Srebrenitsalı Boşnak Mültecilerin Kendi Yurtlarında Varolma Mücadelesi

Bosna Hersek’teki, savaş 1995 Dayton Barış Anlaşması (DBA) ile sonlanmıştı. Savaştan sonra en önemli süreçlerden biri de yerlerinden edinmiş mültecilerin tekrar kendi yurtlarına dönmesiydi. Bu geri dönüşlerde en dikkat çeken yerleşim birimlerinden biri de soykırımın yaşandığı Srebrenitsa’ydı. Üstelik DBA ile Srebrenitsa, Bosna Sırp Cuhuriyeti’nin (BSC) yetki alanına bırakıldı. Srebrenitsa’ya yapılan geri dönüşlerin birçok boyutları üzerinde durulmuştur. Biri insani boyutu diğerleri ise Bosna Hersek’in bütünlüğü ve Srebrenitsa’da Boşnak kimliğinin varlığını devam ettirmesi önemi açısından ele alınmıştır. Srebrenitsa’daki soykırama rağmen Boşnakların önemli bir kısmı hem geri dönüşlerle hem de yerel yönetimde Srebrenitsa’da etkinliğini artırmak için varolma mücadelesine giriştiler. Boşnak mülteciler Srebrenitsa’ya dönüş gerçekleştirse de bunların önemli bir kısmı işlevsiz geri dönüşlerdi. İşlevsiz geri dönüşlerde en önem unsur ekonomik koşulların yetersizliği ve BSC’nin geri dönüş gerçekleştiren Boşnakları kendi varlığına tehdit olarak görmesidir. İşlevsiz geri dönüşlerin belli bir süre sonra Srebrenitsa’daki Boşnak kimliği üzerinde tehdit oluşturabilme riski bulunmaktadır. Srebrenitsa da Boşnak nüfusunun yokluğu üzerine yeni bir Srebrenitsa inşa edilemeye çalışılmaktadır. Srebrenitsa’da halen sessiz soykırım devam etmektedir. Bu nedenle çalışmada Srebrenitsa’ya gerçekleşen Boşnak mültecilerin geri dönüşleri ve yerel yönetimde etkin olmak için verdikleri mücadeleler, geri dönüşler bağlamında ele alınmıştır. Diğeraçıdan uluslararası adalet divanınınkararına rağmen,gerek Bosna Sırp Cumhuriyeti gerekse Srebrenitsa’daki yerel yönetim tarafından Srebrenitsa’daki soykırımın hatta trajedinin anlaşılamaması özellikle Srebrenitsa’daki Boşnakların iki idari yapıya da kuşku le yaklaşmalarına neden olmaktadır. Bu da halklar arasındaki uzlaşma kültürüne olumsuz etki etmektedir. İkinci dünya savaşından sonra yaşanılan ikinci soykırım olarak Batılı güçlerin Yahudi soykırımını inkâr edenlere karşı sergilediği yaklaşımı aynı şekilde Srebrenitsa’daki Boşnak soykırımını inkâr edenlere karşı da benzer tutumu sergilemesi gerekmektedir. Bunun yanında Boşnak nüfusunun savaştan önceolduğu gibi tekrar Srebrenitsa’da yoğunlaşmasıBSC’yi daha kuvvetli bağlarla Bosna Hersek’e bağlıyacaktır. Gerçekte Bosna Hersek’tebugüne kadargerçekleşen veartık çok azalsa dabundan sonra gerçekleşecek olangeri dönüşlerde önemlidir. Daha da önemli olan iseevlerine dönen mültecilerin döndükleri yerlerde kalıcı olmasıdır. Bu durumazınlık geri dönüşlerinin niteliğini göstermektedir. Azınlık geri dönüşlerin bu niteliğiülkenin karma çok kültürlü yapısına katkı sağlamada belirleyici olacaktır.

Strive for Existence of Srebrenıca Bosnian Refugees in Their Homeland

In Bosnia and Herzegovina, the war ended with the 1995 Dayton Peace Agreement (DBA). One of the most important processes after the war was the return of displaced refugees to their homelands. One of the most striking settlements in these returns was Srebrenica, where the genocide took place. Moreover, DPA and Srebrenica were left under the rule of the Bosnian Serb Republic (BSR). Many aspects of the returns to Srebrenica have been emphasized. One is humanitarian and the others are discussed in terms of the integrity of Bosnia and Herzegovina and the importance of continuing the existence of Bosnian identity in Srebrenica. Despite the genocide in Srebrenica, a significant number of Bosniaks have embarked on a struggle for existence, both with returns and in local government to increase their effectiveness in Srebrenica. Although Bosniak refugees returned to Srebrenica, most of them were dysfunctional returns. The most important factor in dysfunctional returns is the insufficiency of economic conditions and the BSC's view ofreturning Bosniaks as a threat to their own existence. There is a risk that dysfunctional returns may pose a threat to Bosniak identity in Srebrenica after a certain period of time. In Srebrenica, an attempt is made to construct a new Srebrenica due to the absence of the Bosnian population. Silent genocide is still going on in Srebrenica. For this reason, the return of Bosniak refugees to Srebrenica and their struggles to be effective in the local administration are discussed in the context of returns. On the other hand, the Denial of genocide in Srebrenica by both the Bosnian Republika Srpska and the local government in Srebrenica, despıte the decision of the international criminal court, causes the Bosniaks in Srebrenica to approach both administrative structures with suspicion. This negatively affects the culture of reconciliation between peoples. As the second genocide that took place after the Second World War, the Western powers should adopt a similar attitude towards the deniers of the Bosnian genocide in Srebrenica. In addition, Srebrenica, where the Bosniak population is dense, will connect the BSR to Bosnia and Herzegovina with stronger ties. Thus, it will make a significant contribution to Bosnia and Herzegovina's mixed multicultural structure as aminority return.

PDF

___

Akyol, M.(2017). Bir Daha Dünyanın HerhangiBir Yerinde Yaşanmasın Diye...https://www.evrensel.net/(ErişimTarihi:10.6.2020).
Alkan, N.(1995). Dağılan Yugoslavya MozaiğindeBosna. Beyan Yay.
Albert, S. (2007).The return of refugees to Bosnia and Herzegovina: Peacebuildingwith people.International Peacekeeping, 4 (1) :1-23.
Al Jazeera (2016). “Bosnian Serb Mladen Grujicic Elected Srebrenica Mayor” https://www.aljazeera.com/news/(ErişimTarihi:24.6.2020).
Aktan, İ.(2017). “Merdijana Sadoviç: Bosna'da savaş bitti ama barış gelmedi” https://www.gazeteduvar.com.tr/(ErişimTarihi: 12.5.2020).
Anadolu Ajansı (2017). “Bosna Hersek” https://www.aa.com.tr/(ErişimTarihi: 06.5.2020).
Benedızıone, L.and Scottı valentına R.(2016).Twenty Years After Dayton The Constıtutıonal Transıtıon of Bosnıa and Herzegovına, LUISUniversity Press.
Bose, S.(2002). Bosnia After Dayton-Natinalist Partition and Internatinal Intervention. Hurst and Company.
Bora, T.(2018). Yeni Dünya Düzeninin Av sahası: Bosna Hersek. İletişim Yay.
BosnaHersek.ba (2015). “Boşnaklardan “Nüfus Sayımı” Tepkisi” https://www.bosnahersek.ba/(Erişim Tarihi: 10.2.2020).
Brubaker, R. (2013). From the unmixing to the remixing of peoples: UNHCR and minority returns in Bosnia.Geneva UNHCR1-17:30
Bosnia and Herzegovina etal. (1995). General Framework Agreement for Peace in Bosnia and Herzegovina. Dayton/Paris: Annex 7, Article 1.
BIRN (2015).“UN ‘Shares Blame for Srebrenica Genocide’ ” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi: 24.6.2020).
Chandler, D. (2000). Bosnia Faking Democracy After Dayton. Pluto Press
Clinton, B.(2005).“Dayton Accords”, https://www.britannica.com/(ErişimTarihi:1.5.2020).
Çetin, H.(2012). “Bosna’da Yerel Seçim” https://turksam.org(Erişim Tarihi:12.4.2020).
Dayton Agreement “Annex 4: Constitution, November 21, 1995” https://www.state.gov/(ErişimTarihi:1.6.2020).
Demirtaş, B.(2015). “Srebrenitsa Aynasında Balkanlar’ın Bugünü ve Yarını” http://www.aljazeera.com.tr/(ErişimTarihi:24.6.2020).
Değer, O.(2009). Soykırım Suçu ve Devletin Sorumluluğu: Uluslararası Adalet Divanı’nın Bosna-Hersek v. Sırbistan-Karadağ Kararı. Uluslararası İlişkiler, 6 (22),61-95.
Dıckson, S.(2017).Observation of local elections in Bosnia and Herzegovina (2 October 2016). Unıted Kingdom: Chamber of Local Authorities 22:1-30.
Dirim, Ö. Ö.(2007). “Yugoslavya Hâlâ Satranç Tahtası mı?” https://www.birikimdergisi.com/(ErişimTarihi:10.2.2020).
Dirim, Ö. Ö. (2016).“Bosna: Demografik çöküş” https://ilerihaber.org/(ErişimTarihi: 12.5.2020).
Erözden, O.(2017). Geçmişle Yüzleşme ve Ceza Adaleti: Yugoslavya Deneyimi.Dost Kitabevi.
Heimerl, D.(2005). The Return of Refugees and Internally Displaced Persons: From Coercion to Sustainability?.International Peacekeeping1(3),377–390.
Haliloviç T., C.(2011). Bosna Hersek Devleti 1991-2011.Çizgi Yay.
Helliwell, J.F. et al. (2018). Happiness and Migration: An Overview. World Hapiness Report Sustainable Development Solutions Network.20(21),1-167.
Jansen, S.(2011). Refuchess: Locating Bosniac Repatriates: After the War in Bosnia–Herzegovina. Populatıon, Space And Place. 17:140-152.
Jukic, E.M.(2012). “Bosnia Muslims Fear ‘Losing Srebrenica’ in Elections” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi:02.10.2019).
Jukic, E.M. (2016). “Mayoral Win in Srebrenica Still Uncertain” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi:16.10.2019).
Žíla, O.(2020). After Coming Home: Forms and Meanings of Return in Dayton’s Bosnia and Herzegovina” Glasnik Etnografskog instituta, 3,523-543.http://doi/10.2298/GEI1903523Z
Kara, H.(2015). Bosna-Hersek’te Yerel Yönetimler. Çağdaş Yerel Yönetimler, 24(2),63-81.
Karatay, O.(2002). Bosna Hersek Barış Süreci: Dayton Barış Anlaşması Eki İle. Karam Yay.
Kenar, N.(2005). Yugoslavya.Palme Yay.
Kovacevic, D.(2017). “Bosnian Serbs to Ban Lessons on Srebrenica Genocide” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi: 10.5.2020).
Mackınnon, M.(2018).“In Bosnia-Herzegovina, fears are growing that the carefully constructed peace is starting to unravel” https://www.theglobeandmail.com/(ErişimTarihi: 12.5.2020).
Malcom, N.(1999). Bosna. Çev. Aşkım Karadağlı. Om Yay.
Milovanovic, S.(2012).“Srebrenica: A town still divided” https://www.aljazeera.com/(ErişimTarihi:26.6.2020).
Nardelli A., Dzidic D. and Jukic E.(2014). “Bosnia and Herzegovina: the world's most complicated system ofgovernment?” https://www.theguardian.com/(ErişimTarihi:2.7.2019).
Ozsváth, S. ve Demir, B.(2013). “Srebrenitsa'da Kilise Gerginliği” https://www.dw.com/tr (Erişim Tarihi:12.6.2020).
Şirin Öner, A. (2013). Dram Sonrası Bosna. IQ Kültür Yay.
Rose, E.(2016). “Srebrenica Victims Challenge Mayoral Election ‘Violations’” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi:7.5.2020).
Rose, E. (2016). “Bosnian SerbHonours for War Criminals Challenged” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi: 9.5.2020).
Radikal “Nüfus yapısındaki kanlı değişim” http://www.radikal.com.tr/(ErişimTarihi:14.6.2020).
Recknagel, C.(2016). “Bosnia Erupts In Feuding Over New Census Data” https://www.rferl.org/a/(Erişim Tarihi:12.6.2020).
Rudic, F.(2018). “Hague Prosecutor Condemns Srebrenica Genocide Denial” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi:19.6.2020).
Samary, C.(1995). Parçalanan Yugoslavya: Bosna’da Etnik Savaş. Çev. Bülent Tanatar. Yazın yay.
Stainer, A.(2012). “Bosnian Elections 2010: The failing of a consociationalist system” http://www.irenees.net/(ErişimTarihi: 10.6.2019).
Spaic, I.(2017). “Srebrenica’s First Serb Mayor Tries to Escape the Past” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi:19.6.2020).
The Hague Justice Portal “An Overview of The Legal Proceedings Relating To the 1995 Genocide” http://www.haguejusticeportal.net/index.php?id=9564(Erişim Tarihi:12.5.2020).
Timetürk (2016). “Srebrenitsalı Boşnak belediye başkan adayı Durakovic” https://www.timeturk.com/(Erişim Tarihi:9.5.2020).
Toè, R.(2016). “Census Reveals Bosnia’s Changed Demography” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi: 12.6.2020).
Toè, R.(2016).“Bosnia to Publish Census Without Serb Agreement” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi: 16.6.2020).
Toè, R.(2016).“Bosnia Serbs Accused of Skewing Demography” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi: 14.6.2020).
Toè, R.(2016).“Durakovic Eyes Second Run in Srebrenica, Bosnia” https://balkaninsight.com/(ErişimTarihi: 24.6.2020).
Toal, G. and O'Loughlin J.(2009).After Ethnic Cleansing: Return Outcomes in Bosnia-Herzegovina a Decade Beyond War.Associationof American Geographers, 99 (5),1-24.
Toal, Gerard and Dahlman, Carl (2004). The Effort to Reverse Ethnic Cleansing in Bosnia-Herzegovina: The Limits of Returns. Eurasian Geography and Economics, 45 (6),439-464.
T.C. Saraybosna Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği (2019). Bosna Hersek Ülke Raporu. Saraybosna: Ticaret Odası.
Yaşin, G. K.(2016). “Radovan Karacic’in Yargılanması ve Kutsal Savas” https://www.batitrakya.org/(ErişimTarihi: 5.7.2020).
Zambak.ba “Srebrenitsa'da Sırp Belediye Başkanı Görevi Devraldı"http://www.zambak.ba/(ErişimTarihi: 28.6.2020).

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ