‫أنموذج‬ ‫السالم‬ ‫عليهم‬ ‫األنبياء‬ ‫الكريم‬ ‫القرآن‬ ‫في‬ ‫اإلقناع‬ ‫قاسم‬ ‫ناجي‬ ‫حمود‬ ‫رفيق‬ ‫أ‪.‬م‪.‬د‪/‬‬

‫حيث‬ ‫من‬ ‫مختلفة‬ ‫مجاالت‬ ‫عدة‬ ‫في‬ ‫اإلقناع‬ ‫كثيرة‬ ‫دراسات‬ ‫تناولت‬ ‫حقائقه‬ ‫إظهار‬ ‫عن‬ ‫بعيداً‬ ‫القرآن‬ ‫في‬ ‫اإلقناع‬ ‫ظل‬ ‫الواقع‬ ‫وفي‬ ‫وغيرها‬ ‫والقيم‬ ‫األسلوب‬ ‫عنها‬ ‫يعجز‬ ‫التي‬ ‫البديعية‬ ‫الربانية‬ ‫القدرات‬ ‫بكل‬ ‫المحسنة‬ ‫المقنعة‪،‬‬ ‫والباهرة‬ ‫الكامنة‬ ‫القرآني‪.‬‬ ‫نصها‬ ‫حسب‬ ‫والمضمون‬ ‫امل‬ ‫الك‬ ‫بالشكل‬ ‫سردها‬ ‫في‬ ‫ذاته‬ ‫حد‬ ‫في‬ ‫اإلنسان‬ ‫ويثلج‬ ‫القلب‪،‬‬ ‫يريح‬ ‫مقنع‬ ‫بياني‬ ‫وبأسلوب‬ ‫هادفة‪،‬‬ ‫إقناعيه‬ ‫بأساليب‬ ‫تميز‬ ‫الكريم‬ ‫والقرآن‬ ‫أعظم‬ ‫من‬ ‫الكريم‬ ‫القرآن‬ ‫في‬ ‫اإلقناع‬ ‫ويعد‬ ‫الروح‪،‬‬ ‫ويسعد‬ ‫العقل‪،‬‬ ‫مع‬ ‫ويتوافق‬ ‫الصدر‪،‬‬ ‫سلوب‬ ‫اال‬ ‫حيث‬ ‫من‬ ‫وذلك‬ ‫عموماً‪،‬‬ ‫والعقلية‬ ‫واللفظية‬ ‫والمنطقية‬ ‫الكتابية‬ ‫االقناعات‬ ‫كتاب‬ ‫ألن‬ ‫بمعناه‪،‬‬ ‫العظيم‬ ‫والهادف‪،‬‬ ‫القيم‬ ‫بمعناه‬ ‫والموجز‬ ‫بألفاظه‬ ‫المختصر‬ ‫الداللي‬ ‫والغرض‪،‬‬ ‫والمكان‪،‬‬ ‫والمقام‪،‬‬ ‫الشخص‪،‬‬ ‫حول‬ ‫تمثلت‬ ‫اتجاهات‬ ‫بعدة‬ ‫تمحور‬ ‫تعالى‬ ‫هللا‬ ‫وفي‬ ‫التعامل‪،‬‬ ‫في‬ ‫والرقي‬ ‫والتوجيه‬ ‫واإلرشاد‬ ‫التوضيح‬ ‫على‬ ‫واحتوت‬ ‫والمقصود‪،‬‬ ‫المحاورات‬ ‫في‬ ‫عديدة‬ ‫مهارات‬ ‫على‬ ‫واحتوت‬ ‫فكري‪،‬‬ ‫ال‬ ‫وباإللهام‬ ‫الذهنية‪،‬‬ ‫النباهة‬ ‫مع‬ ‫العقلية‬ ‫األدلة‬ ‫من‬ ‫تخلوا‬ ‫ال‬ ‫التي‬ ‫والحنان‪،‬‬ ‫بالحب‬ ‫والعطف‬ ‫واللفظية‬ ‫المنطقية‬ ‫برأيها‬ ‫واإلبداء‬ ‫وتوجهاتها‬ ‫لفكرها‬ ‫الحوار‬ ‫في‬ ‫المطلقة‬ ‫الحرية‬ ‫األخرى‪،‬‬ ‫الجهة‬ ‫إعطاء‬ ‫في‬ ‫القرآنية‬ ‫ب‬ ‫األسالي‬ ‫اشتملت‬ ‫وقد‬ ‫برأيها‪،‬‬ ‫القبول‬ ‫عدم‬ ‫أو‬ ‫اعتراضها‬ ‫دون‬ ‫من‬ ‫حتى‬ ‫أو‬ ‫جماعية‬ ‫كانت‬ ‫ء‬ ‫ً‬ ‫سوا‬ ‫نواحي‬ ‫عدة‬ ‫من‬ ‫للمخاطب‬ ‫الخطابي‬ ‫التأدب‬ ‫علو‬ ‫على‬ ‫اإلقناع‬ ‫والتعامل‬ ‫الدعوة‬ ‫مجال‬ ‫في‬ ‫لألنبياء‬ ‫الرباني‬ ‫باإلقناع‬ ‫الدراسة‬ ‫هذه‬ ‫وتمثلت‬ ‫فردية‪،‬‬‫لهم‪.‬‬ ‫والتوجيه‬ ‫اإلرشاد‬ ‫وبالنصح‬ ‫المفهوم‪.‬‬ ‫المعنى‪،‬‬ ‫الداللة‪،‬‬ ‫األسلوب‪،‬‬ ‫اإلقناع‪،‬‬ ‫مفاتيح‪:‬‬

PERSUASION IN HOLY QURAN AN EXAMPLE OF PROPHETS PEACE BE UPON THEM

Many studies has dealt with persuasion in several different areas in terms of style and values and soon. In fact, the persuasion in the Quran has remained far from showing its hidden and convincing facts, which are enhanced by all the divine abilities that mankind cannot fully describe in a full and guaranteed form according to its Quranic context. The Holy Quran is characterized by purposeful persuasive methods, and in a persuasive manner that reassures the heart, and corresponds to the mind and makes the soul happy. In general, the persuasion in the Holy Quran is one of the greatest written, logical, verbal and mental convictions. It is great in terms of the semantic method, which is abbreviated in its meaning and summary, and in terms of values and purpose as well as the great meaning, because the book of Allah was centered on people, place and purpose. It is included the clarification, guidance, and uplift in dealing, and mental integrity and intellectual inspiration. It is also included skills in the logical and verbal dialogues and affection in love, which do not give up the mental evidence with giving the other party in the dialogue the absolute freedom of thought and direction and expressing opinion, even without any objection or non- acceptance. The Quranic methods of persuasion includes the rhetorical level of the speaker in several aspects, both on the collective and the individual level. This study was the divine persuasion to the Prophets in the field of call (Dawah) and dealing, advising and guiding them.

___

  • Abdurrahman b. Ali el-cevzî, Zödu'l-Mesir fi îlmit-Tefsir (Tahk: Abdurrezzak el-Mehdi) Dâru'l Kitabi'l Arabî, Beyrut 1422
  • Ali b. Muhammed el-Vâhîdi, el-Veciz fi Tefsirî'l Kitâbî'l Âziz (Tahk: Safvan b. Adran Davudî . Dâru'lKalem, ed-Dârû'l Şamiyye, Şam, Beyrut 1415)
  • Celaleyn, Celaleddin Mahallî, Celaleddin Suyutî Tefsîru'l Celaleyn Dâru'l Hadis, Kahire b/1، 2003،
  • el-Begavî: el-Hasen b. Mes'ud, Mealimu't Tenzili fi Tefsirî'l Kur'an ''Tefsiru'l BeĞavî'' (Tahk: Mecmûâti min'el müellifeyn, Daru Tayyibetul'linneşri vet-tevzi; Mısır, 1997
  • el-Beydavî: Nâsiruddin b. Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şirazi, Envâru't Tenzil ve Esrâru't Tevill (Tahk: Muhammed b. Abdurrahman el-Merâ'şili) Daru İhyaut Turasî'l Arabî, Beyrut, 1418
  • el-Hâzin, Ali b. Muhammed el-Hâzin, Lübabu-t Tevîl fi Mea'ni'l Tenzil (Tahk: Muhammed b. Ali b. Şahîn Dârul Kutubi'l Âlemiyye, Beyrut 1415
  • el-Hicazî: Muhammed Mahmud Hicazî, et-Tahrîr vet-Tenvir ed-Dâru-t Tûnusiyyetu li'n Neşrr, Tunus, 1980
  • el-Hüseyni, Muhammed b. Reşit b. Ali, Tefsiru'l Kur'ânîl Hakîm ''Tefsiru'l Menar'', Mısır, 1990
  • el-Kurtubî Muhammed b. Ahmed b. EbuBekr el-Camîû'l Ahkamil Kur'an, ''Tefsiru'l Kurtubî'' (Tahk: Ahmed el-Berduni, İbrahim Atfiş)
  • Endelûsî, Muhammed b.Yusuf el-Endelûsî el-Bahru'l Muhit fît-Tefsir (Tahk: Sıdkı Muhammed Cerril Dâru'l Fikr Beyrut 1420)
  • en-Nesefî: Abdullah b. Ahmed b. Mahmud, Tefsîru'n Nesefi ''Medârîku't- Tenzil ve Hakâîku-t Te'vil.(Tahk: Yusuf Ali Budeyvi) Dâru'l Kelimi't-Tayyib
  • er-Razi: Muhammed b. Amr el-Hasen, Mefâtîhu'l Ğayb et-Tefsîru'l Kebîr, Daru İhyait Turasil Arabî, Beyrut 1420
  • es-suyutî, Abdurrahman bin EbuBekir, Celaleddin Suyutî Darûl Fikr, Beyrut
  • et-Taberi Ali b. Muhammed b Ali, Ahkâmu'l Kur'ân (Tahk: Musa b. Muhammed b. Ali, Dâru'l Kütübî'l Îlmiyye Beyrut, 1405
  • ez-zeccâc, İbrahim ibn es-seriyy, Meânî'l Kur'an ve İrâbûh (Tahk: AbdulJalil Abdo Shalaby, Âlemûl'Kütüb, Beyrut 1988)
  • ez-Zemehşeri, Mahmud b. Ömer b. Ahmed, el-Keşşaf an Hakâîkî Ğevamizî't Tenzil Daru'l Kitabî'l Ârabi, Beyrut b /3، 1414‫ه‬، 8/
  • ez-Zühayli, Vehbe Mustafa ez-Zühayli, et-Tefsiru'l Vesît Dâru'l Fikr, Şam 1422
  • İbn Arefe: Muhammed b. Muhammed îbn arefe, Tefsîru'l İmamu Îbnu Arefe (Tahk: Hasan el-Menaî, Tunus 1986
  • İbnmanzur, Muhammed Mükerrem Ali, Lisânü'l Arab, Dâru'l Sadr Beyrud 1414
  • İstanbûlî, Ruhu'l Beyan, Dâru'l Fikr, Beyrut
  • İzzeddin İzzeddin b. Abdulselam, Tefsiru'l Kur'an ''İhtısâru li'tefsiril Maverdî'' (Tah: Abdullah b. İbrahim el Vehbi) Darul ÎbnuHazm, Beyrut 1996
  • Kamil Muhammed Aweidah, Platon ''Beyne'l Diyanatî'l Şarkiyyeti ve Felsefetil Yunan Dârûl Kûtûbî'l Alemiyye, Beyrut, Lübnan 12
  • Kurân-il Kerim
  • Kuşeyrî, Abdulkerim b. Hevâzin, Letâiful'Besyûnî (Tahk: el-Hey'etul'Mısriyyetû'l Âmme li'iKitab, Mısır 80)
  • Muhammed Abdullah Zemaneyn, Tefsiru'l Kur'anîl Azil (Tahk:Hüseyin Ukkaşe, Muhammed b.Mustafa el-Kenz el-Fârûku'l-Hadise, Kahire 2002)
  • Muhammed Demenhûrî, 26 Nisan Pazar 2009
  • Muhammed Mütevvelli eş-şaravî, Havetiru Kur'aniyye, Tefsiru'l Şaravî, Âhbâru'l Yevm, Mısır 1991
  • Mustafa, Mu'tasım Ebubekir ''Mın Esâliybül İkna i fil Kurân-il Kerim
  • Mücahid bin Cebr (Tahk: Muhammed Abdulselam Ebu'n-Nil Modern İslam Düşünce Yurdu, Mısır 1989)
  • Refik Kasım, ''Ve limen hâfe rabbehu cennetân''. Külliyetû'l Şeriyyetü'l İslammiyye ve usuliddin, Türkiye Gümüşhane Üniversitesi 2018
  • Refik Kasım: ''Kevâibe etrâbâ '' el-ma'na ve'd-delaleh Mecelle camia'tu İnönü-İlahiyat 2017
  • Refik Kasım: Ma'l Maksudî bî'kavlihî Teâla ''Ve kevâîbe etrâbâ'', Dirasetu tefsiriyyeti ve tahliliyye, Mecelle camia'tu İnönü İlahiyat 2018
  • Refik Kasım, et-Terbiyetû'l Kur'anniyye, Mecellle
  • Tantavî, Muhammed Seyyit, et-Tefsirî'l -Vesit lî'l Kur'anil Kerim, Daru Nehde, Kahire, 1998
  • Yasin, Hikmet Beşir Yasin, Mevsûatu's Sahîhil Meysûrî minet Tefsirî'l Me'sûr, Dâru Meâsiru li Neşri vet-Tevzî; el-Medinetül Münevvere, 1999