Ders Kitaplarında Türk Kültürü: Türkiye, Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan Örnekleri

Araştırmanın amacı Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Kırgızistan ve Özbekistan’da ders kitaplarının incelenerek eğitim öğretim sürecinde ortak Türk kültürünün yansıyıp yansımadığının, yansıdıysa ne kadar ve hangi unsurların yansıdığının ortaya konmasıdır. Bu çalışmada nitel araştırma geleneğine uygun desenlerden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı örneklem türlerinden biri olan kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırma kapsamında Türkiye, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Azerbaycan olmak üzere beş Türk Dünyası ülkesinden kırk yedi ders kitabı incelenmiştir. Araştırmada veriler doküman incelemesiyle toplandıktan sonra betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Bu araştırmada kitaplarda Türk kültürü konu başlığı olarak incelenmiştir. Araştırma kapsamında incelenen kitaplarda Türk kültürüne ilişkin bilgi alan uzmanları tarafından yeterli görülmektedir. Ancak araştırmalar göstermektedir ki, Türk Dünyası hakkında öğrencilerin bilgi düzeyleri yetersizdir. Bunun için bu derslerin öğretimi konusunda da bir komisyon kurularak Türk toplumunda tarih, edebiyat, sanat derslerinin özel öğretimi konusunda ortak ilkeler oluşturulabilir. Türk birliği ve bütünlüğü anlamında incelenen kitaplarda yer alan başlıklar ele alındığında, Türk Dünyası vurgusu ve kültürünün öğretilmesinin Türkiye’de ders olarak okutulan kitaplarda daha çok yer aldığı görülmektedir. Araştırma kapsamında incelenen kitaplarda ortak noktalar detaylı verilmeye çalışılmıştır. Burada amaç ortak kitap konusunda çeşitli derslere ışık tutacağı düşüncesidir. Bu araştırmada yer alan ortak başlıklar hazırlanacak ortak derslerin de başlığını oluşturabilir.

Turkic Culture in Textbooks: Turkey, Azerbaijan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Turkmenistan Samples

The aim of the study is to reveal whether the common Turkish culture reflects in the education process by examining Turkey, Azerbaijan, Turkmenistan, Kyrgyzstan and Uzbekistan textbooks, how much and what elements reflects, if it does. In this study, a case study pattern, one of the patterns suitable for qualitative research tradition, was used. Convenience sampling method, which is one of the purposeful sampling types, was used in the research. Within the scope of the study, 47 textbooks from 5 Turkic world countries including Turkey, Turkmenistan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, and Azerbaijan were investigated. In the research, the data were analysed by document review. In the research, after the data were collected through document review, they were analyzed through descriptive analysis. In this research, Turkish culture has been examined as a topic in the textbooks. Information about Turkish culture in the textbooks examined within the scope of the research is considered sufficient by the field experts. However, researches show that students; level of knowledge about the Turkic World is insufficient. For this purpose, a commission can be established on the teaching of these courses, and common principles can be established on the special teaching of history, literature, and art courses in Turkish society. When the titles in thetextbooks examined in terms of Turkish unity and integrity are considered, teaching the Turkish World emphasis and culture seem to get more space in the textbooks taught as courses in Turkey. Common points in the textbooksexamined within the scope of the research were tried to be given in a detailed way. The aim here is the idea that it will shed light on various lessons on the subject of the common textbook. Common titles in this research may also be the title of the common courses to be prepared.

PDF

___

Aksoy, B. & Karaçalı, H. (2015). 7. Sınıf öğrencilerinin zihin haritasında Türk dünyası algısı. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 1-14. https://doi.org/10.46778/goputeb.732565
Alyılmaz, C. (2015). Türk dünyası vatandaşlığına doğru. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 69-76. https://doi.org/10.19060/gav.379576
Aslan, E. (2010). Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ders kitapları. Eğitim ve Bilim, 35(158), 215-231. Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Kanunu (1993). Öyretmen Yay.
Bay, E., Alimbekaov, A., Mete, M., Cücük, E. & Yokuş, E. (2017). Türk dünyası birliği algısı. Akademik Bakış, 11(21),55-85
Büyükbaş, N. (2017). Azerbaycan Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti Eğitim İlişkileri http://irsaz.com/new/files/2017/212/2668.pdf. Erişim tarihi: 11.03.2020.
Çeltikçi, O. (2010). Türk dünyası kültüründe doğum üzerine ortak uygulamalar. Journal of Azerbaijani Studies, 511-521.
Doğanay, H. (1995). Türk dünyasının siyasi sınırları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 3, 23-56.
Dündar, H. (2016). Türk dünyasında eğitim. Pegem.
Ergün, M. (1997). Azerbaycan eğitim sistemi. Kuram ve Uygulama Eğitim Yönetimi, 12(12), 499-514.
Gökalp, Z. (1940). Türkçülüğün Esasları. Arkadaş Mat.
Göksel, B. (1987). “Kültür”. Milli Kültür Dergisi, Kültür ve Turizm Bakanlığı 56.
Gömeç, S. (2007). Türkiye- Türk Cumhuriyetleri ilişkileri üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 114-131. Kavak, Y. & Baskan, G. A. (2001). Türkiye’nin Türk Cumhuriyetleri, Türk ve akraba topluluklarına yönelik eğitim politika ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 92-103. https://doi.org/10.1501/egifak_0000001008
Memiş, E. & Köstüklü, N. (2005). Yeni ve yakınçağda Türk dünyası. Çizgi Kitabevi.
Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği (2013). https://www.mevzuat.gov.tr Resmî Gazete 287587. Erişim tarihi: 11.04.2019.
Milli Eğitim Temel Kanunu (1973). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf Resmî gazete 12, 5101-5113. Erişim Tarihi: 11.04.2019.
Muradov, N. (2011). Türk dünyasının millî-manevi değerleri ve Bahtiyar Vahabzade. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 31, 101-129.
Okutan, M. (1996). Azerbaycan eğitim sistemi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5(5), 97-108. https://doi.org/10.14527/9786053644309
Oran, M. (2019). Türkmen öğrencilerin Türkmenistan’da ortaokullarda sosyal bilgiler kapsamında okutulan dersler hakkındaki görüşleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 191-198. https://doi.org/10.18506/anemon.454063
Özdağ, M. (2001). Türkiye ve Türk dünyası jeopolitiği üzerine. ASAM.
Özkan, N. (2007). Türk dilinin yurtları (2. Baskı). Akçağ.
Polat, N. H. (2019). Türk dünyasının entegrasyonunda lise edebiyat tarihi kitaplarının yeri. bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 91, 255-278. https://doi.org/10.12995/bilig.9111
Saray, M. (1999). Yeni Türk cumhuriyetleri tarihi. Türk Tarih Kurumu.
Savaş, S. (2009). Türk dünyasında eğitim alanındaki gelişmeler ve yenilikler. Journal of Azerbaijani Studies, 10-12, 269-283.
Şişman, M. & Arı, A. (2009). Kırgızistan’da eğitimin temel problemleri ve öğretmenlerin hizmet içi eğitim ihtiyacı. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 133-147.
Topal, E. & Sezer, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin türk dünyası coğrafyasına ilişkin farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 96-113. https://doi.org/10.14781/mcd.08328
Topchubaev, K. (2012). Adep dersi öğretmenlerinin yeterlilikleri: Oş ili örneğinde bir alan araştırması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
Turan, R. (2015). Tarih öğretmenlerinin lise tarih derslerinin genel amaçlarının öğrencilere kazandırılma düzeylerine ilişkin görüşleri (Ankara İli Örneği). Turkish Journal of Educational Studies, 2(3), 139-180.
Turgut, T. & Kaymakcı, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Türk dünyasına ilişkin bilişsel yapılarının incelenmesi. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 19(1), 37-86.
Ulusoy, K. (2010). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin Türk dünyası ve Türk cumhuriyetlerine yönelik tutum ve düşünceleri. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1, 357-377.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
Yıldırım, İ. (2015). Türkiye’nin Türk dünyası politikaları: Bağımsız Türk cumhuriyetleri ile ilişkiler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
Yıldız, Ö. (2003). Türkiye’de tarih öğretiminin sorunları ve çağdaş çözüm önerileri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 181-190. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.450351 İncelenen Kitapların Kaynakçası
Jumadurdu, A. (2017). Orta Asırlar Tarihi. 6. Sınıf ders kitabı.
Orazpolat, E. (2009). Orta Asırlar Tarihi 8. Sınıf ders kitabı.
Orazpolat, E. (2009). Orta Asırlar Tarihi 9. Sınıf ders kitabı.
Jumamurat, G. (2009). Dünya Tarihi 9. Sınıf ders kitabı.
Muhammadjonov, A. (2017). Özbekistan Tarihi. 7. Sınıf.
Salımov, T.O. & Sultonov, F.E. (2017). Cihan Tarihi. 7. Sınıf. Farmanov, R., Jorayev, U. & Ergasev, S., H. (2019). Cihan Tarihi. 8.sınıf.
Lafasov, M., Jorayev, U., Xolıqov, E. & Qadırova, D. (2019). Cihan Tarihi. 9. Sınıf.
Ergashev, S., Xodjayev, B. & Abdullayev, J. (2017). Cihan Tarihi. 10.sınıf.
Ergashev, S., Xodjayev, B. & Abdullayev, J. (2018). Cihan Tarihi. 11.sınıf.
Osmonov, Ö., Kerimova, Ş. & Cırgalbekova, G. (2018). Kırgızistandın cana Düynönün Tarihi. Print Ekspres.
Osmonov, Ö., Kerimova, Ş. & Cırgalbekova, G. (2018). Kırgızistandın cana Düynönün Tarihi. Okuu.
Çorotegin, T. & Ömürbekov, T. (2017). Kırgızistandın Tarıhı IX-XVIII kk. İmak.
Osmonov, Ö. & Kerimova, Ş. (2004). Orto Kılımdar Tarihi 7. Şam.
Çorotegin, T. & Ömürbekov, T. (2009). Kırgızistandın Tarihi 8. Continent.
Dötaliev, A., İmankulov, M. & Saalaev, Ö. (2015). Cangı Tarih 8. Okuu.
İmankulov, M. (2012). Kırgızistandın Tarıhı: XX-XXI. Yy. 9. Okuu.
Ömürzakova, T. (2012). Songku Tarih: XX. k. 9-Klass. Okuu.
Osmonov, Ö. & Mırzakmatova, A. (2012). Kırgızistandın Tarihi: Urunttuu Uçurlar (Bayırkı Doordon XIX k. Ortosuna Çeyin 10. Okuu.
Osmonov, Ö. & Elebesova, A. (2012). Düynö Tarihi: Urunttuu Uçurlar (Bayırkı Doordon XIX k. Ortosuna Çeyin 10. Okuu.
Osmonov, Ö. & Mırzakmatova, A. (2012). Kırgızistandın Tarihi: Urunttuu Uçurlar (XIX k. Ortosunan Azırkı Küngö Çeyin 11. Okuu.
Elebesova, A. & Osmonov, Ö. (2012). Düynö Tarihi: Urunttuu Uçurlar (XIX k. Ortosunan Bizdin Küngö Çeyin) 10. Okuu.
Smanbaev, A. & İşekeev, N. (2007). Kırgız Adabiyatı 6. Okuu.
Alımov, B. & Mamıtov, A. (2015). Kırgız Adabiyatı 7. Okuu
Turdugulov, A. & Otorbaev, B. (2015). Kırgız Adabiyatı 8. Okuu.
Karacan, A., Şele, M. F. & Söyleyici, V. (2019). Sanat Tarihi. MEB.
Yücel, İ., Türkyılmaz, M. & Sağır, S. (2019). Türk Dili Edebiyatı 9. MEB.
Karaca, D., Filazi, G., Baycanlar, M., Bozbıyık, N. & Çuhadar, S. (2019) Türk Dili Edebiyatı 10. MEB.
Yücel, İ., Türkyılmaz, M. & Sağır, S. (2019). Türk Dili Edebiyatı 11. MEB.
Karaca, D., Filazi, G., Baycanlar, M., Bozbıyık, N. & Çuhadar, S. (2019). Türk Dili Edebiyatı 12. MEB.
Yüksel, E., Kapar, M. A., Bağcı, Ö., Bildik, F., Şahin, K., Şafak, L. & Yıldız, S. (2019). Tarih Ders kitabı 9. MEB.
Yüksel, E., Kapar, M. A., Bildik, F., Şahin, K., Şafak, L., Ardıç, M. & Yıldız, S. (2019) Tarih Ders kitabı 10. MEB.
Yüksel, E., Kapar, M. A., Bağcı, Ö., Şahin, K., Şafak, L., Ardıç, M. & Ardıç, Y. (2019). Tarih Ders kitabı 11. MEB.
Çevik, A., Koç, G. & Şerbetçi, K. (2019). Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük 12. MEB.
Aliyev, S., Hasanov, B. & Mustafayeva, A. (2017). Edebiyat 10. Neşr. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Aliyev, T., Ağalarov, P., Quliyev, N., Qasımov, E., Babayev, F., Hüseynov, E., Esedov, K. &
Menmedov, R. (2017). Azerbaycan Tarihi. 10. Şarq-qarp. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Ağalarov, P., Hetenov, R., Quliyev, N., Cabbarov, H. & Hüseynov, E. (2018). Umumi Tarih 11. Şarqqarp. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Mahmutlu, Y., Necefli, T., Memmedov, K., Behremova, S. & Ağayev, S. (2016). Umumi Tarih 9. Azerbaycan Cumhuriyeti Tahsil Nazırlığı, Baki: Şarq-qarp. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Hesenov, B., Mustafayeva, A., Eliyev, S. & Verdiyeva, N. (2016). Edebiyyat 9. Azerbaycan Cumhuriyeti Tahsil Nazırlığı, Baki: Neşr. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Elizade, E., Sultaneyeva, N., Aktoprak, İ. & Şabanova, Y. (2016). Coğrafya 9. Neşr. http://www.ederslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Mahmutlu, Y., Aliyev, Q., Hüseynova, L., Elişova, H., Cabbarov, H., Musayeva, E. & Behramova, S. (2017). Azerbaycan Tarihi 8. Neşr. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Hesenov, B., Aliyev, S., Verdiyava, N., Mustafayeva, A. & Memmedova, S. (2015). Edebiyat 8. Neşr. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Mahmutlu, Y., Necefli, T., Hüseynova, L., Necefli, G., Xubyarov, B., Ağayev, S. & Kerbaloyeva, A. (2018). Umumi Tarih 8. Neşr. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Mahmutlu, Y., Hüseynova, L., Xubyarov, B., Ağayev, S., Behremova, S. & Alişova, H. (2018). Umumi Tarih 8. Neşr. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.
Qaribov, Y., Seyfullayeva, N., Hümbatova, Ş., Şabanova, Y. & İsmayılova, T. (2018). Coğrafya 7. Neşr. http://www.e-derslik.edu.az/. Erişim tarihi: 8 Mart 2020.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ