KATILIM BANKACILIĞINDA SELEM FİNANSMAN YÖNTEMİNE DAYALI BİR MODEL ÖNERİSİ

Tarihte insani yaşam koşullarını şekillendirerek en önemli geçim kaynaklarından birisini oluşturan ekonomik etkinlik tarımsal üretimdir. Bu üretim sürecinin sürekliliğinin sağlanmasında en önemli konulardan birisi de tarımsal üretimin finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesidir. Bu kaynakların çeşitlendirilmesinde katılım bankaları, üreticiden son tüketiciye kadar geçen üretim, işleme, satış ve finansal süreçlerde etkili rol oynayabilirler. Bu bağlamda tarımsal üretimin finansmanında kullanılabilecek faizsiz finans enstrümanlarından birisi selem yöntemidir. Selem, belirli nitelikte ve miktarda malın ileri bir tarihte teslim edilmek üzere peşin fiyata satılmasına dayanan bir sözleşmedir. Genellikle dünya uygulamalarında tarımsal üretimde bulunan çiftçi ve küçük tüccarların kısa vadeli nakit ihtiyaçlarının giderilmesinde önemli bir finansman tekniği olarak kullanılmaktadır. Selem, Türkiye’de taşıdığı bazı risk faktörleri sebebi ile kullanılmamaktadır. Tarımsal üretimde finansman problemi yaşayan, faizin maddi ve manevi maliyetine katlanmak istemeyen kesimlere bu yöntem uygun bir araç olabilir. Bu çalışmada selem finansman yöntemi incelenmiş, bu yöntemin katılım bankaları açısından riskleri analiz edilmiştir. Bu yöntemde tarımsal ürünlerin alıcısı olan katılım bankası için bu ürünlerin depolanması ve satışı önemli risk faktörleridir. Bankaların finans piyasalarındaki mevcut konumu gereği bu risk unsurlarının bankalara bir maliyet olarak yansımaması için bu risklerin çeşitli yollar ile minimize edilmesi gerekmektedir. Selem sözleşmesine konu tarımsal ürünlerin banka mülkiyetine geçtikten sonra depolanması ve satışının yapılması için Lisanslı Depoculuk Sistemi ve Ürün İhtisas Borsası/Ticaret Borsaları kullanılarak bir model önerisi oluşturulmuştur.

A MODEL PROPOSAL BASED ON SELEM FINANCING METHOD IN PARTICIPATION BANKING

The economic activity that constitutes one of the most important livelihoods by shaping human life conditions in history is agricultural production. One of the most important issues in ensuring the continuity of this production process is the diversification of the financing sources of agricultural production. Participation banks in the diversification of these resources can play an effective role in production, processing, sales and financial processes from producer to consumer. In this context, one of the interest-free financial instruments that can be used in the financing of agricultural production is the selem method. Selem is a contract which is based on the sale of certain quality and quantity amount of goods to the cash price for delivery a later date. It is generally used as an important financing technique for the short-term cash needs of farmers and small traders in agricultural production in world applications. Selem is not used in Turkey due to some risk factors. This method can be a suitable tool for those who have financial problems in agricultural production and who do not want to bear the financial and moral costs of interest. In this study, selem financing method was investigated and the risks of this method were analyzed in terms of participation banks. In this method, the storage and sales of these products are important risk factors for the participation bank, which is the buyer of agricultural products. Due to the current position of banks in financial markets, these risks should be minimized by various means in order not to reflect these risks as a cost to banks. A model proposal was prepared by using the Licensed Warehousing System and Product Specialized Exchange / Trade Stock Exchanges in order to store and sell the agricultural products subject to the Selem contract.

PDF

___

AAOIFI. (2015). Faizsiz Finans Standartları. İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayınları, Yayın No: 10.
Ayub, M. (2007). Understanding Islamic Finance. England: John Wiley & Sons Ltd.
Görmüş, Ş. (Ed.). (2018). Yeni Başlayanlar İçin İslami Finans. Sakarya: PESA Yayınları.
Hacak, H. (2018). Fon Kullandırma Yöntemlerinden Selem. Katılım Finans Dergisi, 2 (9).48-49.
Hekimoğlu, B. ve Altındeğer M. (2006). Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Sistemi ve Etkileri.10 Ocak 2019, https://samsun.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yayinlar/Tarimsal_strateji/tarim_urunleri_lisansli_ depoculuk_sistemi_ve_etkileri.pdf.
Köprü, M. F. (Ağustos 2015). Lisanslı Depoculuk ve Elektronik Ürün Senedi. Ekonomist, 12 Ocak 2019, https://www.vergidegundem.com//documents/10156/2537796/16.08.2015.pdf.
Mızrak, G. (2012).Ürün İhtisas Borsacılığı Sisteminde Lisanslı Depoculuğun Rolü. 10 Ocak 2019, http://ordutb.tobb.org.tr/admin/dosya/ld_rapor_g_mizrak.pdf.
Polat, A. (2009) Katılım Bankacılığı: Dünya Uygulamalarına İlişkin Sorunlar-Fırsatlar; Türkiye İçin Projeksiyonlar. A. Yabanlı, (Ed.), Finansal Yenilik ve Açılımları ile Katılım Bankacılığı içinde (77-117) İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayın No:1.
Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu (2005, 10 Şubat). Resmi Gazete (Sayı: 5300). Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/02/20050217-1.htm.
Terzi, A. (2015). Katılım Bankacılığı: Kitaba Uymak mı, Kitabına Uydurmak mı?. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (9).
Tunç, H. (2013). Katılım Bankacılığı Felsefesi, Teorisi ve Türkiye Uygulaması. (10. basım). İstanbul: Nesil Yayınları.
Türker, H. (2010). İslami Finans Sisteminde Finansal Aracılık: Dünya’daki Gelişmeler ve Sermaye Piyasasının Geliştirilmesi Açısından Türkiye için Öneriler. Yeterlilik Etüdü, Sermaye Piyasası Kurulu Aracılık Dairesi Başkanlığı, Ankara.
Ülev, S. ve Selçuk, M. (2018). Tarımsal Üretimin Finansmanı için Seleme Dayalı Finansman Modeli: Fındık Örneği. Katılım Finansmanında Yeni Yaklaşımlar, İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayınları, Yayın No:8.
Ürün İhtisas Borsasının Kuruluş, Faaliyet, İşleyiş ve Denetim Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (2017, 10 Ağustos). Resmi Gazete (Sayı: 30150). Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/08/20170810-2.htm.
Vogel, F. E. and Hayes, S. L. (1998). İslamic Law and Financ, Religion, Risk, and Return (Third edition).
Yanpar, A. (2014). İslami Finans İlkeler, Araçlar ve Kurumlar. İstanbul: Scala Yayıncılık.
Yıldırım, D. Ç. ve Yıldırım, S. (2018). İslami Bankacılık Sistemine Genel Bir Bakış. İslami Düşünce ekseninde İktisadi –Mali-Politik Meseleler (1. Baskı) içinde (263-290). Ekin Kitabevi Yayınları.

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ