Eğitim Yöneticilerinin; “Okul”, “Yönetici”, “Öğretmen” ve “Öğrenci” Kavramlarıyla İlgili Algılarının Metforlar Yoluyla Karşılaştırmalı Analizi
Bu çalışma; KKTC’de günlük hayatlarında kullandıkları mecazlar (metafor) yardımı ile, okul yöneticilerinin; “okullarını” nasıl kavramsallaştıklarını anlamlı kılmayı amaçlamaktadır. Bu kavrayışı derinleştirmek için okul yöneticilerin “okul” “okul yöneticisi”, “öğretmen” ve “öğrenci” mecazları (metafor) da analiz edilmiştir. Bu araştırmanın temel amacı; KKTC’de bulunan 4 ilkokuldaki okul yöneticilerinin, okul yöneticisi, öğretmen, öğrenci ve okul kavramları ile ilgili metaforlarını bulup, bu metaforlar arasındaki ilişkileri saptamaktır. Ayrıca araştırmanın amacı; eğitimin en önemli bileşenlerinden olan okul yöneticilerinin, günümüz şartlarında, metaforlar yoluyla “okul”u nasıl algıladıkları ve günlük hayatlarında nasıl kullandıklarını anlamaktır. Bu anlamı güçlendirmek için; okul yöneticilerine ayrıca “yönetici”, “öğretmen”, ve “öğrenci”, hakkındaki algılarının neler olduğu da metaforlar yoluyla sorulmuştur. Bu çalışmaya, Lefkoşa’da bulunan 4 ilkokuldaki 9 okul yöneticisi katılmıştır. Veri toplama aracı olarak hem görüşme hem de anketler kullanılmıştır. Veriler niteliksel bir yöntem izlenerek analiz edilmiştir. Genel sonuçlar örneklemdeki ilkokulların temel işlevlerinin; bakım evi, bilgi veren ve aydınlatan yer, olduğunu ortaya çıkarmıştır. Öğrenci ve öğretmene ilişkin metaforlar okul sisteminin bilgi ve öğretmen merkezli olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca okulların, displin ve otoriteye dayalı bir atmosfere sahip yerler olduğu da bulunmuştur. Okul yöneticileri genellikle otoriter ve disiplinli kişi, bakıcı, kibar insan ve kukla gibi mecazlarla tanımlanmışlardır. Ortaya çıkan sonuçlar günlük hayatımızda okullarla ilgili gözlemlerimizi doğrular özellikler taşımaktadır. Kullanılan mecazlar ve bu mecazların oluşturduğu ana kategoriler ise KKTC eğitim sisteminin gerçeklerinin yansıtıldığı bir resim gibidir. Bu resim bize okullarımızda değişim ve gelişime ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir
Comperative Analysis of Perceptions of Education Managers for “School”, “Manager”, “Tacher” and “Student” Concepts Through Metaphors
The purpose of this study was to understand how school principals conceptualize “their school’’ and in the current conditions of North Cyprus, through the metaphorical images they use in everyday lives. The main purpose of this study is to find the metaphors of the managers in 4 primary schools in TRNC regarding themselves, teachers, students and school concepts and to determine the relationships between these metaphors. To enhance this understanding, participants’ metaphorical images for “the student”, “the teacher”, “the principal” and “the school” were analyzed. Sample of the study consists of 9 principals of these four schools located in different districts of Nicosia. Both interviewing and questionnaire techniques were employed to collect data. Overall results indicated the fundamental functions of the schools, included in this study, were care-giving, a place of knowledge and enlightenment. Images of school principal, teacher and student implied a teacher and knowledge centered school system. It was also found that our schools had a disciplined and authoritarian atmosphere. Results concerning the school differences indicated that both students attending the low socio-economic status school and the high socio-economic status school students had positively attitudes toward school, school principal and teachers. School principals were generally described with negative images. These images such as an authoritative and disciplinarian, a care-giver, a kind person and a puppet were used for the school principals.
___
- Açıkalın, A. (1995). 2020 yılında benim okulum. Eğitim Yönetimi, 1(1), 7-21.
- Akan, D., Yalçın, S., & Yıldırım, İ. (2014). “Okul müdürü” kavramına ilişkin öğretmenlerin metaforik algıları. Elementary Education Online, 13(1), 169-179.
- Aydın, İ. S., & Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies, 5(3), 818-842.
- Balcı, A. (1991). Eğitim yönetiminde kuram ve araştırma, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24(2), 735- 746.
- Balcı, A. (1999). Metaphorical images of school: School perceptions of students, teachers and parents from four selected schools (in Ankara), [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Balcı, A. (1993). Etkili okul. Erek Ofset Matbaası.
- Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış, Pegem Yayıncılık.
- Cerit, Y. (2010). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
- Çağlar, M. & Reis, O. (2007). Çağdaş ve küryerel eğitim planlaması, Pegem Yayınları.
- Erdoğan, İ. (2003). Okul yönetimi ve öğretim liderliği, 4. Baskı, Sistem Yayıncılık.
- Erdoğan, İ. (2006). Eğitim ve okul yönetimi, Sistem Yayıncılık.
- Fındıkçı, İ. (1996). Bilgi toplumunda yöneticilerde kendini geliştirme, Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları.
- Fidan, N., & Erden, M. (1992). Eğitime giriş, Repa Basım Yayın ve Ticaret.
- Glaser, B. (1978). Theoritical sensitivity, University of California.
- Morgan, G. (1997) Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor, Sage Publications. Çev.: Gündüz Bulut, MESS Yayın.
- Özdemir, M. (2018). Eğitim yönetimi: Alanın temelleri ve çağdaş yönelimler, Anı Yayıncılık.
- Pektaş, M., & Kıldan, A. O. (2009). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının “öğretmen” kavramı ile ilgili geliştirdikleri metaforların karşılaştırılması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 271-287.
- Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 55, 459-496.
- Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduklari zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
- Sackman, S. (1989). The role of metaphors in organization transformation, Human Relations.
- Silman, F. (2005). A comperative case study on school management practices of two schools in the United States and Turkey. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Sözeri, Y. (2013). İlkokul müdürlerinin insan kaynaklarını yönetme yeterliliklerinin belirlenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
- Spanbauer, J. S. (1990). A quality system for education. ASQC. Quality Press Wisconsing. Sungur, N. (1992). Yaratıcı düşünme, Say Yayınları.
- Takmak, H. (2019). Eğitim yönetiminin özgünleşme ve özerkleşme sorunsalı, Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 113-126. https://doi.org/10.12984/egeefd.452705
- Taymaz, H.(2000). Okul yönetimi, Pegem A Yayıncılık, 5. Baskı.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
- Yorulmaz, Ö.(2008). Okul yöneticileri ile öğretmen ve öğrencilerin “okul”, “yönetici”, “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarıyla ilgili algılarının metaforlar yoluyla karşılaştırmalı analizi, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Zembat, R., Tunçeli, H., & Akşin, E. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının" okul yöneticisi" kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 446-459.