullying stated that cyberbullying is a kind of psychological bullying done by using electronic tools such as mobile phones, blogs, web sites, chat rooms, etc. According to Lacey (2007), cyberbullying is that using digital technology with the purpose of sending other individuals disturbing messages or doing social aggression. On analyzing the studies done abroad, it can be seen that cyberbullying and victimization are common problems. Li (2006) determined that one fourth of every student in secondary schools is exposed to cyberbullying, one sixth of every student do the cyberbullying behavior. Ybarra and Mitchell (2004a) determined that 15 % of the students between the ages of 10 and 17 do the cyberbullying behavior. In an another study done with the students between the ages of 13-18, it was determined that almost half of the students are exposed to cyberbullying, in addition to this, 21 % of them are cyberbullies (Raskauskas and Stoltz, 2007). In a similar study, it was stated that 7 % of the students between 11-15 ages received threatening e-mails at least once (Noret and Rivers, 2006). In a study done by Lazuras, Barkoukis, Ourda and Tsorbatzoudis (2013), it was found that 32 % of the participants were exposed to or witnessed cyberbullying, 12,5 % of them did bullying. The studies done in Turkey also present that cyberbullying is a common problem. Topçu (2008) found that 48 % of the high school students do cyberbullying. Ayas (2011) reported that 16 % of the secondary school students did cyberbullying, 17 % of them were exposed to it. Dilmaç (2009) determined in his study done with the university students that 23 % of them have done cyberbullying at least once throughout their lives, 55 % of them have been exposed to cyberbullying at least once. Arıcak (2009) stated that once in every five students has done cyberbullying and almost half of the students have been exposed to cyberbullying. The fact that cyberbullying is so common among the adolescents and it causes various problems has caught the attentions of the researchers. Yet it is seen that these researches have only analyzed the relations of cyberbullying with the other psychological terms, not the mediator effects of it. Thus, this study aims to analyze the direct and indirect relationships between the social support that the adolescents perceive and the tendency to cyberbullying. In direction with this general purpose, answers to the questions below are sought: 1. What is the direction, level and significance level between the social support level that the adolescent perceive and their tendency to cyberbullying? 2. Does the social support perceived by the students from their friends mediate the relationships between the social support perceived from the family and the tendency to cyberbullying? 3. Does the social support perceived by the students from their teachers mediate the relationships between the social support perceived from the family and the tendency to cyberbullying? Method This study is a correlation survey model which aims to analyze the relations between the perceived social support of the adolescents and their tendency to cyberbullying. Karasar (2009) defined correlation survey model as a model which aims to determine the level and the existence of the change among two or more variables. Within this model, the relations between the pervceived social support of the adolescent and their tendency to cyberbullying have been analyzed. Research Working Group The data of the study was collected from 301 students getting educated in 9th, 10th and 11th grades in one Anatolian high school, one industrial vocational high school, one private high school and science high school in Erzurum in 2014-2015 academic years by considering the school type, the number of the students and accessibility. The work group consists of 129 (43 %) girls and 172 (57 %) boys. The ages of the students range between 14 and 18, and the average of the age is 16.6. Data Collecting Instruments A personal information questionnaire was prepared by the researcher in order to determine gender, grade, school type, age, parent’s educational background of the participants, where they connect to the internet and weekly internet connection hours. Besides, Cyberbullying Attitude Scale developed by Türkoğlu (2013) and Revised Perceived Social Support Scale developed by Yıldırım (1997) were used in the study. Analysis of the Data Within the purpose of the study, correlation analysis was done to determine the relations of the variables and the relations were determined with Pearson’s correlation coefficient. The r value, Pearson’s correlation coefficient, was interpreted as: if the r value is between .00- .29, it indicates low relations; if it is between .30 and .69, it indicates medium relations; if it is between .70 and 1.00, it indicates high relations (Büyüköztürk, 2008). Statistically, the significance level is accepted as .05. In addition, hierarchical regression analysis was done do to determine whether the social support perceived from friends and teachers mediate the relations between the social support perceived from family and the tendency to cyberbullying, Sobel z test was used to determine whether this mediation is significant. For the analyses of the study, SPSS 21.00 was used. Findings and Discussion Correlations between the Variables It was determined that there is negative, low and significant relations between the social support perceived from family, friend and teacher and tendency to cyberbullying r= -.24, -.29, -.24, p

PDF

___

AKAL, A. (2010). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Sosyal Destek ile Öfke İfade Biçimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
AOYAMA, I., SAXON, T.F., & FEARON, D.D. (2011). Internalizing Problems among Cyberbullying Victims and Moderator Effects of Friendship Quality. Multicultural Education & Technology Journal, 5(2), 92-105.
ARICAK, O.T. (2009). Psychiatric Symptomatology as a Predictor of Cyberbullying among University Students. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184.
ARSLAN, G., & KABASAKAL, Z. (2013). "Ergenlerin Problem Çözme Becerileri ve Ana-Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi", TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- ISSN:1308- 2140, (Sosyal Bilimler), Volume 8/6, Spring 2013, www.turkishstudies.net, DOI Number : http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4848, p. 33-42
AYAS, T., & HORZUM, M.B. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Sanal Zorba ve Mağdur Olma Durumu. İlköğretim Online, 11(2), 369-380.
AYAS, T. (2011, Ekim). Lise Öğrencilerinin Sanal Zorba ve Mağdur Olma Yaygınlığı. 11. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde Sunulmuş Sözlü Bildiri, İzmir.
BARON, R.M., & KENNY, D.A. (1986). The Moderator –Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
BAŞER, Z. (2006). Aileden Algılanan Sosyal Destek İle Kendini Kabul Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
BAYAR, Y. (2010). Okul Sosyal İklimi İle Geleneksel ve Sanal Zorbalık Arasındaki İlişkiler: Genellenmiş Akran Algısının Aracı Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
BAYRAM, N. (2009). Sosyal Bilimlerde Spss İle Veri Analizi. Bursa: Ezgi Yayınevi.
BİNGÖL, N. (2013). Lise Öğrencilerinin Siber Zorba ve Mağdur Olma Davranışları İle Yakın Sosyal Çevrelerinden Algıladıkarı Sosyal Destek Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2008). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
CALVETE, E., ORUE, I., ESTÉVEZ, A.,VILLARDÓN, l., & PADILLA, P. (2010). Cyberbullying in Adolescentsa: Modalities and Aggressors Profile. Computers in Human Behavior, 26, 1128–1135.
CAN, Y. (2014). "Türk Ailesinde Aile İçi Şiddetin Kültürel Dinamikleri", TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic -, ISSN:1308-2140, (Prof. Dr. Ahmet Topaloğlu Armağanı-Sosyal Bilimler-), Volume 9/8, Summer 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7137, p.13-19.
CASAS, J. A., DEL REY, R., & ORTEGA-RUIZ, R. (2013). Bullying and Cyberbullying: Convergent and Divergent Predictor Variables. Computers in Human Behavior, 29, 580- 587.
ÇETİN, B., PEKER, A., & EROĞLU, Y. (2010, Haziran). Kız Öğrencilerde Siber Zorba ve Kurban Olmanın Yordayıcıları Olarak İnternet Bağımlılığı ve Yaşam Doyumu. 1.Uluslararası Kadın ve Sağlık Kongresi’nde sunulmuş sözlü bildiri, 3-5 Haziran, Sakarya Üniversitesi, Türkiye.
ÇETİN, B., PEKER, A., EROĞLU, Y., & ÇİTEMEL, N. (2011). Siber Zorbalığın Bir Yordayıcısı Olarak İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar: Ergenler İçin Bir Ön Çalışma. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1064-1080.
ÇİFÇİ, S. (2010). Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerin Sanal Zorbalık Düzeyleri İle Empatik Eğilim Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat
DEMPSEY, A.G., SULKOWSKI, M. L., NICHOLS, R., & STOCRH, E. A. (2009). Differences Between Peer Victimization in Cyber and Physical Settings and Associated Psychosocial Adjustment in Early Adolescence. Psychology in The Schools, 46, 962-972
DİLMAÇ, B. (2009). Sanal Zorbalığı Yordayan Psikolojik İhtiyaçlar: Lisans Öğrencileri İçin Bir Ön Çalışma. Educational Sciences: Theory & Practice 9(3), 1291-1325.
DUMONT, M., & PROVOST, M.A. (1999). Resilience in Adolescent: Protective Role of Social Support, Coping Strategies, Self Esteem and Social Activities on Experience of Stress and Depression. Journal of Youth and Adolescence, 28(3), 343-363.
EKİCİ, F.Y. (2014). “Öğretmen Adaylarının Demokratik Tutumları ve Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi,” TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- ISSN:1308-2140, (Sosyal Bilimler), Volume 9/11, Fall 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7416 p. 593-602.
EKŞİ, F. (2012). Narsistik Kişilik Özelliklerinin İnternet Bağımlılığı ve Siber Zorbalığı Yordama Düzeyinin İncelenmesi. Educational Sciences: Theory & Practice 12(3), 1683-1706.
ERÇEVİK, A. (2014). Lise Öğrencilerinin Duygusal Özerklik ve Sosyal Destek Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
EROĞLU, Y., AKTEPE, E., AKBABA, S., IŞIK, A., & ÖZKORUMAK, E. (2015). Siber Zorbalık ve Mağduriyetin Yaygınlığının ve Risk Faktörlerinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40 (177), 93-107.
EROĞLU, Y. (2014). Ergenlerde Siber Zorbalık ve Mağduriyeti Yordayan Risk Etmenlerini Belirlemeye Yönelik Bütüncül Bir Model önerisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
EROĞLU, Y. (2011). Koşullu Öz-Değer Riskli İnternet Davranışları ve Siber Zorbalık/Mağduriyet Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
EROĞLU, Y., ÇETİN, B., GÜLER, N., PEKER, A., & PEPSOY, S. (2011). From Cybervictimization to Coping Ways of Stress: Gender as Moderator. Chova, L.G.,
Belenguer, D.M. & Martinez, A.L. (Eds.) Proceedings of EDULEARN11 Conference (pp.2699-2707). Barcelona, Spain.
EŞKİSU, M. (2009). Liseli Öğrencilerin Zorbalık Düzeyleri İle Aile İşlevleri ve Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
FANTI, K. A., DEMETRIOU, A. G., & HAWA, V. V. (2012). A Longitudinal Study of Cyberbullying: Examining Risk and Protective Factors. European Journal of Developmental Psychology, 9, 168-181.
GENÇOĞLU, C., KUMCAĞIZ, H., & ERSANLI, K. (2014). "Ergenlerin Şiddet Eğilimine Etki Eden Ailevi Faktörler", TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- ISSN:1308-2140, (Sosyal Bilimler), Volume 9/2, Winter 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6208 p. 639-652,
HEMPHILL, S. A., KOTEVSKI, A., TOLLIT, M., SMITH, R., HERRENKOHL, T. I., TOUMBOUROU, J. W., & CATALANO, R. F. (2012). Longitudinal Predictors of Cyber and Traditional Bullying Perpetration in Australian Secondary School Students. Journal of Adolescent Health, 51, 59–65.
HUANG, M., YEN, C., & LUNG, F. (2010). Moderators and Mediators among Panic, Agoraphobia Symptoms, and Suicidal Ideation in Patients with Panic Disorder. Comprehensive Psychiatry, 51, 243–249.
KALAYCI, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayınları.
KARASAR, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
KATZER, C., Fetchenhauer, D., & Belschak, F. (2009). Cyberbullying: Who are The Victims? A Comparison of Victimization in Internet Chatrooms and Victimization in School. Journal of Media Psychology, 21 (1), 25-36.
KILINÇ, M., & DOĞAN, A. (2014)." Ortaokul 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı İle Biliş Üstü Farkındalıklarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi", TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- ISSN:1308-2140, (İsmail Yıldırım Armağanı-Sosyal Bilimler), Volume 9/5 Spring 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6526, p. 1385-1396
KOCAŞAHAN, N. (2012). Lise ve Üniversite Öğrencilerinde Akran Zorbalığı ve Sanal Zorbalık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
KOWALSKI, R.M., & LIMBER, S. P. (2007). Electronic Bullying among Middle School Students. The Journal of Adolescent Health: Offical Publication of the Society for Adolescent. Medicine, 41(6), 22-30.
KOZAKLI, H. (2006). Üniversite Öğrencilerinde Yalnızlık ve Sosyal Destek Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
LACEY, B. (2007). Social Aggression: A Study of Internet Harassment. Unpublished Doctoral Dissertation, Long Island University, ABD.
LAZURAS, L., BARKOUKIS, V., OURDA, D., & TSORBATZOUDIS, H. (2013). A Process Model of Cyberbullying in Adolescence. Computers in Human Behavior, 29, 881-887.
LI, Q. (2006). Cyberbullying in Schools: A Research of Gender Differences. School Psychology International, 27, 157-170.
MORAHAN-MARTIN, J., & SCHUMACHER, P. (2000). Incidence and Correlates of Pathological Internet Use among College Students. Computers in Human Behavior, 16, 13-29.
MORRIS, K.L. (2007). Familial Antecedents of Bullying and Victimization: The Moderating Role of Social Support. Unpublished Doctoral Dissertation, Universtiy of California Riverside, California.
NORET, N., & RIVERS, I. (2006). The Prevalence of Bullying by Text Message or Email: Result of a four year study. Poster Presented at British Psychological Society, Annual Conference, Cardifft.
OKANLI, A. (1999). Hemşirelik Öğrencilerinin Aile ve Arkadaşlarından Algıladıkları Sosyal Destek İle Anksiyete Düzeyi Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
ÖZBEŞLER, C. (2001). Çocukluk Çağı Lösemileri ve Sosyal Destek Sistemlerinin Aile İşlevlerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
PATCHIN, J. W., & HINDUJA, S. (2010). Cyberbullying and Self-Esteem. Journal of School Health, 80 (12), 614-621.
PATCHIN, J. W., & HINDUJA, S. (2006). Bullies Move Beyond The School Yard: A Preliminary Look at Cyber Bullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
PEKER, A. (2015). Ergenlerin Saldırganlık ve Siber zorbalık davranışları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 61, 323-336.
PEKER, A., ÖZHAN, M.B., & EROĞLU, Y. (2015). Ergenlere Yönelik Siber Zorbalıkla Başa Çıkma Ölçeği'nin Geliştirilmesi. International Journal of Human Sciences, 12(1), 569- 581.
PEKER, A. (2013, Kasım). Ortaokul Öğrencilerinin Siber Zorba ve Siber Mağdur Olma Durumu. 5. Uluslararası Risk Altında ve Korunması Gereken Çocuklar Sempozyumu’nda sunulmuş sözlü bildiri, Antalya.
PEKER, A., EROĞLU, Y., & ÇİTEMEL, N. (2012). Boyun Eğici Davranışlar ile Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet Arasındaki İlişkide Cinsiyetin Aracılığının İncelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 205-221.
PEKER, A., EROĞLU Y., & ADA, Ş. (2012). Ergenlerde Siber Zorbalığın ve Mağduriyetin Yordayıcılarının İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğtim Fakültesi Dergisi, 12(2), 185-206.
PEKER, A., & EROĞLU, Y. (24-26 Eylül 2010). Erkek Öğrencilerde Siber Zorba ve Kurban Olmanın Yordayıcısı Olarak İnternet Bağımlılığı. Sünbül, A.M. ve Şahin, İ. (Ed.) 4. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Kitabı (ss. 862-867). Selçuk Üniversitesi, Konya.
RASKAUSKAS, J., & STOLTZ, A.D. (2007). Involvement in Traditional and Electronic Bullying among Adolescents. Developmental Psychology, 43,564-575.
SERİN, H. (2012). Ergenlerde Siber Zorbalık / Siber Mağduriyet Yaşantıları ve Bu Davranışlara İlişkin Öğretmen ve Eğitim Yöneticilerinin Görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
SHARIFF, S., & GOUIN, R. (2005). Cyber - Dilemmas: Gendered Hierarchies Free Expression and Cyber-Safety İn Schools, Presented at Safety and Security in a Networked World: Balancing Cyber-Rights and Responsibilities. Oxford Internet Institute Conference, Oxford, U.K.
SOURANDER, A., BRUNSTEIN-KLOMEK, A., HELENIUS, H., IKONEN, M., LINDROOS, J., LUNTAMO, T., & KOSKELAINEN, M. (2010). Psychosocial Risk Factors Associated with Cyberbullying Among Adolescents: A Population-Based Study. Archives of General Psychiatry, 67, 720-728.
SÖNMEZAY, H. (2010). Lise Öğrencilerinde Zorbalığın İletişim Becerileri ve Algılanan Sosyal Destek İle İlişkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yükseks Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
ŞAHİN, M., SARI, S.V., ÖZER, Ö., & ER, S.H. (2010). Lise Öğrencilerinin Siber Zorba Davranışlarında Bulunma ve Maruz Kalma Durumlarına İlişkin Görüşleri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 257-270.
TANRIVERDİ, S. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı ile Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
TAŞDEMİR, M., & DAĞISTAN, G. (2014). "Çocuklara Sorumluluk Kazandırmada Ebeveynlerin Bhtg Yaklaşımını Uygulama Durumları: Bir Durum Çalışması", TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic -, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Ahmet Topaloğlu Armağanı-Sosyal Bilimler), Volume 9/8, Summer 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7318, p. 47-71,
TOPÇU, Ç. (2008). The Relationship of Cyber Bullying to Empathy, Gender, Traditional Bullying, Internet Use and Adult Monitoring. Unpublished Master Dissertation. Ankara: Middle East Technical University.
TÜRKOĞLU, S. (2013). Ergenlerin Problemli İnternet Kullanımları ile Siber Zorbalık Eğilimleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
UZMAN, E. (2004). Sosyal Destek Düzeyleri Farklı Üniversite Öğrencilerinin Bazı Değişkenlere Göre Kimlik Statüleri, XII. Eğitim Bilimleri Kongresi, 2, 805- 826, Ankara.
WANG, J., IANOTTI, R. J., & NANSEL, T. R. (2009). School Bullying among Adolescents in The United States: Physical, Verbal, Relational, and Cyber. Journal of Adolescent Health, 45, 368-375.
WINDLE, M. (1991). Temparement and Social Support in Adolescence: Interrelations with Depressive Symtomps and Delinguent Behaviors. Journal of Youth and Adolescence, 21 (1), 1–21.
YAMAN, E., EROĞLU, Y., & PEKER, A. (2011). Okul Zorbalığı ve Siber Zorbalık. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
YBARRA, M. L., ALEXANDER, C., & MITCHELL, K. J. (2005). Depressive Symptomatology, Youth Internet Use, and Online Interactions: A National Survey. Journal of Adolescent Health, 36 (1), 9-18.
YBARRA, L.M., & MITCHELL, K.J. (2007). Prevalence and Frequency of Internet Harassment Instigation: Implications for Adolescent Health. Journal of Adolescent Health, 41, 189- 195.
YBARRA, L.M., & MITCHELL, K. J. (2004a). Youth Engage in Online Harassment: Associations with Caregiver-Child Relationships, Internet Use, and Personal Characteristics. Journal of Adolescence, 27 (3), 319-336.
YBARRA, L.M., & MITCHELL, K. J. (2004b). Online Aggressor/Targets, Aggressors, and Targets: A Comparison of Associated Youth Characteristics. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 1308-1316.
YILMAZ, E., YILMAZ, E., & KARACA, F. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Destek ve Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 18, 71-79.
YILDIRIM, İ. (1997). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Geliştirilmesi, Güvenirliği ve Geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.